Yoeri Dijkstra: ‘Fundamentele kennis is ook urgent!’
‘Het mooie van mijn onderzoek is dat ik werk aan een heel duidelijk probleem waar ook echt nog fundamentele kennis ontbreekt,’ schetst Yoeri Dijkstra zijn onderwerp. De wiskundige en civiel ingenieur, werkzaam aan de TU Delft, werkt aan een nieuw wiskundig model dat in staat is efficiënt zoutindringing in rivieren in te schatten voor vele duizenden scenario’s van toekomstige klimaatverandering en menselijke ingrepen. 'Hoewel het gaat om fundamenteel onderzoek, kan ik mijn bevindingen vertalen naar management van echte rivieren.’
Zoutindringing in rivieren is een natuurlijk proces, maar wordt verergerd door klimaatverandering en menselijk handelen (bijvoorbeeld door het bouwen van havens). Zout zeewater stroomt soms wel tientallen kilometers de rivier op, waardoor het rivierwater daar onbruikbaar wordt voor landbouw en als drinkwater. De zoetwatertoevoer voor miljoenen mensen wereldwijd staat onder druk. Door de zeespiegelstijging, toenemende droogte en rivierverdieping wordt dit probleem in de toekomst verergerd, legt Dijkstra uit. ‘Alleen is de trend richting meer verzilting niet rechtstreeks door te trekken, omdat in de toekomst allerlei processen kunnen veranderen. Met populaire methoden, zoals het analyseren van data van afgelopen decennia of het gebruik van artificial intelligence, kom je er daarom niet uit. Terwijl we wel willen weten hoe de ontwikkelingen verder gaan.’
Heel scala aan scenario’s
Om de juiste maatregelen te nemen om zoutindringing terug te dringen, wil je weten wat het beste werkt: kies je voor versmalling, verbreding of ondieper maken van bepaalde stukken rivier of wellicht een ander management van sluizen? Het antwoord hierop is wat Dijkstra’s vernieuwende onderzoek moet opleveren: ‘Je wilt weten welke maatregelen ook over vijftig tot honderd jaar nog effect hebben, met alle veranderingen die zich verder zullen voltrekken. Door de combinatie van fysische wetten - de beweging van zout en water - met wiskundige rekenmodellen ga ik een heel scala aan scenario’s doormeten. Daar moet een duidelijk beeld uit komen welk pallet aan maatregelen wel en welke zeker niet werken, vooral ook op die langere termijn. Niet in detail, maar wel de grote lijnen.’
Over zijn boodschap voor Prinsjesdag hoeft Dijkstra dan ook niet lang na te denken: ‘We moeten echt investeren in fundamentele kennis over hoe de wereld er over honderd jaar uit ziet, anders worden we over vijftig jaar door nieuwe vraagstukken verrast. We begrijpen nog heel weinig van de natuurkundige processen in relatie tot klimaatverandering. De wereld ziet er in de toekomst heel anders uit – dus we moeten niet alleen een agenda maken voor de huidige acute problemen. Fundamentele kennis is dus ook urgent!’