Nieuwe sleutel tot begrip van beslissingen jongeren
In 2012 maakte Crone school met een spraakmakende publicatie in Nature Neuroscience, samen met haar Amerikaanse collega Ron Dahl. Ze toonden aan dat tijdens de puberteit de hersendelen die plezier of een beloning ervaren, of een beloning verwachten (de nucleus accumbens en de orbifrontale cortex) extreem gevoelig zijn, terwijl het deel van de hersenen dat belangrijk is bij impulsbeheersing of langetermijnplanning (de prefrontale cortex) zich nog volop ontwikkelt. Dat levert een nieuwe sleutel op tot begrip van de manier waarop jongeren beslissingen nemen, een waardevolle aanvulling op de instrumenten die we al hebben.
Behalve aan een verklarend neurocognitief perspectief op het gedrag van pubers heeft Crone ook bijgedragen aan een herwaardering van deze bepalende levensfase. De puberteit is lang beschouwd als een noodzakelijk kwaad, een fase met veel problemen en met ‘lastig’ en riskant gedrag. Crone vraagt aandacht voor de mooie kanten ervan, en de kansen, die er óók zijn: het puberbrein heeft een groot talent om zich in anderen in te leven, het is creatief en avontuurlijk en het staat zeer open voor prikkels om sociaal gewenst gedrag aan te leren. Met dat inzicht kunnen onderwijs, opvoeding en jongerenbeleid hun voordeel doen.
‘Mozes’ die de koers uitzet
Crone is een succesvolle, en daarnaast ook geëngageerde wetenschapper. Ze was voorzitter van De Jonge Akademie, organiseert congressen waar onderzoekers uit alle hoeken van de wereld elkaar ontmoeten, denkt mee op het hoogste niveau in de European Research Council, zet zich in voor de positie van vrouwen in de wetenschap en heeft – jong als ze is – alweer een nieuwe generatie prijswinnende onderzoekers opgeleid. Vakgenoten omschrijven haar dan ook als een internationale opinieleider, een ‘Mozes’ die de koers uitzet, met een indrukwekkende carrière die een continu stijgende lijn laat zien.
Crones invloed beperkt zich niet tot de wetenschappelijke wereld. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de impact die ze had op een wijziging van de Nederlandse Jeugddetentiewet. De leeftijd waarop jongeren in speciale jeugdgevangenissen worden opgevangen werd daarbij verhoogd van 18 naar 23 jaar, omdat gebleken is dat hun hersens later rijp zijn dan men aanvankelijk dacht. Dat Crone ten slotte een echte publiekslieveling is, laten de verkoopcijfers zien van haar boek Het puberende brein. Dat beleefde onlangs zijn 34-ste druk en is in vijf talen vertaald, waaronder het Chinees.
Voor haar werk ontving Crone onder meer een Veni-, Vidi- en Vici-subsidie van NWO en verschillende beurzen van de European Research Council. Ze is lid van het consortium dat in 2013 een Zwaartekrachtsubsidie ontving voor het tien jaar lopende programma Individuele Ontwikkeling.
Eveline Crone werd voor de Spinozapremie voorgedragen door de rector magnificus van de Universiteit Leiden en de voorzitter van het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen (het huidige domein Sociale en Geesteswetenschappen).
Interview | 'Een heerlijke puzzel'
Hypothese | Visionair, vasthoudend en toegankelijk
