FAQ E-learning workshop “Werken met een Impact plan”

Idealiter vanaf het eerste moment dat je samen met partners gaat nadenken over een onderzoeksaanvraag. Door aan de hand van de workshop direct samen aan de slag te gaan leg je een goede basis voor je project. Een goede probleemanalyse en een helder geformuleerde maatschappelijke impact leiden logischerwijs tot de relevante onderzoeksvragen en –methodes. En je maakt meteen duidelijk wie welke rol heeft en welk deel van de route naar impact binnen het project zal vallen. Je kunt ervoor kiezen de workshop niet in één keer helemaal te doen en een tweede sessie te plannen om de aanvraag verder uit te werken.

We raden sterk aan om de workshop ‘Werken met een Impact Plan samen met anderen te doen, bijvoorbeeld: andere onderzoekers en (maatschappelijke) stakeholders. De meerwaarde van deze werkwijze zit juist in het samen met partners afbakenen van het te adresseren maatschappelijke probleem en van de beoogde route richting impact. Dit gezamenlijk beeld ontstaat o.a. door het expliciet maken van aannames bij elke stap. Deze aannames kunnen in de praktijk sterk verschillen tussen partners. De workshop maakt duidelijk welke kennis nodig is en wie welke rol heeft. Door dit proces gezamenlijk te doorlopen verbeter je de samenwerking tijdens het project en vergroot je de kans op toepassing van de resultaten.

Ruim 2 uur van deze tijd is gereserveerd om samen met consortiumpartijen en stakeholders in gesprek en aan de slag te gaan. Aan de hand van 10 filmpjes met uitleg (samen circa 45 minuten) en een werkblad.  Voor een goede start van het schrijven van een projectaanvraag is het altijd nodig het gesprek aan te gaan met consortiumpartners en stakeholder. In onze ogen is het niet een tijdrovende extra stap maar een hulpmiddel om meer gestructureerd tot een gezamenlijk beeld te komen van de context, beoogde impact en ieders rol in het project. Dit voorkomt discussies of onduidelijkheden in een latere fase en levert uiteindelijk tijdwinst op.

Voor onderzoekers, samenwerkingspartners en co-financiers die (gaan) samenwerken aan onderzoek gericht op maatschappelijke impact. In de call for proposals staat beschreven welke benadering gevolgd wordt. De workshop is bedoeld als hulpmiddel en is facultatief.

Daarmee vergroot je de kans dat inzichten en kennis uit het project ook daadwerkelijk opgepakt worden. Het helpt je het te adresseren probleem en de beoogde maatschappelijk impact concreet te maken en af te bakenen. Door daarbij ook stakeholders te betrekken die vervolgstappen kunnen maken, vergroot je de kans op maatschappelijke impact. Het is een hulpmiddel om met consortiumpartners en stakeholders te komen tot een gezamenlijk beeld van het project, van ieders rol en om de benodigde kennis duidelijk te maken. Voor de samenwerking gedurende het hele project is het een goede investering.

Het bereiken van impact kan inderdaad jaren duren. Sterker nog, er zijn zelfs geen garanties te geven op het behalen van impact. In veel gevallen is jouw invloed op het daadwerkelijk bereiken van maatschappelijke impact maar beperkt. NWO vraagt onderzoekers dus niet om impact te realiseren maar wel  om samen met partners uit de maatschappij:

1. de onderzoekvraag en -aanpak te ontwerpen (co-design), zodat de kennis en inzichten uit het onderzoek ook echt aansluiten bij de behoefte of kennislacunes in de maatschappij.
2. ook tijdens de uitvoering van het onderzoek samen te werken (co-creatie), zodat de kans op kennisbenutting door partners wordt vergroot.
3. in de strategie na te denken over welke partijen wat moeten veranderen (outcome) om tot impact te komen en samen te bepalen welke acties richting deze outcomes binnen het project vallen.

Het gaat er dus om de kans op maatschappelijke impact van het onderzoek gericht te vergroten, niet te garanderen.

De werkelijkheid is inderdaad vaak veel ingewikkelder dan de Impact Pathway schetst. Juist om met deze complexiteit om te gaan is het belangrijk om een systeem benadering toe te passen, zoals in de impact plan benadering. Zie de benadering als een tool of model om die complexiteit overzichtelijker te maken en tijdens het denkproces te helpen richting te geven in de route van output naar impact. Het expliciet maken van aannames kan helpen om onzekerheden in kaart te brengen en later bij te sturen. De reflectieve aanpak maakt de complexiteit en het niet-lineaire karakter van onderzoek (en andere processen) zichtbaar en tegelijk beter hanteerbaar.

De probleemanalyse en maatschappelijke impact (verandering) zitten beide op het niveau van (een groep in) de maatschappij. Ze zijn direct aan elkaar gekoppeld, moeten ook op hetzelfde (maatschappelijke) niveau worden beschreven en beide logisch gerelateerd zijn aan het project. Baken goed af op welk specifiek onderdeel van het probleem jullie je richten en zorg ervoor dat de focus van het beoogde onderzoek daar duidelijk op aansluit. Maatschappelijke impact kan gezien worden als stip op de horizon, het uiteindelijke doel waaraan je wilt bijdragen, welke vaak (ruim) na de duur van het project plaatsvindt. Zorg er bij de definitie van de beoogde impact voor dat de focus van het project herkenbaar is en je logisch terug kan redeneren naar de te verwachten uitkomsten van het project.

Nee, deze categorieën geven alleen aan welke soorten aannames er kunnen zijn. Dit kan helpen om verder te kijken dan alleen aannames op het gebied van oorzaak en gevolg.

Output gaat over de kennis en inzichten uit het onderzoeksproject. Het gaat niet om publicaties, maar om wat er in die publicaties staat dat relevant en bruikbaar is voor stakeholders. Outcome is wat er vervolgens met die inzichten gedaan wordt door specifieke stakeholders, bijv. een verandering in werkwijze van een organisatie of nieuwe wetgeving die van toepassing is in een bepaalde situatie.

Bijvoorbeeld:

Output is een inzicht in de relatie tussen A en B, hoe werkt iets/zit het in elkaar.

Outcomes zijn veranderingen in gedrag, relaties, acties en activiteiten als gevolg van het benutten van output en kunnen b.v. zijn dat organisatie X richtlijnen aanpast, bedrijf Y een apparaat maakt en op de markt brengt of dat bewoners uit een bepaalde buurt een app dagelijks gebruiken. Outcomes zijn dus actief geformuleerd, iemand doet iets, en zo concreet/SMART mogelijk.

Nee, indicatoren dienen in deze benadering een hulpmiddel te zijn om doelen van het project concreet te maken en voortgang richting deze zelf gestelde doelen te monitoren. Als consortium kan je zo het proces naar outcomes en impact monitoren en, waar nodig, bijsturen. Nieuwe inzichten kunnen er juist ook voor zorgen dat indicatoren bijgesteld worden omdat ze niet realistisch blijken.

Indicatoren bijhouden puur als controlemechanisme zien wij niet als zinvol. Zo’n invulling past niet bij het reflectieve karakter van de impact plan benadering en kan zelfs negatieve effecten hebben op de kans op outcomes en impact. NWO wil in de toekomst wel naar de gebruikte indicatoren kijken, puur om te leren over het kennisbenuttingsproces en hoe effectief dit in de financieringslijnen ondersteund wordt.

Ja, de impact plan benadering is bij uitstek een reflectieve benadering. De Theory of Change en de Impact Pathway zijn niet in beton gegoten! Samen reflecteren en aanpassingen tijdens de uitvoer van het project vormen juist integraal onderdeel van de benadering.

Ja, dat raden wij sterk aan. Door maatschappelijke partners vanaf het begin te betrekken bij het definiëren van het te adresseren probleem, de beoogde maatschappelijke impact en de route er naartoe versterk je het totale verhaal van je aanvraag. We noemen dit co-design. De e-learning workshop is specifiek opgezet om  gezamenlijk met maatschappelijke partners te doorlopen.

Dat kan op verschillende manieren en hangt af van jullie project. Denk aan: gezamenlijk bedenken en uitvoeren van experimenten en activiteiten en het bespreken van resultaten uit het project. Uit ervaring blijkt dat het maken van een goede planning van activiteiten, met een duidelijke regelmaat, het betrekken en betrokken houden van de stakeholders bevordert.

Ja, de externe reviewers en commissieleden hebben toegang tot dezelfde informatie over de impact plan benadering als de aanvragers. Commissieleden krijgen mondeling en/of schriftelijk een toelichting over de benadering en de aspecten waarmee zij tijdens de beoordeling gevraagd worden rekening te houden.

De impact plan benadering helpt je om een strategie uit te werken die de kans op maatschappelijke impact van je onderzoek vergroot. In het aanvraagformulier komen belangrijke onderdelen van deze strategie terug. De kwaliteit van de strategie maakt onderdeel uit van de beoordeling. Hoe deze precies wordt beoordeeld en gewogen hangt af van het doel van de call. De voorwaarden en beoordelingscriteria voor een aanvraag staan beschreven in de calltekst van een programma, deze vormen de basis voor de beoordeling. Lees daarom altijd de call-tekst.