Sandjai Bhulai: 'We kunnen veel meer vraagstukken oplossen met wiskunde'

Wat hebben toegepaste wiskunde en wachttijden in de zorg met elkaar te maken? Veel, als het aan wiskundige Sandjai Bhulai ligt. Vanaf 2003 is hij verbonden aan de VU in Amsterdam en vertaalt hij grote maatschappelijk vraagstukken in een wiskundeprobleem, lost het op en brengt het naar een toepassing. 'Het is een beetje als een ingewikkelde puzzel.'

Sandjai Bhulai in pak
Sandjai Bhulai

Zijn huidige onderzoek gaat over de wachtlijstenproblematiek voor verpleeghuizen. De wachttijden zijn behoorlijk lang vanwege de toenemende vergrijzing. ‘In Amsterdam moet je soms 200 dagen wachten’, vertelt Bhulai, ‘en de voorspellingen zijn dat die wachttijden toenemen. Ik buig me over de vraag hoe die zo kort mogelijk kunnen worden. Dat kan door beschikbare data over wachttijden, voorkeuren van mensen, gemiddelde duur van het verblijf en andere gegevens slim te combineren. De eerste resultaten laten zien dat je dit kunt doen door meer flexibiliteit in het systeem te stoppen. Dus niet alleen én voorkeursverpleeghuis, nee, ook een tweede of meer mogelijkheden aangeven. Dan wordt de puzzel makkelijker; mensen hoeven dan nog maar 53 dagen te wachten in plaats van 200.’

De rijen op Schiphol, de drukte op het spoor, de planning van operaties: het kan allemaal geoptimaliseerd als je deze problemen wiskundig aanpakt

'Eerder paste hij een vergelijkbare formule toe op de aanrijtijden van ambulances. Door met data te voorspellen waar het volgende ongeluk plaatsvindt, kun je zorgen dat de ambulances op die plekken beschikbaar zijn. Er zijn talloze mogelijkheden om dit onderzoek te doen: ‘Kijk wat er in de maatschappij gebeurt. De rijen op Schiphol, de drukte op het spoor, de planning van operaties: het kan allemaal geoptimaliseerd worden als je deze problemen wiskundig aanpakt.’

De toepassing naar de praktijk is nog wel een uitdaging. 'Wiskunde werkt snel, veranderingen echt doorvoeren kost meer tijd en gaat gepaard met veel uitleg. Betrokken organisaties en instanties vinden het vaak wennen, totdat ze zien dat het echt werkt.’ Aandacht in de troonrede zou natuurlijk wel kunnen bijdragen: ‘Ik zou op Prinsjesdag wel een oproep willen horen voor meer team science en voor het delen van data. Dat hebben we nodig om veel meer vraagstukken met wiskunde op te lossen. Mogelijkheden genoeg.’