Prof. Dr. M. (Maria) Yazdanbakhsh

Yazdanbakhsh’s spectaculaire en voor de volksgezondheid belangrijke ontdekking dat parasitaire infecties niet alleen mensen ziek maken, maar tegelijk ook het immuunsysteem weerbaarder kunnen maken tegen ontstekingsziektes zoals allergieën of type 2 diabetes, is een belangrijke bijdrage aan de zogeheten Hygiëne Hypothese. Die houdt in dat blootstelling aan micro-organismes en parasieten kunnen beschermen tegen het ontstaan van ontstekingsziekten.

Yazdanbakhsh is wereldwijd een wetenschappelijke pionier in het ontdekken van manieren waarop parasieten het immuunsysteem manipuleren. Ze begon in 1989 in Leiden met onderzoek naar de cellulaire immunologie van worminfecties. In 1997 breidde ze haar onderzoek uit naar het verband tussen worminfecties, de veranderde immuunrespons en de ontwikkeling van allergische aandoeningen. In datzelfde jaar ontving ze de MSD-AWARD 1997 for Human Parasitology. In de jaren die daarop volgden richtte ze haar werk ook op de keerzijde van deze immuunrespons: Waardoor kan een succesvol malariavaccin 100% efficiëntie behalen in Europa, maar in Afrika slechts 30%? Yazdanbakhsh innoveert haar onderzoeksveld voortdurend. Zo is ze wetenschappelijk coördinator van het Leiden Controlled Human Infections Center (L-HIC), waar gezonde vrijwilligers worden geïnfecteerd met parasieten. Deze aanpak maakt het mogelijk om op een snelle manier kandidaatvaccins en potentiële geneesmiddelen te testen, en de meest veelbelovende te gebruiken in grote onderzoekstrials in Europa, Afrika en Azië.

Yazdanbakhsh neemt deel aan wetenschappelijke adviesraden van grote internationale onderzoeksconsortia binnen en buiten Europa en is lid van de Academia Europaea. Ze versterkte de onderzoekscapaciteit van onderzoeksgroepen in Indonesië, Gabon en diverse Afrikaanse landen zoals Ghana, Senegal en Uganda. Daarnaast speelt ze een cruciale rol bij het onderhouden van langdurige samenwerkingsverbanden met wetenschappers in deze landen, waar ze ook visiting professor is. Ze organiseert workshops, symposia en trainingsprogramma’s tijdens de jaarlijkse internationale bijeenkomsten van de Wellcome Trust in Afrika. In Indonesië en Gabon zette ze trainingsprogramma’s op voor promovendi. Bij het LUMC ontwikkelde ze een speciale minor voor internationale studenten die zich wilden verdiepen in een (bio)medisch onderwerp. Zij is een inspirator voor getalenteerde jonge onderzoekers, die ze stimuleert onafhankelijk te werken, zodat zij uiteindelijk een eigen onderzoeksgroep kunnen starten.

In Nederland is Yazdanbakhsh lid van de KNAW, lid van verschillende wetenschappelijke adviesraden en tot voorkort President van de Dutch Society for Parasitology. Ze was coördinator van negen grote wetenschappelijke samenwerkingsprojecten (samen goed voor ruim 8 miljoen euro), is Chair van LUMC Global en voorzitter van de internationaliseringscommissie van het LUMC. Yazdanbakhsh ontving voor haar wetenschappelijke werk verschillende prestigieuze internationale prijzen.