Lange lijnen
In zijn proefschrift, dat bekroond werd met de Keetje Hodshonprijs, legde Nauta de invloed van de vroegchristelijke filosoof Boëthius (ca. 480–525) op het denken in de Middeleeuwen en de vroeg-moderne tijd bloot, en boorde daarbij een schat aan ongepubliceerde middeleeuwse handschriften aan. In zijn Vidi-onderzoek trok Nauta lange lijnen tussen de taalkritieken van de late Middeleeuwen en de Renaissance tot in het werk van Wittgenstein, diep in de twintigste eeuw. Nauta schreef een alom geprezen biografie over de Italiaanse humanist Lorenzo Valla (1405/1407- 1457). Zijn boek won diverse internationale prijzen, waaronder best book awards van het Journal of the History of Philosophy en van de Dutch-Flemish Association for Italian Studies. De laatste organisatie sprak van een ‘monumentaal werk’. De monografie over Valla vestigde definitief Nauta’s naam als wereldwijd erkende specialist op het gebied van de geschiedenis van de filosofie, in het bijzonder de overgangstijd tijd van de Middeleeuwen naar de moderne tijd.
Op dit moment werkt Nauta aan een boek over de geschiedenis van de taalkritiek van Petrarca (1304-1374) tot Leibniz (1646-1716). Een nieuw project zal gaan over de impact van het Renaissance-humanisme op de moderne filosofie, in het bijzonder de Verlichting. Dit is verrassend en belangrijk, omdat deze impact door gerenommeerde historici, onder wie Jonathan Israel, juist wordt ontkend. De vroege Verlichting wordt door hen juist gezien als een radicale breuk met het humanistische verleden.
‘Écht nieuwe ideeën’
Onder andere dankzij zijn relatief jonge leeftijd (49) valt er volgens de Spinozacommissie nog veel van Nauta te verwachten, helemaal na zijn ‘sublieme werk’ over Valla. ‘Nauta is de toekomst’, vat een van de deskundigen waarmee de Spinozacommissie sprak zijn voordracht samen. ‘Een jonge onderzoeker die het vakgebied écht nieuwe ideeën brengt’, oordeelt een andere referent. Nauta wordt bovendien ervaren als een uitstekende mentor voor studenten en promovendi. ‘Nauta’s groep is wereldwijd ‘the place to be’ voor onderzoekers in zijn vakgebied.’
De PhD- en postdoc-onderzoekers die Nauta begeleidt houden zich allemaal bezig met het identificeren van continuïteiten en breuken in de geschiedenis van de filosofie. In zijn colleges maakt Nauta het denken van filosofen als Descartes en Hobbes helder en laat hij zijn studenten de lijnen door de geschiedenis van de filosofie ontdekken. Nauta is ook actief op andere terreinen. Hij was onder andere juryvoorzitter van de NWO-KNAW Eurekaprijs voor Wetenschapscommunicatie en lid van de jury van de Onderwijsprijs. Nauta ontving eerder een Vidi en Vici-financiering van NWO. Hij was van 2005 tot 2010 lid van De Jonge Akademie en is sinds 2011 lid van de KNAW.
Lodi Nauta werd voorgedragen door de voorzitter van de Afdeling Letterkunde van de KNAW.
Audio: Interview Lodi Nauta | De Kennis van Nu
