Vergezichten over het onderzoekslandschap
Een vakgebied kan in een halve eeuw behoorlijk veranderen. Voor dit zomerse nummer van Onderzoek vroegen we onderzoekers en beleidsmakers om eens wat verder vooruit te kijken, hun ‘stippen op de horizon’ te zetten. Want over een halve eeuw zal de wetenschap opnieuw behoorlijk veranderd zijn. De keuzes die we nu maken, bepalen waar we dan staan.
Ontwikkelingen geschetst in het magazine laten een richting zien waarin de wetenschap zich beweegt. Maar welke kant het precies op gaat, dat staat nog open. Lees het redactioneel
![Portret: ANP foto, beeld: Lynne Brouwer Robbert Dijkgraaf, minister van OCW](https://cdn.statically.io/img/www.nwo.nl/sites/nwo/files/styles/max_1300x1300/public/media-images/dijkgraaf1.jpg?itok=kg5Muhef)
Robbert Dijkgraaf: 'iedereen moet ruimte krijgen om een eigen pad te bewandelen'
Via een miljardeninjectie in de wetenschap kende Robbert Dijkgraaf een flitsende entree als minister. Met als credo ‘rust en ruimte’ koos hij voor investeringen in de volle breedte, maar dan wel met wat hij zelf aanduidt als ‘generiek beleid’. De potjes hebben een label, maar in de precieze invulling zit veel ruimte. ‘De bal ligt nu echt in het veld.’
Lees verder
![Rondetafel deelnemers Rondetafel deelnemers](https://cdn.statically.io/img/www.nwo.nl/sites/nwo/files/styles/max_1300x1300/public/media-images/rondetafel.jpg?itok=l4MNcA7t)
Oplossingen voor overmorgen
Hoe kunnen wetenschap, overheid en bedrijfsleven het beste samenwerken, gezien de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan? En waar mogen we dan op hopen in 2040? Burgemeester Paul Depla, werkgeversvoorman Jacco Vonhof, KNAW-president Marileen Dogterom en directeur Pieter Hasekamp van de rekenmeesters van het CPB hebben wel een idee.
Lees verder
![Portret: ANP, beeld: Lynne Brouwer Jet Bussemaker](https://cdn.statically.io/img/www.nwo.nl/sites/nwo/files/styles/max_1300x1300/public/media-images/toekomstvisies_-_jet_bussemaker.jpg?itok=dxpgGPKg)
De visiependule
‘Complexe maatschappelijke uitdagingen houden zich niet aan disciplinaire grenzen. Inter- en transdisciplinaire samenwerking is nodig om vanuit de wetenschap oplossingen aan te dragen’, valt te lezen in het Kennis- en Innovatieconvenant van NWO uit 2022. Maar het had ook in een beleidsstuk uit 1930 kunnen staan. Sterker nog, het stónd erin. Desondanks veranderen ook de opvattingen over wetenschap per periode.
![Rubriek: In de praktijk Rubriek: In de praktijk](https://cdn.statically.io/img/www.nwo.nl/sites/nwo/files/styles/max_1300x1300/public/media-images/in_de_praktijk.jpg?itok=vG5xl6V-)
Onderzoek in de waaier: van theorie tot praktijk
Meer en betere verbindingen tussen mbo, hbo en wo en een onderzoekende houding in alle vormen van onderwijs, dat is de inzet van minister Dijkgraaf. Een waaier en geen ladder, zoals hij het zelf zegt. Drie bruggenbouwers laten zien waarom dat goed is, maar ook dat we er nog lang niet zijn.
-
De verhalen over onderzoek
In Onderzoek magazine staan, naast verhalen over een specifiek wetenschapsthema, ook verhalen over onderzoek. Lees die verhalen hier:
Rubriek: van de redactie
Stippen op de horizon
Een vakgebied kan in een halve eeuw behoorlijk veranderen. Hans Geuze en Nalan Liv, die twee verschillende generaties onderzoekers vertegenwoordigen, laten dat heel mooi zien in een dubbelinterview. Ze vertellen hoe wetenschappers toen én nu de technische grenzen van de elektronenmicroscopie- en daarmee van hun vakgebied - steeds verder verleggen. Wat nu wel anders is, is de mate van specialisatie: ‘zo technisch, zo geavanceerd’, vertellen de celbiologen.
Die trend ziet ook minister Robbert Dijkgraaf. ‘Wetenschap en technologie nestelen zich steeds meer in de haarvaten van de samenleving’, zegt hij in een vraaggesprek in dit nummer. ‘We hebben de kennis steeds harder nodig, maar die wordt wel steeds specialistischer.’ Hij ziet een belangrijke rol voor wetenschappers bij het vergroten van ‘de absorptiekracht’ van de samenleving: mensen helpen om de vooruitgang te omarmen. Dat lukt volgens de minister alleen in goede dialoog, waarin burgers legitieme vragen stellen: ‘Beste wetenschappers, welke kant duwen jullie de samenleving op? En mogen wij misschien ook een beetje terugduwen?’
In het onderzoeksconsortium van de Rotterdamse hoogleraar Gabriele Jacobs nemen ze dat terugduwen al heel letterlijk. Samen met onder meer gemeenten, politie, veiligheidsbedrijven én burgers buigt ze zich over de inzet van kunstmatige intelligentie voor de openbare veiligheid – en wat dat aan ethische en juridische vragen oproept. Haar visie op wetenschap: niet als observator langs de lijn, maar middenin de problematiek, zij aan zij met alle betrokkenen. ‘Verhef je stem, dit gaat ook over jou’, luidt haar open uitnodiging.
Deze ontwikkelingen laten een richting zien waarin de wetenschap zich beweegt. Maar welke kant het precies op gaat, dat staat nog open. Voor dit zomerse nummer van Onderzoek vroegen we onderzoekers en beleidsmakers om eens wat verder vooruit te kijken, hun ‘stippen op de horizon’ te zetten. Want over een halve eeuw zal de wetenschap opnieuw behoorlijk veranderd zijn. De keuzes die we nu maken, bepalen waar we dan staan.
Download het hele magazine
![Voorkant Onderzoek nummer 13](https://cdn.statically.io/img/www.nwo.nl/sites/nwo/files/styles/max_1300x1300/public/media-images/kaft_0.jpg?itok=uOtQ9Xtp)