Prof.dr. Toby Kiers

Toby Kiers is evolutiebioloog met een focus op de symbiotische samenwerkingsverbanden van schimmels met planten. In haar onderzoek blijft Kiers niet binnen de lijnen van haar eigen onderzoeksveld, maar ze past ook kennis en theorieën uit andere disciplines toe, zoals economie en natuurkunde. Zo kwam Kiers tot de vinding dat schimmels onder de grond zich gedragen volgens handelsprincipes. Ze ruilen voedingsstoffen met de plantwortels waarmee zij symbioses aangaan. Kiers was hiermee de eerste die economische principes buiten het dierenrijk aantoonde. Daarmee kwam haar onderzoek terecht in bladen zoals The Economist.

Een van de uitdagingen binnen dit onderzoeksgebied lag in het visualiseren van de handel in voedingsstoffen. In samenwerking met biofysici gebruikt Kiers nieuwe technologieën om de voedingsstoffen te labelen en zichtbaar te maken. De ondergrondse handel werd hiermee door de tijd heen te volgen. Zo heeft ze video's kunnen maken waarop het gedrag van schimmeldraden te zien is bij verschillende hoeveelheden voedingsstoffen. Daarop is te zien dat ze overschotten oppotten voor later en dat verwantschap met omliggende schimmels invloed heeft op hun handelsstrategie.

Sterke samenwerkingen zijn niet alleen onderwerp van haar onderzoek, Kiers gaat ze zelf ook aan om haar werk naar een hoger niveau te tillen. Met NWO Zwaartekracht-financiering bracht zij een consortium samen van biologen en biofysici van zes verschillende Nederlandse onderzoeksinstellingen. Dit consortium heeft van honderd plantensoorten het ecosysteem bij hun wortels onderzocht, om tot duurzamere methoden van voedselproductie te komen. Samen met onderzoekers in Japan onderzocht ze microbenfuncties bij gewassen, in Fiji bestudeerde ze hoe mieren aan landbouw doen en met de Universiteit van Oxford probeerde ze te achterhalen waarom sommige evolutionair langlopende symbioses ophouden.

Naast haar baanbrekende onderzoek hecht Kiers veel waarde aan het verspreiden van kennis. Binnen de academische wereld doet ze dat via publicaties en is ze regelmatig als keynotespreker te vinden. Buiten de wetenschap hield ze een veelbekeken TED-talk, staat haar onderzoek in bladen zoals de National Geographic en in documentaires, en geeft ze rondleidingen in botanische tuinen. In deze activiteiten betrekt Kiers ook anderen uit haar onderzoeksgroep. Zo traint Kiers jonge vrouwen met mediatraining in het beter communiceren over wetenschap en komt er eens per jaar een kunstenaar op bezoek bij haar onderzoeksgroep om discussies aan te wakkeren.

Met de oprichting van de Society for the Protection of Underground Networks (SPUN) strijdt Kiers voor de bescherming van de ondergrondse biodiversiteit. Haar onderzoek heeft het belang van ondergrondse biodiversiteit laten zien voor gezonde ecosystemen. Ecosystemen zijn na lange periodes van evolutie ontstaan door samenwerking tussen zowel boven- als ondergrondse soorten. Hiervoor zijn de soorten in de bodem essentieel, en helpt een hoge biodiversiteit om de juiste symbioses te kunnen aangaan. Hoewel er veel aandacht is voor het behoud van biodiversiteit, wordt hierbij ondergronds vaak achterwege gelaten. SPUN brengt dit belangrijke onderdeel van de natuur onder de aandacht.

Met de Spinozapremie verwacht de selectiecommissie dat Kiers verdere wetenschappelijke en maatschappelijke bijdragen kan leveren aan natuurbehoud en de ontwikkeling van regeneratieve landbouw. ‘Met haar unieke pionierende bijdrage op de theorie heeft ze wereldwijd aandacht gecreëerd voor het onderzoeksveld. De sociale impact van haar werk is dan ook enorm.’