Prof. dr. ir. Jan van Hest
Jan van Hest (1968) is hoogleraar Bio-organische Chemie aan de Technische Universiteit Eindhoven. Hij is een pionier op het gebied van kunstmatige cellen en organellen, de organen van de cel. Van Hest ontwerpt en maakt nieuwe materialen en katalytische processen die kunstmatig gemaakte moleculen combineren met biologische componenten. Deze materialen worden gebruikt in de biokatalyse en voor biomedische toepassingen zoals het transport van medicijnen. Daarnaast werkt de chemicus aan nanoreactoren die als kunstmatige organellen in levende cellen reacties met enzymen tot stand kunnen brengen.
Van Hest staat aan de wieg van een nieuw onderzoeksveld op het grensvlak van polymeerchemie en biologie. Hij maakte als eerste polymeersomen: holle bolletjes die je kunt vullen met bijvoorbeeld eiwitten of medicijnen en in een cel kunt brengen. Met deze techniek wist hij onder andere een kunstmatige cel te maken die het complexe gedrag van een levende cel nabootst. Ook maakte hij constructies van polymeren die lijken op het cytoplasma in cellen, en wist hij met halfdoorlatende bolletjes gevuld met eiwitten fouten in biologische celprocessen te repareren.
De chemicus zoekt actief naar mogelijkheden om zijn onderzoek te vertalen naar toepassingen. Zo ontwikkelde hij samen met het bedrijf GATT een chirurgische pleister die bloedklontering bevordert, is hij houder van een groot aantal patenten, en is hij medeoprichter van de bedrijven Encapson, Future Chemistry, Noviotech en Noviosense.
De internationale wetenschappelijke statuur van Van Hest blijkt onder andere uit zijn lidmaatschappen van prestigieuze organisaties. Hij is verkozen tot Fellow van de Royal Society of Chemistry in het Verenigd Koninkrijk, is lid van de American Chemical Society, de American Association for the Advancement of Science en de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging, en verkreeg een CAS Fellowship van de Chinese Academy of Sciences. In 2005 werd hij lid van De Jonge Akademie en in 2019 is hij verkozen tot lid van de KNAW.
Van Hest is ook bestuurlijk zeer actief. Zo is hij op dit moment wetenschappelijk directeur van het Institute for Complex Molecular Systems van de TU/e, lid van de wetenschappelijke adviesraden van het Leiden Institute of Chemistry en van ACS Central Science, en voorzitter van de nationale onderzoeksschool Polymeer Technologie Nederland. Eerder was hij onder andere vice-decaan van de faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Radboud Universiteit.
Spinozalaureaat Jan van Hest droomt van volledig kunstmatig gemaakt leven: een systeem dat zichzelf kan kopiëren en zich kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. De Spinozacommissie verwacht dat Van Hest, met zijn unieke aanpak die zijn brede vaardigheden vanuit de chemie, polymeerchemie en biologie combineert, de komende jaren belangrijke stappen in deze richting zal kunnen zetten.
| 1968 | op 27 september geboren in Tilburg |
| 1991 | studeert cum laude af in de scheikundige technologie aan de Technische Universiteit Eindhoven |
| 1996 | promoveert in de organische chemie aan de Technische Universiteit Eindhoven en ontvangt voor zijn proefschrift zowel de DSM science and technology award als de SNS Bank Prijs voor het beste proefschrift in de technisch-fundamentele wetenschappen |
| 1996 | gaat met een NWO Talent stipendium naar de Amerikaanse Universiteit van Massachusetts voor een postdoc-positie op het gebied van polypeptide engineering en materiaalwetenschappen |
| 1997 | gaat als onderzoeker werken bij DSM Research, waar hij later afdelingshoofd wordt |
| 2000 | keert terug naar de wetenschap: wordt op 31-jarige leeftijd benoemd tot hoogleraar aan de Radboud Universiteit waar hij een nieuwe groep in de bio-organische chemie opzet |
| 2005 | verkozen als lid van De Jonge Akademie |
| 2006 | benoemd tot vice-decaan onderzoek van de faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Radboud Universiteit |
| 2010 | ontvangt Vici-premie voor onderzoek naar biologisch actieve plastic nanocapsules die fouten in biologische processen in de cel kunnen herstellen |
| 2012 | wordt voorzitter van de onderzoeksschool Polymeer Technologie Nederland |
| 2013 | wint Universitaire Onderwijsprijs aan de Radboud Universiteit |
| 2016 | krijgt Visiting Fellowship van de Chinese Academy of Sciences |
| 2016 | ERC Advanced Grant voor kunstmatige endosymbiose, het verschijnsel dat een levend organisme leeft binnenin in een gastheerorganisme |
| 2016 | stapt over naar de Technische Universiteit Eindhoven, waar hij de groep bio-organische chemie leidt aan de faculteiten scheikundige technologie en biomedische technologie |
| 2018 | benoemd tot wetenschappelijk directeur aan het Institute for Complex Molecular Systems aan de Technische Universiteit Eindhoven |
| 2019 | verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen |