Amerykańskie Siły Powietrzne już to mają. Samoloty sterowane przez sztuczną inteligencję to duże zagrożenie

DARPA ujawniła, że we wrześniu 2023 r. X-62A przeprowadził pierwsze udane testy pod hasłem "AI kontra człowiek" w walce powietrznej w zasięgu wzroku, znanym również jako walka psów (z ang. dogfight).

W dogfight sztuczna inteligencja sterująca myśliwcem X-62A VISTA została zestawiona z myśliwcami F-16 sterowanymi przez ludzi nad Bazą Sił Powietrznych Edwards w hrabstwie Kern w Kalifornii. Po początkowych testach bezpieczeństwa z wykorzystaniem manewrów obronnych samoloty przeszły do testów ofensywnych, zbliżając się do siebie na odległość 600 metrów z prędkością 1930 kilometrów na godzinę. Co ciekawe, DARPA nie chciała ujawnić, która strona wygrała symulowaną bitwę.

X-62A to nietypowy myśliwiec

Myśliwiec X-62A VISTA (Variable In-flight Simulation Test Aircraft), opracowany przez Lockheed Martin, stanowi znaczący postęp w dziedzinie technologii lotniczej i militarnych zastosowań sztucznej inteligencji. Jego unikalna konstrukcja pozwala na naśladowanie charakterystyk różnych typów myśliwców, co czyni go nieocenionym narzędziem do szkolenia i badania różnych scenariuszy powietrznych bez potrzeby angażowania wielu różnych typów samolotów.

Jednym z kluczowych aspektów X-62A jest jego zdolność do integracji z zaawansowanym oprogramowaniem AI, które umożliwia samodzielne wykonanie lotów, w tym zaawansowane manewry taktyczne i dogfighting. To czyni go idealnym do testowania i rozwijania strategii bojowych oraz technik obronnych, co jest istotne w obliczu szybko zmieniającej się technologii i taktyk w dzisiejszym teatrze operacji wojskowych.

Wyróżniającą cechą X-62A jest jego wielofunkcyjność. Oprócz roli w symulacjach bojowych myśliwiec może być wykorzystywany do szerokiej gamy zadań — od badań naukowych po nadzór i monitorowanie środowiskowe. Dzięki kompaktowej konstrukcji i lekkim materiałom X-62A jest również bardziej ekonomiczny w utrzymaniu i eksploatacji niż większe, bardziej skomplikowane myśliwce. To stanowi z kolei znaczącą zaletę logistyczną i operacyjną.

Oprócz tego myśliwiec ma wysokiej rozdzielczości kamerę, która umożliwia przeprowadzanie dokładnych rekonesansów i zbieranie danych w trakcie lotu. Jest to bardzo pomocne zarówno w operacjach wojskowych, jak i cywilnych. Zaawansowana kamera w połączeniu z algorytmami AI pozwala na szybkie przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym, co zwiększa efektywność misji i zapewnia lepszą świadomość sytuacyjną dla operatorów i dowódców.

Innowacyjność X-62A VISTA i jego zdolność do adaptacji do różnych ról sprawiają, że jest to niezwykle ważna platforma dla badań naukowych, ale też dla rozwoju taktyk i technologii obronnych.

Testy sztucznej inteligencji zakończone pomyślnie

X-62A ma miejsce dla pilota rezerwowego w tylnej kabinie i technika w przedniej, którzy mogą w każdej chwili wyłączyć AI i przejąć sterowanie, jeśli coś pójdzie nie tak. DARPA twierdzi, że piloci nie musieli w żadnym momencie aktywować wyłącznika bezpieczeństwa podczas dogfightingu.

Do tej pory, jak przyznała DARPA, przeprowadzono 21 lotów testowych, a kolejne będą kontynuowane przez cały 2024 r.

Oprócz zdolności do autonomicznego lotu X-62A VISTA, jako zmodyfikowany F-16, jest również kompaktowy, lekki i na tyle wszechstronny, że można go używać do szerokiej gamy zastosowań.

Czy piloci Sił Powietrznych mogą być reprezentatami kolejnego zawodu, który ostatecznie zostanie zastąpiony przez AI i jest zagrożony przez sztuczną inteligencję? Próby AlphaDogfight z 2020 r., trzydniowe zawody mające na celu zademonstrowanie zaawansowanych algorytmów zdolnych do walki powietrznej (przy użyciu symulacji VR), zakończyły się porażką doświadczonego pilota myśliwca F-16 Sił Powietrznych, który przegrał 0-5 z agentem AI. DARPA stwierdziła, że maszyna wykonała agresywne i precyzyjne manewry, którym ludzki pilot nie był w stanie dorównać.

Obecnie DARPA mówi, że X-62A VISTA będzie nadal służyć różnym klientom do badań, jednocześnie dostarczając lekcji akademickich dla przyszłych liderów testów.

Sterowane sztuczną inteligencją bronie w wojsku były kontrowersyjnym tematem od wielu lat. Elon Musk był jednym z wielu ekspertów, którzy w 2017 r. wezwali do zakazu tej technologii. W odpowiedzi armia stwierdziła, że ostateczna decyzja o zaangażowaniu, czy zlikwidować cel, zawsze spoczywa na ludziach, a nie maszynach.

Autor: Grzegorz Kubera, dziennikarz Business Insider Polska