To będzie hit dla przedsiębiorców. Wielu będzie zaskoczonych

Kto skorzysta z wakacji składkowych i jakie warunki musi spełnić?

Z wakacji składkowych będą mogli skorzystać mikroprzedsiębiorcy niezależnie od formy opodatkowania (skala PIT, liniowy PIT, ryczałt), którzy spełnią określone w ustawie warunki. Ze zwolnienia od składek (czyli wakacji składkowych) będą mogły skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą, pod warunkiem że:

• złożą elektronicznie wniosek do ZUS i wskażą w nim, za jaki miesiąc chcą skorzystać z ulgi;
• zgłosili do ubezpieczeń nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych;
• w ostatnich dwóch latach w ogóle nie osiągnęli przychodu z działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat kalendarzowych osiągnęli roczny przychód z działalności gospodarczej nieprzekraczający 2 mln euro.

Nowelizacja wejdzie w życie jednak dopiero w listopadzie 2024 r., bo została odroczona o cztery miesiące. W praktyce ze spełnieniem powyższych warunków niektórzy mogą mieć problem, a niektórym może się to nie opłacić, co przypominamy na końcu.

Dlaczego to będzie hit dla przedsiębiorców?

Zdaniem Marcina Zarzyckiego zdecydowana większość przedsiębiorców skorzysta z wakacji składkowych. W praktyce daje to "oszczędność" w wysokości nieco ponad 1600 zł w 2024 r. (obecnie składki ZUS wynoszą 1600,32 zł) i ok. 1700 zł w 2025 r. (tyle prawdopodobnie wyniosą składki ZUS w przyszłym roku). Oczywiście ulga polega na tym, że takiej kwoty nie trzeba będzie zapłacić, bo wpłaty dokona budżet państwa.

— "Wakacje" dadzą nam więc całkiem dobrą oszczędność — ocenia Marcin Zarzycki.

Dodajmy, że osoba, która spełni warunki i skorzysta z wakacji składkowych, będzie mogła nadal korzystać z lekarza (nie straci na chorobowym), a jej emerytura nie będzie niższa (składki opłaci państwo).

— Plusem jest też to, że formalności zostały maksymalnie uproszczone. Wniosek trzeba będzie złożyć elektronicznie, najpóźniej w miesiącu poprzedzającym chęć skorzystania z "wakacji" — tłumaczy Marcin Zarzycki.

Zdaniem eksperta to będzie hit również dlatego, że przedsiębiorcy są najbardziej niedocenianą grupą w Polsce (z perspektywy preferencji podatkowych i składkowych), więc jak już w końcu rząd coś dał, to na pewno osoby prowadzące działalność będą chciały z tego skorzystać.

— Wszyscy moi klienci zadeklarowali, że będą chcieli pojechać na "wakacje składkowe". Możemy więc spodziewać się prawdziwego zalewu wniosków "urlopowych" już w listopadzie tego roku — przekonuje Marcin Zarzycki. Ekspert dodaje, że oczywiście pozostał pewien niedosyt, bo z pierwotnego pomysłu dobrowolnego ZUS w finalnej wersji otrzymujemy jeden miesiąc wolny od składek ZUS.

Czytaj też: Na twórców w internecie padł strach. Zapłacą podatek od "donejtów"? Mamy stanowisko rządu

Od kiedy wakacje składkowe i czy mogą potrwać dwa miesiące?

Ustawa wejdzie w życie 1 listopada, a więc przedsiębiorcy będą mogli złożyć wnioski o ulgę (o zwolnienie z opłacania składek) najpóźniej w miesiącu poprzedzającym chęć skorzystania z "wakacji". To oznacza, że wnioski będzie można złożyć w listopadzie, aby skorzystać z wakacji w grudniu 2024 r. W praktyce — jak tłumaczy Marcin Zarzycki — oznacza to, że przedsiębiorcy nie zapłacą składek w styczniu 2025 r. (składki za grudzień płacimy w styczniu).

— W grudniu będzie można złożyć drugi wniosek o skorzystanie z wakacji za styczeń 2025 r. i wtedy przedsiębiorca nie zapłaci składek również w lutym 2025 r. — dodaje Marcin Zarzycki.

Słowem może wystąpić kumulacja, bo jeśli przedsiębiorca złoży wnioski w listopadzie i grudniu, nie będzie musiał płacić składek za grudzień (płaconych w styczniu) oraz za styczeń (płaconych w lutym).

— Realnie z wakacji składkowych przedsiębiorcy skorzystają więc najwcześniej w 2025 r. — mówi Marcin Zarzycki.

Gdzie złożyć wniosek o wakacje składkowe?

Wnioski o ulgę w ZUS będzie można złożyć wyłącznie elektronicznie na PUE ZUS, czyli za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS.

O przyznaniu zwolnienia przedsiębiorca również zostanie poinformowany na PUE ZUS. Tylko w wyjątkowych przypadkach ZUS będzie wydawał decyzje.

Jak liczyć ubezpieczonych?

Nowelizacja, choć korzystna dla przedsiębiorców, jest jednak pełna niedociągnięć, przyznają eksperci. Zwracaliśmy na nie uwagę, ale nic nie zostało poprawione.

Czytaj więcej: Wakacje składkowe. Te pułapki wykluczą wielu przedsiębiorców. Czy taki był plan?

Izabela Leśniewska, doradca podatkowy z Alo-2, jeszcze przed podpisaniem ustawy przez prezydenta wyjaśniała, że problem ze skorzystaniem z wakacji składkowych mogą mieć przedsiębiorcy, u których następują ruchy kadrowe. Przykładowo chodzi o sytuację, gdy jeden pracownik odszedł z firmy 15 września, a kolejny został zatrudniony następnego dnia. Liczbę zgłoszonych do ubezpieczenia (nie więcej niż dziesięciu) trzeba bowiem ustalić "w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku".

— Oznacza to, że w powyższej sytuacji przedsiębiorca we wrześniu zatrudniał dwie osoby, a nie jedną, co może pozbawić prawa do wakacji składkowych, jeśli w sumie zatrudnienie we wrześniu przekroczy 10 osób, a przedsiębiorca chciałby skorzystać z wakacji składkowych w październiku — tłumaczy Izabela Leśniewska.

Jak liczyć wysokość przychodów z prowadzenia działalności gospodarczej?

Problem dotyczy również tego, jakie przychody z prowadzenia działalności gospodarczej należy brać pod uwagę przy wyliczaniu limitu 2 mln euro. Jak wskazuje Izabela Leśniewska, problem pojawi się, gdy przedsiębiorca jednocześnie prowadzi indywidualną działalność gospodarczą i jest wspólnikiem np. w spółce jawnej. Zgodnie z ustawą płatnik składek, czyli przedsiębiorca, może skorzystać z wakacji składkowych, jeśli "w ostatnich dwóch latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro".

Problem będą mieli przedsiębiorcy, którzy osiągają nie tylko przychody z własnej, indywidualnej działalności gospodarczej, ale są również wspólnikami spółek osobowych, np. jawnej czy partnerskiej. — Z ustawy wynika, że do limitu 2 mln euro trzeba wliczać sumaryczne przychody, a więc zarówno przychód z indywidualnej działalności gospodarczej, jak i przychód wspólnika spółki osobowej, mimo że zwolnienie ze składki ZUS dotyczy tylko indywidualnej działalności — zwraca uwagę Izabela Leśniewska.

Część przedsiębiorczyń zostanie wyłączona ze zwolnienia?

Z ustawy wynika również, że osoba, która będzie chciała skorzystać z wakacji składkowych, będzie musiała być ubezpieczona w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o zwolnienie. — A zatem osoba prowadząca działalność gospodarczą, która wraca z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego i zrobi to w grudniu, nie skorzysta z wakacji składkowych — wskazuje Izabela Leśniewska. Zastrzega, że zapewne to będą rzadkie przypadki.

Jak ustalić limit pomocy de minimis?

Bardzo duży problem będą mieli przedsiębiorcy z ustaleniem limitu pomocy de minimis.

Zgodnie z ustawą "zwolnienie z opłacenia składek, o których mowa w art. 17a, stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa Unii Europejskiej".

Zwolnienie ze składek ZUS musi się więc mieścić w dozwolonym limicie pomocy de minimis. Przypomnijmy, że jest to wparcie dla przedsiębiorców, którego nie trzeba zgłaszać do Komisji Europejskiej. Obecnie maksymalna kwota takiej pomocy nie może przekroczyć 300 tys. euro brutto w ciągu trzech lat.

Jak wskazuje Izabela Leśniewska, problemem jest ustalenie, jaką część limitu pomocy de minimis wykorzystał dotychczas przedsiębiorca, zwłaszcza że jeśli popatrzymy trzy lata wstecz, to musimy brać pod uwagę pomoc covidową.

Częściowo pomocny jest tu SUDOP, czyli system udostępniania danych o pomocy publicznej (SUDOP) prowadzony przez UOKiK. Zawiera on informacje o wdrażanych w Polsce środkach pomocowych, pomocy udzielonej w ich ramach, wszelkiej pomocy publicznej i pomocy de minimis udzielonej danemu beneficjentowi. W praktyce jednak, jak mówi Izabela Leśniewska, w bazie SUDOP nie ma wszystkich danych o pomocy de minimis, np. danych o uzyskanej pomocy z wojewódzkich urzędów pracy.

Do obliczeń trzeba też brać pod uwagę pomoc uzyskaną z urzędów marszałkowskich, dotacje, w tym unijne, pomoc w ramach różnych programów, np. Czyste powietrze itd. — Wielu przedsiębiorców będzie miało problem, żeby ustalić, czy przekracza ten limit, czy nie. Będzie to musiał ustalić np. z księgową. Za taką usługę trzeba jednak będzie zapłacić — wskazuje Izabela Leśniewska.

Mało tego, do wniosku o wakacje składkowe przedsiębiorca będzie musiał dołączyć zaświadczenia o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jaką otrzymał w okresie trzech lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, oświadczenie o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.

— Jeśli przedsiębiorca złoży błędne lub nieprawdziwe oświadczenie, to będzie miał problem, bo będzie musiał zwrócić pomoc z odsetkami, nie mówiąc o innych konsekwencjach — przyznaje Izabela Leśniewska.

Zdaniem ekspertki w pewnych sytuacjach, zwłaszcza gdy będzie trzeba policzyć kwotę uzyskanej pomocy publicznej z trzech ostatnich lat, może się okazać, że lepiej nie korzystać z wakacji składkowych.

Co po skorzystaniu z ulgi w ZUS

Przedsiębiorca za miesiąc, w którym był objęty zwolnieniem z opłacenia składek, będzie musiał złożyć deklarację rozliczeniową. Trzeba ją będzie przesłać do 20 dnia kolejnego miesiąca.

Autor: Łukasz Zalewski, dziennikarz działu prawnego Business Insider Polska