Kim jest spadkobierca?

Druga możliwość to sytuacja, w której spadkodawca nie sporządził testamentu albo osoby powołane do spadku nie chcą go otrzymać lub też nie mogą zostać spadkobiercami. W odwodzie przychodzi wtedy ustawa o dziedziczeniu. W myśl jej zapisów możliwości dziedziczenia jest kilka. Ustawa stwierdza, że w normalnym przypadku dziedziczenia wszyscy spadkobiercy dziedziczą w równym stopniu. Jest jednak jedno zastrzeżenie – część spadku przypadająca na małżonka spadkodawcy nie może być mniejsza niż 25 procent całości masy spadkowej. Jeśli więc spadkodawca miał liczną rodzinę, a w pierwszej kolejności zawsze dziedziczy małżonek i dzieci spadkodawcy, to najpierw oblicza się te właśnie 25 procent, a pozostałą część dzieli się po równo między dzieci.

Dziedziczenie ustawowe – zachowek

Jeśli jednak spadkodawca za życia lub za pomocą testamentu przepisał cały majątek na jedną osobę, reszta osób uprawnionych do spadku może się domagać wypłaty zachowku. Jest to część spadku, który przypadałby na daną osobę w sytuacji dziedziczenia ustawowego, jednak ją omija, gdyż osoba ta została pominięta w testamencie. Zachowek jest równy połowie wspomnianej części spadku ustawowego, choć są od tego dwa wyjątki. Jeśli bowiem dziedziczy osoba niepełnoletnia lub posiadająca orzeczenie o niezdolności do pracy, wtedy zachowek równy jest 2/3 ustawowo przypadającej części spadku. Aby dowieźć swojego prawa do zachowku, należy założyć sprawę w sądzie cywilnym o podział spadku.

Kolejność dziedziczenia

W pierwszej linii po spadkodawcy dziedziczą jego najbliżsi zstępni, czyli małżonek i dzieci. Jeśli zachodzi sytuacja, w której jedno z dzieci spadkodawcy nie żyje w momencie otwarcia spadku, ale pozostawiło po sobie swoje dzieci, czyli wnuki spadkodawcy, one także dziedziczą. Prawo do spadku mają także dzieci ze związków nieformalnych.

Kto dziedziczy po osobie bezdzietnej

Jeśli zmarła osoba nie posiadała ani dzieci, ani małżonka, pierwszeństwo w dziedziczeniu mają rodzice osoby zmarłej. Jeśli natomiast dziedziczyć ma małżonek i rodzice zmarłego, dziedziczą oni 25 procent całości spadku, reszta przypada małżonkowi. Następne w kolejce do dziedziczenia jest rodzeństwo spadkodawcy. Jeśli tylko ono zostało na świecie i jest powołane do odbioru spadku, następuje podział spadku w równych częściach. Jeszcze dalej w drabinie dziedziczenia pojawiają się kolejno dziadkowie spadkodawcy i pasierbowie. Jeśli spadkodawca nie miał żadnego żyjącego krewnego, w takiej sytuacji ustala się jego ostatnie miejsce zamieszkania i cały majątek przechodzi na własność określonej gminy. Jeśli i to jest niemożliwe, wtedy majątek przechodzi pod zarząd Skarbu Państwa.

Kto nie może być spadkobiercą

Niemożność bycia spadkobiercą dotyczy trzech przypadków:

- osoby fizyczna, która nie żyje w momencie otwarcia spadku. Tu wyjątek stanowi poczęte już, ale jeszcze nienarodzone dziecko.

- osoba uznana za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia.

- osoba prawna, która nie istnieje w chwili otwarcia spadku. Tu wyjątek stanowi fundacja ustanowiona. Musi jednak zostać wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.

Rejestr aktów poświadczenia dziedziczenia

Jeszcze nie tak dawno jedyną możliwością na stwierdzenie prawa do dziedziczenia był wyrok sądu. Aktualnie jest jeszcze inna możliwość. Wystarczy z odpowiednimi dokumentami udać się do notariusza, a ten po ich analizie sporządzi odpowiedni protokół dziedziczenia. Jakie dokumenty potrzebne są do poświadczenia dziedziczenia?

Przydatne może być wszystko, co pozwoli stwierdzić stopień pokrewieństwa czy zależności między spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą. Cała procedura wygląda tak, że notariusz zbiera dokumenty od wszystkich potencjalnych spadkobierców, analizuje je i sporządza zainteresowanym stronom protokół dziedziczenia. Ten akt prawny ma taką samą moc, jak wyrok sądu. Protokół taki jest następnie wprowadzany do internetowej bazy danych – rejestru aktów poświadczających dziedziczenie, dzięki czemu każda zainteresowana osoba może mieć do nich pośredni dostęp.

Rejestr wskaże tylko gdzie dany dokument został sporządzony i gdzie znajduje się jego oryginał. Ponadto, jeśli chcemy znaleźć informacje o wpisanym do rejestru spadku, bo i taka możliwość istnieje, możemy to zrobić jedynie za pośrednictwem notariusza.

Ile wynosi podatek od spadku?

Od przyjętego spadku często zachodzi konieczność opłacenia podatku. Zwolnieni z tego obowiązku są jedynie najbliżsi spadkodawcy, zaliczani do pierwszej grupy podatkowej, a więc m.in. małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo. Aby uzyskać zwolnienie z podatku należy złożyć zawiadomienie o jego przyjęciu w Urzędzie Skarbowym w ciągu pół roku od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu prawa do spadku. Jeśli nie zostanie to dopilnowane, podatek będzie zależał od wysokości spadku.

Podatek od spadku

W każdej grupie podatkowej mamy do czynienia z kwotą wolną od podatku. Jeśli przypadająca na spadkobiercę część majątku jest od niej niższa – podatku się nie płaci.

W pierwszej grupie spadkobierców jest to równowartość 9637 zł, w drugiej 7276 zł, a w trzeciej 4902 zł. Jeśli natomiast nadwyżka nad tę kwotę wynosi mniej niż 10278 zł, zapłacimy podatek w wysokości 3 procent spadku.

- Jeśli kwota spadku mieści się między 10278 zł, a 20556 zł, osoba z pierwszej grupy zapłaci 308,20 zł i 5 procent nadwyżki nad 10278 zł.

- Powyżej kwoty 20556 zł podatek to 822,20 zł i 7 procent nadwyżki.

W drugiej grupie podatkowej progi pozostają bez zmian, jednak wyższe są opłaty.

W pierwszym przedziale to 7 procent, między 10278 zł a 20556 zł zapłacimy 719,50 i 9 procent nadwyżki nad 10556 zł, a przyjmując spadek ponad 20556 zł – 1644,50 zł i 12 procent nadwyżki. Trzecia grupa podatkowa to odpowiednio 12 procent, 1233,40 zł i 16 proc. nadwyżki nad 10556 zł oraz 2977,90 i 20 proc. nadwyżki nad 20556 zł.