Porównaliśmy obecne zakupy za 800 plus i 500 plus w 2016 r. Wnioski zaskakują

Zobacz także: 500 plus zmienia się w 800 plus. Co rodzice powinni wiedzieć?

To duży przeskok i spory zastrzyk gotówki dla rodzin z dziećmi. Nominalnie wysokość świadczenia z miesiąca na miesiąc wzrosła o 300 zł. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę fakt, że program 500 plus wszedł w życie w kwietniu 2016 r., a przez te wszystkie lata średni poziom cen wzrósł prawie o połowę, podwyżka wypłat do 800 zł jest w dużej mierze wyrównaniem strat z tytułu inflacji.

Gdy rząd PiS zapowiadał wzrost wartości świadczenia, szacunki sugerowały, że już po kilku pierwszych miesiącach 2024 r. 800 plus będzie warte tyle, co 500 plus na starcie programu w 2016 r. Z wyliczeń Business Insidera wynika, że dzięki ostatniemu spadkowi inflacji w Polsce sytuacja z perspektywy rodzin wygląda lepiej, niż można się było spodziewać.

W grudniu 2023 r. za 500 zł na dziecko można było kupić mniej więcej tyle samo dóbr i usług konsumpcyjnych (dla uproszczenia uwzględniamy koszyk inflacyjny GUS), co w kwietniu 2016 r. za 337 zł. To pokazuje skalę strat w świadczeniu, do których doprowadził nadzwyczajnie duży wzrost cen w ostatnich latach.

W idealnym świecie, w którym 500 plus byłoby waloryzowane każdego miesiąca o wskaźnik inflacji, dzięki czemu świadczenie byłoby odporne na podwyżki cen, w grudniu 2023 r. państwo powinno wypłacać na dziecko po 742 zł. Prezentujemy to na poniższym wykresie.

Wychodzi więc na to, że nowa wersja 500 plus faktycznie jest dla rodzin z dziećmi korzystniejsza niż na starcie programu. Pytanie tylko, jak długo ten stan się utrzyma?

Analitycy ankietowani przez Business Insidera przewidują, że inflacja średnioroczna wyniesie w tym roku około 5 proc. Gdybyśmy odpowiednio zwaloryzowali co miesiąc pierwotne świadczenie na dzieci z kwietnia 2016 aż do grudnia 2024 r., tak otrzymana kwota byłaby na poziomie około 780 zł, czyli dalej poniżej faktycznych wypłat.

800 plus a 500 plus. Druga strona medalu

Do tej pory przedstawiliśmy czysto statystyczne podejście do tematu. Prawdopodobnie wielu czytelników z dotychczasowymi wnioskami się nie zgodzi, twierdząc, że duże zakupy w markecie całej rodziny na kilka lub kilkanaście dni przy budżecie na poziomie 800 zł będą teraz mniejsze niż za 500 zł blisko osiem lat temu. Będzie w tym dużo prawdy, ale dlatego, że dotyczy to głównie spożywki.

Żeby to pokazać, skorzystaliśmy z bazy danych "koszyk cenowy" portalu dlahandlu.pl. Na podstawie tamtejszych uśrednionych cen tych samych towarów z kwietnia 2016 r. i stycznia 2024 r. policzyliśmy, jak duże zakupy można było zrobić osiem lat temu za 500 zł i teraz za 800 zł.

Dalsza część artykułu znajduje się poniżej materiału wideo

Okazuje się, że teraz za całość świadczenia 800 plus możemy kupić około 1 tys. kurzych jaj, a niecałe osiem lat temu za 500 plus byliśmy w stanie kupić 1,5 tys. "Jajeczna" siła nabywcza zmalała więc o blisko jedną trzecią.

Innym przykładem jest chleb (1 kg), który w "koszyku cenowym" jest obecnie wyceniony na 7,30 zł, co oznacza, że za 800 zł jesteśmy w stanie kupić około 110 bochenków. W kwietniu 2016 r. za kwotę o 300 zł niższą mogliśmy nabyć prawie 150 takich chlebów. Bardzo podobnie zmieniły się relacje cenowe w odniesieniu do masła.

Oczywiście są też pozytywne przykłady. W naszym zestawieniu najbardziej rzuca się w oczy 12-proc. wzrost siły nabywczej świadczenia na dzieci w odniesieniu do wody niegazowanej (1,5 l), której teraz za 800 zł kupimy około 317 sztuk, a za 500 plus na starcie programu wychodziło 282 sztuki. Po kilka procent na plusie wychodzi bilans jeszcze w przypadku np. ziemniaków, parówek czy mleka.

Jaka przyszłość 800 plus?

Program 500 plus został wprowadzony w 2015 r., początkowo obejmując świadczenia na drugie i kolejne dzieci. Od 2019 r. objął wszystkie dzieci do 18 roku życia, a także był kluczowym elementem polityki PiS. Po zmianie władzy pojawiają się wątpliwości co do tego, czy program 500 plus, a raczej 800 plus, zostanie utrzymany w dotychczasowej formie.

Na razie wiadomo, że Koalicja Obywatelska nie planuje eliminować świadczeń ani rezygnować z waloryzacji. Przedstawiciele Lewicy również popierali zachowanie świadczeń i zwiększenie kwot wypłat.

Niektórzy politycy jednak argumentowali, że zamiast zwiększać wartość świadczeń, lepiej byłoby zainwestować w edukację i opiekę zdrowotną. Lider PSL Władysław Kosiniak-Kamysz przed wyborami proponował reformę i 800 plus dla pracujących. — Nie należy się z tego wycofywać, ale ta poprawka dla pracujących myślę, że to jest ciekawe na przyszłość — wskazywał szef ludowców.

Co ciekawe, jest w społeczeństwie otwartość na wprowadzenie ograniczeń. "Super Express" przeprowadził ankietę, z której wynika, że 63 proc. badanych wprowadzenie progu dochodowego ocenia jako dobry pomysł.

Autor: Damian Słomski, dziennikarz Business Insider Polska