Jump to content

Iyono

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Sarong elektrikong potensyal na mapa nin iyonong nitrate (NO3-)

An iyono (Ingles: ion) (/ˈɒn, -ən/)[1] iyo sarong partikulo, atomo, o molekula na igwang kabilogang kargang elektrikal.

An karga nin elektron iyo pigkokonsidera na negatibo sa kombensyon. An negatibong karga nin sarong iyono iyo parehas asin kabaliktaran nin kargadong mga proton na iyo pigkokonsidera na positibo sa kombensyon. An kabilugang karga nin sarong iyono iyo bakong zero huli ta an total na bilang nin mga elektron kaini iyo dae parehas sa bilang nin mga proton kaini.

An katyono (cation) iyo sarong positibong kargadong iyono na may dikit na mga elektron kaysa sa mga proton mientras an anyono (anion) iyo negatibong kargado na may mas dakul na mga elektron kaysa sa proton, sagkod huli sa saindang magkabaliktad na elektrikong karga; an katyono asin anyono nagkakaigwa nin atraksyon sa kada saro asin dagos naghihimo nin mga iyonikong kompuwesto.

An mga iyono na pigbibilog sana nin sarong atomo iyo pig-aapud na mga atomiko o monatomikong iyono, mientras an duwa o mas dakul na mga atomo iyo nagpoporma nin mga molekular na iyono o poliatomikong iyono. Sa kaso nin pisikal na iyonisasyon sa sarong pluido (gas o likido), "mga iyonong pares" iyo namomokna sa paagi nin ispontanyos na kolisyon nin mga molekula, kun sain an kada nagigibong pares iyo igwang talingkas na elektron asin sarong positibong iyono.[2] An mga iyono iyo nahihimo man sa paagi nin kimikal na interaksyon, arug nin disolusyon nin sarong asin sa mga likido, o sa ibang paagi, arug kan pag-agi nin sarong direktang kuryente sa sarong solusyong may konduksyon, na minatunaw nin sarong anode sa paagi nin iyonisasyon.

Hilingon man

[baguhon | baguhon an source]
  1. "Ion" entry in Collins English Dictionary.
  2. Knoll, Glenn F (1999). Radiation detection and measurement (3rd ed.). New York: Wiley. ISBN 978-0-471-07338-3.