Restrukturyzacja Getin Banku. Warszawski sąd prosi o pomoc TSUE

Pierwsza dotyczy ograniczenia liczby skarżących, by sprawniej prowadzić postępowanie. Druga odnosi się do roli BFG. Sąd pyta, czy w świetle unijnych przepisów BFG może łączyć funkcję kuratora banku oraz organu prowadzącego jego uporządkowaną likwidację. Przedstawiamy stanowisko BFG, a także oceny prawników specjalizujących się w prawie bankowym.

WIĘCEJ INFORMACJI PRAWNYCH W NOWEJ SEKCJI BUSINESS INSIDER POLSKA — PRAWO

Ograniczenie liczby skarg na decyzję Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

W pytaniu pierwszym sąd pyta, czy wniesienie skargi przez Radę Nadzorczą Getin Banku wyczerpuje wymóg zapewnienia osobom poszkodowanym skutecznego środka ochrony prawnej. Wskazuje, że wyrok sądu w jednej sprawie wywrze efekt dla wszystkich, a nie tylko dla skarżącej Rady. — Sąd zmierza do ustalenia, czy może rozpoznać wyłącznie jedną skargę na decyzję o restrukturyzacji Getin Noble Banku pochodzącą od Rady Nadzorczej i uznać, że likwiduje to konieczność rozpoznawania skarg wszystkich innych osób — wyjaśnia adwokat Michał Ćwiakowski z kancelarii Gawroński & Partners.

W drugim pytaniu sąd chce wiedzieć, czy może nie zastosować polskiego przepisu nakazującego "obsłużenie" wszystkich skarg razem. — Jakby sąd chciał te wszystkie skargi obsłużyć łącznie, to w praktyce skarżący zostaliby pozbawieni ochrony prawnej, bo skarg jest tak dużo, że ich rozpatrzenie się wydłuża. Sąd szuka w ten sposób praktycznego rozwiązania, które pozwoli na sprawne rozstrzygnięcie o prawidłowości decyzji o restrukturyzacji Getin Noble Bank bez konieczności czytania wszystkich skarg – tłumaczy mec. Ćwiakowski.

Zapytaliśmy BFG, jak ocenia te pytania. — Pierwsze dwa pytania WSA zadane TSUE są zgodne ze stanowiskiem Funduszu wyrażanym w dotychczasowej korespondencji z Sądem w zakresie ekonomiki postępowania przed WSA rozstrzygającym skargi na decyzję BFG w sprawie przymusowej restrukturyzacji — Filip Dutkowski, rzecznik prasowy BFG.

Inaczej na sprawę patrzy radca prawny Damian Nartowski, wspólnik w kancelarii WNLegal Wątrobiński Nartowski. — WSA dąży do tego, by ograniczyć możliwość wnoszenia skarg przez osoby, których prawa zostały naruszone decyzją BFG, co należy ocenić negatywnie. Wbrew dotychczasowemu orzecznictwu Naczelnego Sądu Administracyjnego chce wykluczyć szeroką pod względem podmiotowym możliwość kwestionowania decyzji o przymusowej restrukturyzacji – ocenia mec. Nartowski. I zauważa, że nie stanowiło to problemu przy resolution Idea Banku, ale skala skarg w odniesieniu do decyzji dotyczącej Getin Noble Banku przerosła wszelkie oczekiwania, a, jak widać, także możliwości sądownictwa administracyjnego.

Jak pisaliśmy w Business Insiderze, złożono już ponad 7,5 tys. skarg na decyzję o przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku. Ich ostateczna liczba może być jednak wyższa nawet o kilka tysięcy.

Czytaj też: Kiepskie informacje dla posiadaczy obligacji podporządkowanych Getin Noble Banku

Jeden organ, dwie sprzeczne role. Czy są do pogodzenia?

W pytaniu trzecim sąd pyta, czy BFG może pełnić równocześnie rolę gwaranta depozytów i organu do spraw restrukturyzacji. – Sąd pyta o "strukturalne rozdzielenie funkcji, co brzmi troszkę dziwnie, bo zwykle rozróżnia się separację funkcjonalną, czyli dwa różne piony w jednej firmie – jeden robi restrukturyzację, a drugi gwarantuje, jeden produkuje prąd i sprzedaje, a drugi przesyła, jeden dostarcza hurtowe usługi telekomunikacyjne, a drugi detaliczne itp. – zauważa Maciej Gawroński, partner w Gawroński & Partners. I dodaje, że w czwartym, ostatnim, pytaniu, sąd jednak chce się dowiedzieć, czy sam może uznać, że BFG udało się rozdzielić wewnętrznie obie funkcje, a zatem i to BFG, a nie osobny urząd decyduje o restrukturyzacji.

BFG zauważa jednak, że kwestie poruszane w trzecim i czwartym pytaniu zostały już samodzielnie rozstrzygnięte przez WSA w sprawie ze skarg na wcześniejsze decyzje Funduszu dotyczące przymusowej restrukturyzacji. — Sąd nie dopatrzył się jakichkolwiek uchybień w zakresie działań podejmowanych w tym zakresie przez Fundusz. W okresie wykonywania funkcji kuratora w GNB powierzonej mu na mocy decyzji KNF Fundusz zachowywał te same, najwyższe standardy, stosując odpowiednie rozwiązania organizacyjne – wyjaśnia Filip Dutkowski.

Radca prawny Wojciech Kapica, współzałożyciel kancelarii Lawarton, też uważa, że samodzielna odpowiedź na pytania zadane TSUE była w zasięgu możliwości WSA w Warszawie. Przyznaje jednak, że w praktyce pytania prejudycjalne mogą dać odpowiedzi na istotne kwestie dotyczące funkcjonowania samego BFG, który w świetle ostatniej praktyki pełni funkcje zarówno kuratora, jak i organu uporządkowanej likwidacja, co należy ocenić pozytywnie.

Szansa na odszkodowania

Inaczej pytania o łączenie dwóch funkcji ocenia mec. Damian Nartowski. W pytaniu dotyczącym rozdzielenia funkcji widzi szansę na uznanie, że decyzja BFG została wydana z naruszeniem prawa, co otworzy ścieżkę do dochodzenia odszkodowania. Zauważa jednak, że pierwsze trzy pytania, potwierdzają stanowisko, że nawet jeżeli ktoś nie złożył skargi na decyzję BFG, to w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia i uznania decyzji za wadliwą, będzie mógł skorzystać z dobrodziejstwa rozstrzygnięcia WSA i domagać się odszkodowania. – Z kolei ostatnie pytanie ma być takim zabezpieczeniem, doprowadzić do tego, żeby nie wydawać wyroku stwierdzającego wydanie decyzji z naruszeniem prawa, co mogłoby stanowić otwarcie puszki Pandory w zakresie roszczeń czy to kredytobiorców frankowych, czy obligatariuszy, czy też akcjonariuszy – tłumaczy mec. Nartowski.

Pozostała część artykułu pod materiałem wideo

Pytania do TSUE skomplikują sprzedaż Velo Banku

Pozostaje jednak jeszcze inny aspekt skierowania pytań do TSUE. Z pewnością wydłuży to czas postępowania przed WSA. Zanim TSUE odpowie, może minąć nawet dwa lata, a zatem dopiero po takim czasie WSA odwiesi postępowanie. — Dyrektywa nakazuje przeprowadzić sprawną kontrolę sądową decyzji o uporządkowanej likwidacji banku nie bez przyczyny. Chodzi o to, aby w jak najkrótszym czasie usunąć stan niepewności co do losów takiego banku. W praktyce zaś wielomiesięczne oczekiwanie na wyrok TSUE może istotnie skomplikować proces sprzedaży VeloBanku nowemu inwestorowi. Ten, do zakończenia drogi sądowej przed WSA i ewentualnie NSA nie będzie przekonany co do ostateczności decyzji o wydzieleniu VeloBanku. To zaś nie przełoży się z kolei na uzdrowienie sytuacji nowopowstałego banku pomostowego. I w tym aspekcie decyzje o zadaniu pytań prejudycjalnych należy rozpatrywać negatywnie – kwituje mec. Kapica.

Zobacz też: Sąd pyta TSUE o zabezpieczenia pozwów z Getin Bankiem. Chodzi o zawieszenie rat

Przymusowa restrukturyzacja to pomysł unijny

Ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych wprowadziła unijna dyrektywa BRRD (z ang. Bank Recovery and Resolution Directive). Zgodnie z nią banki w złej sytuacji finansowej, zagrożonej upadłością są poddawane przymusowej restrukturyzacji, czyli tzw. resolution. Jest ona wszczynana, dopiero gdy spełnione są łącznie trzy przesłanki: podmiot jest zagrożony upadłością, brak jest przesłanek pozwalających przyjąć, że działania nadzorcze pozwolą je usunąć lub działania są potrzebne w interesie publicznym. W Polsce zasady resolution określa głównie ustawa o BFG. I pytania skierowane do TSUE są pierwszymi dotyczącymi polskich przepisów. Choć BFG przeprowadził już trzy takie procedury. Przed Getin Bankiem przeszły ją Idea Bank oraz Podkarpacki Bank Spółdzielczy w Sanoku. TSUE z kole zajmował się już trzema sprawami dotyczącymi resolution. Dwie dotyczyły hiszpańskiego banku Banco Popular, jedna portugalskiego Banco Espirito Santo.