Kup subskrypcję
Zaloguj się

Cykl życia produktu — okres życia towaru

Cykl produktu to termin wywodzący się z marketingu. Można to przedstawić tak: wizja towaru pojawia się w głowie twórcy, potem jest przelewana na papier i w końcu trafia do produkcji, a następnie do sprzedaży. Czasami ten łańcuch może trwać bardzo krótko (np. kilka tygodni czy miesięcy), ale zazwyczaj czas potrzebny na realizację wszystkich etapów liczy się w latach. Zależy on też od specyfiki branży, poziomu techniki czy organizacji pracy. Czym dokładnie jest cykl życia produktu? Czy zależy od strategii firmy?

Czym jest cykl życia produktu?
Czym jest cykl życia produktu? | Foto: Jirsak / Shutterstock

Jaka jest definicja cyklu produktu? To okres życia danego towaru. To czas, w którym zostaje on wymyślony i wprowadzony na rynek (wraz z niezbędnymi działaniami), aż do jego zejścia, czyli zaprzestania sprzedaży. Niektórzy ekonomiści wyróżniają 6 stadiów — oto one:

Każdy z nich może trwać dowolną ilość czasu, w zależności od potrzeb danego sektora czy przedsiębiorstwa. Oczywiście każdy twórca chce, by faza wzrostu lub dojrzałości w cyklu produktu trwała jak najdłużej oraz przynosiła profity. Warto więc wiedzieć, na jakim etapie jest dany towar i dopiero na tej podstawie podejmować odpowiednie działania.

Cykl produktu — rozwój pomysłu

Na początku jest pomysł i związane z nim badania — to pierwszy, być może najważniejszy etap cyklu produktu. Przedsiębiorstwo musi mieć ideę, która przyciągnie inwestorów. Trzeba opracować prototyp i przetestować go. Należy zastanowić się nad tym, czy znajdzie on swoją klientelę, czy będzie na niego zapotrzebowanie. Taki stan może trwać długo, zwłaszcza gdy np. produkt jest skomplikowany, trzeba czekać na komponenty, etc. To trudna część cyklu produktu. Nie przynosi on żadnych zysków przedsiębiorcy, bo towar nie jest jeszcze sprzedawany. Co więcej, trzeba zwykle zainwestować spore sumy w produkcję czy testy, a nawet mimo tego, prototyp może nie przynieść spodziewanych zysków.

Zobacz także: Ekonomia — nauka o prawach, które rządzą produkcją

Cykl produktu — wprowadzenie na rynek

Drugi etap cyklu produktu to wprowadzenie produktu na rynek i poddanie go ocenie klientów. Należy wtedy zacząć mocniej budować branding. W tym stadium trzeba skoncentrować się na kampaniach marketingowych, spróbować różnych kanałów dystrybucji. Następują pierwsze sprzedaże, które powinny powoli rosnąć. Pojawia się zysk, ale jeszcze nie jest duży. Ważne będzie przekazanie informacji o produkcie klientom, więc trzeba zadbać o dobry opis, by konsument wiedział, co wytwórca chce zbyć i dlaczego warto to kupić.

Cykl produktu — wzrost

Jeżeli konsumenci zaakceptowali towar i wystawiają pozytywne opinie, sprzedaż automatycznie będzie wzrastać. W tej fazie cyklu produktu konsumenci kupują go coraz więcej. Rynek zbytu się rozszerza, ale konkurencja też dostrzega potencjał, więc próbuje tworzyć podobne artykuły. Należy dostosować reklamy tak, by nie zacząć tracić klientów, może więc wzrastać ich koszt. Warto zbudować silną markę, która przekona konsumentów, żeby wybrali dany produkt, np. ze względu na jakość. Dobrze jest dodawać też nowe funkcje do artykułu albo usługi z nim powiązane.

Cykl produktu — dojrzałość

Czwarta faza cyklu produktu to dojrzałość. Ustaje szybki wzrost, sprzedaż się stabilizuje. Na tym etapie sprzedający mogą robić różne promocje, obniżać cenę, łączyć artykuł z innymi — wszystko po to, by ugruntować markę artykułu konkurencyjną względem rywali. Popełnione wcześniej błędy zostają wyeliminowane, kampanie marketingowe przynoszą efekty, dystrybucja zwykle idzie różnymi kanałami, koszt wytworzenia jest niski i stabilny. Nie można jednak spocząć na laurach, produkt musi się wyróżniać, bo inaczej wejdzie w stan nasycenia.

Zobacz także: Gospodarka "z lotu ptaka", czyli makroekonomia

Cykl produktu — nasycenie

Piąty etap cyklu produktu nazywany jest nasyceniem. Pojawia się, kiedy konkurencja przejmuje już sporą część rynku. Wtedy, mimo że sprzedaż postępuje, to już nie wzrasta. Wciąż wielu klientów kupuje towar, jednak mają oni również do wyboru wachlarz podobnych artykułów, odpowiadających ich potrzebom. Teraz należy zrobić wszystko, by produkt nie wszedł w fazę odrzucenia i pozostał preferowanym przez konsumentów rozwiązaniem. Warto prowadzić kampanie, które będą stale budować pozytywny obraz marki — należy skupić się na jakości towaru, dobrej obsłudze klienta. Cena nie powinna być ani za niska, ani za wysoka. Trzeba pozyskiwać dobre referencje oraz ulepszać artykuł, jeżeli zajdzie taka potrzeba.

Cykl produktu — schyłek

Gdy twórca zaniedba poprzedni etap, produkt wejdzie w fazę schyłkową. Nastąpi spadek sprzedaży i, co za tym idzie, przychodów. Klientów przejmie konkurencja lub pojawią się nowe trendy, które wyprą dany artykuł z rynku. Oto co można w takiej sytuacji zrobić:

  • sprzedać markę lub firmę,
  • wygasić produkcję towaru,
  • wprowadzić innowacje, dostosowane do rodzaju produktu,
  • obniżyć cenę,
  • dodać nowe funkcje,
  • poszukać pionierskiego rynku zbytu,
  • zmienić opakowania,
  • zacząć nową kampanię marketingową.

Cykl produktu a strategia firmy

Cykl życia produktu zależy w głównej mierze od strategii danego przedsiębiorstwa. Każde z nich może mieć wiele pomysłów na to, jak przedstawić klientom towar i w jaki sposób kierować jego rozwojem na rynku. Wszystkie firmy powinny więc odpowiednio zaplanować działania związane z marketingiem (np. ustalić rodzaj środków przekazu, styl reklam). Ponadto trzeba przeanalizować wysokość kosztów wyprodukowania artykułu. Warto skorzystać z doświadczeń zdobytych podczas poprzednich kampanii lub zatrudnić specjalną agencję.

Właściciele firm, ale także np. marketerzy, wykorzystują cykl produktu do podejmowania newralgicznych decyzji dotyczących cen towarów, tworzenia budżetów reklamowych czy wyglądu opakowań. Każdy etap wymaga nieco innych narzędzi i strategii reklamowej. Znajomość etapów cyklu, a także świadomość, w jakiej fazie znajduje się aktualnie produkt, jest zatem kluczowa podczas prowadzenia kampanii sprzedaży.