Przejdź do zawartości

Irkuck

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Irkuck
Иркутск
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 irkucki

Mer

Rusłan Bołotow

Powierzchnia

277 km²

Wysokość

440 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


623 562
2251,13 os./km²

Nr kierunkowy

+7 (39 52)

Kod pocztowy

664000–664999

Tablice rejestracyjne

38

Położenie na mapie obwodu irkuckiego
Mapa konturowa obwodu irkuckiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Irkuck”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, na dole znajduje się punkt z opisem „Irkuck”
Ziemia52°17′N 104°16′E/52,283333 104,266667
Strona internetowa
Sobór Objawienia Pańskiego
Cerkiew Św. Trójcy
Kościół Polski z 1881 roku
Ratusz w Irkucku
Cerkiew Kazańska

Irkuck (ros. Иркутск, Irkutsk) – miasto w Rosji, stolica obwodu irkuckiego.

Główny ośrodek gospodarczy, kulturalny (muzea) i naukowy (uniwersytet zał. 1918) Syberii Wschodniej z rozwiniętym przemysłem maszynowym (jedne z największych w Rosji zakłady lotnicze „Irkut”), aluminiowym, materiałów budowlanych, drzewnym, skórzanym i spożywczym[1]. W mieście znajduje się elektrownia wodna o mocy 660 MW.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Główna część miasta leży na prawym brzegu rzeki Angara, która jest dopływem Jeniseju. Po drugiej stronie rzeki leży dzielnica Głazkowo. Rzekę, która ma do 579 m szerokości, można przekroczyć trzema mostami oraz drogą biegnącą po koronie zapory Zbiornika Irkuckiego. Niewielka rzeka Irkut, od której miasto wzięło swoją nazwę, wpada jako lewostronny dopływ Angary na wysokości centrum.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Port nad rzeką Angarą. Założony w 1661 jako Irkuckie Zimowisko. Prawa miejskie osada posiada od 1686 roku[2]. Ośrodek administracyjny – wojsk dla kolonizacji Syberii. W XVII wieku punkt tranzytowy handlu z Mongolią, potem z Chinami. Od XVIII wieku do 1917 roku miejsce zsyłek. Stolica guberni irkuckiej[1].

Okolice Irkucka stały się w 1866 widownią powstania zabajkalskiego, wznieconego przez polskich zesłańców. Przywódców powstania Narcyza Celińskiego, Gustawa Szaramowicza, Władysława Kotkowskiego i Jakuba Reinera stracono 27 listopada 1866 na przedmieściu Uszakowka, za rogatką „jakucką”, u podnóża gór w pobliżu rzeki Angary.

W 1858 roku zesłaniec i późniejszy członek Rządu Narodowego Agaton Giller założył w Irkucku szkołę polską, w której sam nauczał.

W czasach stalinizmu w Irkucku znajdowały się więzienia polityczne Krasnyj Korpus i etapowe na trasie do Władywostoku.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Liczba ludności
1875 32 512
1900 49 106
1926 98 764
1956 314 000
1959 365 000
1971 462 000[1]
1975 500 000
1999 592 400
2002 593 400
2004 588 531
2020 623 562

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Stacja kolejowa w Irkucku

Irkuck jest ważnym węzłem kolejowym na Kolei Transsyberyjskiej.[1] Główną stacją miasta jest Irkuck Passażyrskij. 8 km od centrum miasta znajduje się Port lotniczy Irkuck. Siedzibę mają tu linie lotnicze IrAero.

Miasto posiada port na rzece Angarze.

Komunikacja miejska

[edytuj | edytuj kod]

W mieście działają tramwaje, trolejbusy i autobusy.

Nauka i oświata

[edytuj | edytuj kod]

Religia

[edytuj | edytuj kod]
Aktualny obraz świątyni księcia Vladimira w Irkucku.

Miasto jest siedzibą prawosławnej metropolii irkuckiej (i eparchii irkuckiej) oraz rzymskokatolickiej diecezji Świętego Józefa.

W Irkucku znajdował się polski cmentarz, na którym chowano zesłańców oraz cmentarz na wzgórzu za więzieniem za rzeczką Uszakowką, na którym chowano Polaków zmarłych w więzieniu. Na pierwszym z nich pochowani byli m.in.: pamiętnikarz i konspirator Ludwik Janiszewski (1778-1848), kanonik katedry wileńskiej ks. prałat Ludwik Trynkowski (zm. 1849), konspirator i skrzypek Wolfgang Szczepkowski (zm. 1857), powstaniec Jacek Gołyński (zm. 1846), wojskowy Józef Sasinowicz, powstaniec Józef Horodyński (zm. 1840), powstaniec porucznik 11 liniowego pułku piechoty Wilhelm Malczewski (zm. 1849). Na cmentarzu więziennym pochowano m.in. konspiratora Michała Olszewskiego (zm. 1840)[5].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 301.
  2. О городе, Официальный портал города Иркутска [online], admirk.ru [dostęp 2019-04-13] (ros.).
  3. Старов Владимир Викторович <starov@informika.ru>: Российское образование. Результаты поиска. 2013. [dostęp 2014-02-20]. (ros.).
  4. Tieatralnyje uczebnyje zawiedienija. [w:] Bolszoja Sowietskoja Encykłopiedia [on-line]. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  5. Agaton Giller: Groby polskie w Irkucku. 1864.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]