Gospodarka Zambii
Ten artykuł od 2020-01 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. |
Informacje ogólne | |
Waluta |
kwacha = 100 ngwee |
---|---|
Bank centralny | |
Rok podatkowy |
2022 |
Dane statystyczne | |
PKB (nominalny) |
3299 $ na osobę[1] |
Inflacja |
9,8% (lipiec 2022)[2] |
Wymiana handlowa | |
Eksport |
11 mld $[3] |
Towary eksportowane |
miedź, złoto, tytoń[3] |
Główni partnerzy |
Szwajcaria, Chiny, Namibia, Demokratyczna Republika Konga, Singapur[3] |
Import |
5,7 mld $[3] |
Towary importowane |
ropa naftowa, nawozy sztuczne[3] |
Główni partnerzy |
Południowa Afryka, Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Demokratyczna Republika Konga, Indie[3] |
Zatrudnienie | |
Siła robocza |
6,898 mln (2017)[4] |
Struktura zatrudnienia |
rolnictwo: 54,8%, przemysł: 9,9%, usługi: 35,3%[4] |
Stopa bezrobocia |
15% (2008)[4] |
Gospodarka Zambii – Zambia należy do grupy najbiedniejszych państw w Afryce pomimo dosyć dobrze rozwiniętego przemysłu[5] oraz licznych bogactw naturalnych. Obecnie kraj ten jest ważnym eksporterem rud miedzi. Wpływy z eksportu tego surowca wynoszą 80% wartości dochodów z handlu zagranicznego. Oprócz tego głównym źródłem dochodu jest rolnictwo. Walutą Zambii jest kwacha (1000 kwacha jest warte ok. 0,67 PLN[6])[7].
Zadłużenie zagraniczne wynosiło 11,48 mld $ (w 2021 roku)[8]. Inflacja wynosiła 8,5% (dane z 2010 roku)[9].
Rolnictwo
[edytuj | edytuj kod]W rolnictwie pracuje 54,8% mieszkańców Zambii (2017)[4]. Dominują niewielkie gospodarstwa, liczące do 1,5 ha powierzchni. Rolnictwo farmerskie rozwinęło się na obszarach położonych w pobliżu linii kolejowych. Wytwarza ona niemal połowę produkcji towarowej. Uprawia się głównie: trzcinę cukrową, pszenicę, tytoń, bawełnę, a także: kukurydzę, proso, maniok, orzeszki ziemne. Produkcja rolna jest uzależniona od warunków pogodowych (zwłaszcza powodzi i susz). Rozwój hodowli ograniczają: susze, epidemie chorób zwierzęcych oraz muchy tse-tse[5].
Użytki rolne zajmują 54% powierzchni Zambii[7].
Przemysł i górnictwo
[edytuj | edytuj kod]W przemyśle pracuje 9,9% ludności czynnej zawodowo (2017)[4]. Górnictwo stanowi najważniejsze źródło dochodów z eksportu. W Zambii mieści się Pas Miedziowy, gdzie wydobywa się rudy miedzi, kobaltu, berylu, cynku, manganu, węgla kamiennego, srebra, złota, pirytu, kamieni szlachetnych. Energię elektryczną pozyskuje się głównie z hydroelektrowniach. Dużą rolę odgrywają: przemysł przetwórczy (głównie hutnictwo miedzi i kobaltu), spożywczy, włókienniczy, maszynowy, elektrotechniczny, drzewny, papierniczy, rafineryjny (m.in. w Ndola), cementowy, montaż samochodów i rowerów.
Usługi i turystyka
[edytuj | edytuj kod]W usługach pracuje 3,53% ludności czynnej zawodowo (2017)[4].
W 2005 roku Zambię odwiedziło 578 tysięcy turystów[5]. Wpływy z tego sektora wynosiły 149 mln $[5]. Podróżni odwiedzają zwłaszcza Wodospady Wiktorii położone na południu państwa, na rzece Zambezi, w pobliżu Livingstone, przy granicy z Zimbabwe[7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1968 roku kwacha zastąpiła funta zambijskiego w przeliczniku 2 kwacha = 1 funt (1 kwacha = 10 szylingów). Waluta mocna straciła na wartości w wyniku wysokiej inflacji. W momencie wprowadzenia waluty (1968) kwacha była warta 1,2 dolara, na dzień 23.10.2009 1 dolar jest wart 4665 kwacha, a na dzień 22 grudnia 2011, 1 dolar jest wart już 5105 kwacha[10].
W okresie międzywojennym Zambia (czy właściwie wówczas Rodezja Północna – od 1924 do 1953) była największym na świecie producentem miedzi[7]. W latach 60. i 70. nastąpił szybki rozwój Zambii, jednakże już w latach 80. gospodarka się załamała. Głównymi powodami stały się błędy w podejmowaniu działań na rzecz rozwoju państwa, chaotyczna polityka w Zambii, brak kwalifikowanej siły roboczej oraz spadek cen miedzi, co utrudniło handel zagraniczny. W tym czasie PKB rosło o 1%, zaś PKB na jednego mieszkańca spadało o 2%[5]. Sytuację pogarszały susze, które utrudniały rozwój rolnictwa. Od 2002 roku w wyniku wzrostu cen miedzi Zambia powoli odbudowuje swoje państwo[5].
W 2000 roku bezrobocie wyniosło 50%. Do 2008 roku wskaźnik ten spadł do 15%[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zambia GDP per capita PPP. tradingeconomics.com. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- ↑ Zambia Inflation Rate. tradingeconomics.com. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Zambia. oec.world. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Zambia. cia.gov. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Zambia. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2010-06-12] .
- ↑ XE: Currency Converter Widget. [dostęp 2011-12-22].
- ↑ a b c d Zambia. [dostęp 2010-06-12]. (pol.).
- ↑ Ministerial Statement on Zambia's Public Debt Management Strategy. parliament.gov.zm. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
- ↑ Inflacja według CIA. [dostęp 2011-12-22]. (ang.).
- ↑ XE: Convert USD/ZMK. United States Dollar to Zambia Kwacha [online], www.xe.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).