Vejatz lo contengut

Lahar

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Lahar provocat per l'erupcion del mont St Helens en març de 1982
Senhal de direccion d'evacuacion en cas d'erupcion volcanica o lahar.

Un lahar es una colada de fanga compausada de material piroclastic e aiga que s'escorrís sul pendís d'un volcan, puèi generalament lo long de la rega d'una val fluviala.

Lo tèrme de lahar ven d'Indonesia e en javanés significa lava.

Los lahars an la consisténcia del beton: se compòrtan coma un fluid quand se mòvon, e coma un solid quand s'arrèstan[1]. Los Lahars pòdon èsser enòrmes: lo lahar Osceola produit fa 5600 ans pel Mont Rainier dins l'Estat de Washington produguèt una paret de fanga de 140 m de prigondor dins las gòrjas de la White River e cobriguèt un airal de 330 km² correspondent a 2,3 km³ de material. Un lahar pòt èsser extremament perilhós, amor de son energia e velocitat: un lahar grand se pòt mòure a mantun desenats de mètres per segonda subre fòrça quilomètres, causant destruccions e catastròfas. Lo lahar de l'erupcion del Nevado del Ruiz en Colómbia en 1985 provoquèt la Tragedia d'Armero, que tuèt 23 000 personas quand la vila d'Armero foguèt rebonduda jos 5 m de fanga[2].

La traça daissada per la fanga suls arbres en riba de la Muddy River après l'erupcion del Mont Saint Helens en 1980 mòstra la nautor que pòdon aténher los lahars ailà.

Los lahars son deguts a divèrsas causas[1]:

E mai que los lahars sián associats mai que mai als efièches d'activitat volcanica, aquestes se pòdon produire pasmens sens cap d'activitat volcanica actuala, se las condicions son reünidas per provocar un esfondrament e un resquilhatge de fanga qu'a per origina los depaus de cendres volcanicas.

  1. 1,0 et 1,1 «Lahars and Their Effects».
  2. «Deadly Lahars from Nevado del Ruiz, Colombia».