Hopp til innhald

Den genetiske koden

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Illustrasjon over den genetiske koden, lesen frå inst til ytst i sirkelen. Kvar aminosyre er representert ved ein eigen bokstav, som er aller ytst i sirkelen. Til dømes gjev kodonet GGU aminosyra glysin (G).

Den genetiske koden er i hovudsak felles for alt liv på jorda. Berre bakteriar og arkebakteriar har mindre avvik. Denne koden bestemmer korleis protein skal byggjast opp på grunnlag av RNA-molekyl som igjen er avskrivingar av DNA-molekyla. Basane vert lesne tre og tre, og kvar triplettkombinasjon kodar for ei bestemt aminosyre. Ein slik triplett av basar vert kalla eit kodon. Tre av kombinasjonane kodar ikkje for noka aminosyre, og gjev eit brot i aminosyrekjeda. Aminosyrekjeda vert kalla eit peptid. Det er fire typar basar i RNA-molekylet som vert forkorta U, C, A og G. Dette gjev 64 moglege triplettkombinasjonar. Kombinasjonen AUG vert lesen som startpunkt i byrjinga av ein sekvens, men som aminosyra metionin (Met) inne i ein sekvens.

Tabell over den genetiske koden

[endre | endre wikiteksten]
ikkje-polar polar basisk syre (stoppkodon)
  Andre basen
U C A G
Fyrste basen U UUU (Phe/F) Fenylalanin UCU (Ser/S) Serin UAU (Tyr/Y) Tyrosin UGU (Cys/C) Cystein
UUC (Phe/F) Fenylalanin UCC (Ser/S) Serin UAC (Tyr/Y) Tyrosin UGC (Cys/C) Cystein
UUA (Leu/L) Leusin UCA (Ser/S) Serin UAA Stogg UGA Stogg
UUG (Leu/L) Leusin UCG (Ser/S) Serin UAG Stogg UGG (Trp/W) Tryptofan
C CUU (Leu/L) Leusin CCU (Pro/P) Prolin CAU (His/H) Histidin CGU (Arg/R) Arginin
CUC (Leu/L) Leusin CCC (Pro/P) Prolin CAC (His/H) Histidin CGC (Arg/R) Arginin
CUA (Leu/L) Leusin CCA (Pro/P) Prolin CAA (Gln/Q) Glutamin CGA (Arg/R) Arginin
CUG (Leu/L) Leusin CCG (Pro/P) Prolin CAG (Gln/Q) Glutamin CGG (Arg/R) Arginin
A AUU (Ile/I) Isoleusin ACU (Thr/T) Treonin AAU (Asn/N) Asparagin AGU (Ser/S) Serin
AUC (Ile/I) Isoleusin ACC (Thr/T) Treonin AAC (Asn/N) Asparagin AGC (Ser/S) Serin
AUA (Ile/I) Isoleusin ACA (Thr/T) Treonin AAA (Lys/K) Lysin AGA (Arg/R) Arginin
AUG[A] (Met/M) Metionin ACG (Thr/T) Treonin AAG (Lys/K) Lysin AGG (Arg/R) Arginin
G GUU (Val/V) Valin GCU (Ala/A) Alanin GAU (Asp/D) Asparaginsyre GGU (Gly/G) Glysin
GUC (Val/V) Valin GCC (Ala/A) Alanin GAC (Asp/D) Asparaginsyre GGC (Gly/G) Glysin
GUA (Val/V) Valin GCA (Ala/A) Alanin GAA (Glu/E) Glutaminsyre GGA (Gly/G) Glysin
GUG (Val/V) Valin GCG (Ala/A) Alanin GAG (Glu/E) Glutaminsyre GGG (Gly/G) Glysin
A Kodonet AUG kodar for metionin samstundes som det er eit startkodon: omsetjinga av eit mRNA-molekyl til ei peptidkjede byrjar ved det fyrste AUG-kodonet i mRNA-molekylet