1858
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]
- 11 fibberwarie – In de buurt van 't Franse bergdörpke Lourdes zouw de Heilige Maag Maria aan 't boeremaedje Bernadette Soubirous zeen versjene. Dees vesjiening zouw zich nog achtieën keer höbbe herhaold.
- 18 mieërt - In Nederlandj wirt ein nuuj kabinèt beëdig: 't Kabinèt Rochussen-Van Bosse.
- 5 augustus - De eësjte Trans-Atlantische telegraafkabel kump gereid.
- 16 augustus - Keuningin Victoria sjtuurt ein telegram aan de Amerikaanse president James Buchanan. Zie wunsj häöm in 99 weurd gelök mèt de ingebroekname van de trans-Atlantische telegraafkabel. Häöre teks deit 17.14 minute euver 't traject, mer de morseseine zint te óndudelik. Pas nao eine hauve daag kènt de boodsjap waere aangebaoje aan de president. Nao 36 oer haet de keuningin antjwoord.
- Ein poging óm door ein hoager sjpanning ' doorgaeve van elektrische signale door de Trans-Atlantische telegraafkabel te versjnelle leijt tot ónbruukbaarheid van de kabel. In eine maondj zint d'r 400 telegramme versjtuurd. Ein volgend project zal door de Amerikaanse burgeraorlog nog 8 jaor op zich laote wachte.
- zónger datum
- De Hervormingsaorlog, eine burgeraorlog tösje liberale en conservatieve, brik oet in Mexico.
- 't Besjtuur euver India geit euver van de East India Company nao de Èngelsje Kroan.
- Minnesota treujt es 32e sjtaat toe tot de Verenigde Sjtate van Amerika.
- Oprichting van de Egyptische Awtheidkundige Deens en 't Egyptisch museum in Caïro door Auguste Mariette.
- Aankóms van de eësjte 500 contractarbeidesj oet China in Suriname.
- De Verenigde Sjtate van Amerika beginne mèt 't inrichte van indianereservate.
- Verkezing door de Maori van hunne eësjte keuning Potatau Te Wherowhero. Hae mót gaon óngerhanjele mèt de Britse kolonisatore, die de inwonesj van Nuuj-Zeëlandj väöl landj aafhenjig höbbe gemaak.
- Op hun zeuktoch nao de bronne van de Niel óntdèkke de Britte Richard Burton en John Hanning Speke 't Tanganyikameer. Speke reis wiejer en bereik 't Victoriameer.
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]
- 7 jannewarie - Eliëzer Ben-Jehoeda, Litouws-Palestiens-Joadse taalkundige, gróndjlègker van 't moderne Hebreeuws (gesjtórve 1922)
- 27 jannewarie - Neel Doff, Franstalige Nederlandse sjriefster (gesjtórve 1942)
- 6 fibberwarie - Henry Appenzeller, Amerikaanse predikant en zenjeling (gesjtórve 1902)
- 19 fibberwarie - Charles Eastman (Ohiyesa), Sioux auteur (gesjtórve 1939)
- 1 mieërt - Georg Simmel, Duutsje filosoof en socioloog (gesjtórve 1918)
- 3 mieërt - C. Joh. Kieviet, Nederlandse óngerwiezer en sjriever (gesjtórve 1931)
- 8 mieërt - Ruggiero Leoncavallo, Italiaanse componis (gesjtórve 1919)
- 18 mieërt - Rudolf Diesel, Duutsje oetvènjer (gesjtórve 1913)
- 1 april - Arnold Aletrino, Nederlandse sjriever en arts (gesjtórve 1916)
- 3 april - Max Planck, Duutsje natuurkundige en Nobelprieswinnaer (gesjtórve 1947)
- 18 april - Flori Van Acker, Vlaamse kunssjilder (gesjtórve 1940)
- 12 juni - Henry Scott Tuke, Èngelsje sjilder (gesjtórve 1929)
- 16 juli - Eugène Ysaÿe, Belzje violis en componis (gesjtórve 1931)
- 31 juli - Richard Dixon Oldham, Èngelsje geoloog en seismoloog (gesjtórve 1936)
- 2 augustus - Emma van Waldeck-Pyrmont, prinses van Oranje-Nassau, prinses van Waldeck-Pyrmont (gesjtórve 1934)
- 22 augustus - Agostino Zampini, Italiaanse bisjop (gesjtórve 1937)
- 1 september - Carl Auer von Welsbach, Oasteriekse weitesjapper en oetvènjer (gesjtórve 1929)
- 12 september - Fernand Khnopff, Belzje symbolistisch sjilder (gesjtórve 1921)
- 15 september - Charles de Foucauld, Franse soldaot, óntdèkkingsreiziger, trappis, taalkundige en kloezenaer (gesjtórve 1916)
- 4 oktober - Michael Pupin, Servisch-Amerikaanse natuurkundige (gesjtórve 1935)
- 9 oktober - Gerard Philips, Nederlandse óngernummer, ein van de oprichtesj van de Philips Gleujlampe Fabrieke N.V. (gesjtórve 1942)
- 15 oktober - John L. Sullivan, Amerikaanse bókser (gesjtórve 1918)
- 27 oktober - Waldemar van Denemarke, jóngste zoon van de Deense keuning Christiaan IX (gesjtórve 1939)
- 27 oktober - Theodore Roosevelt, 26ste president van de Verenigde Sjtate en winnaer Nobelpries veur de Vreje (gesjtórve 1919)
- 10 november - Adelgunde van Bragança, hertogin van Guimarães, Portugese prinses (gesjtórve 1946)
- 26 november - Catharina Drexel, Amerikaanse ordesjtichster en heilige (gesjtórve 1955)
- 28 november - William Stanley Jr., Amerikaanse oetvènjer en elektrotechnicus (gesjtórve 1916)
- 22 december - Giacomo Puccini, Italiaanse componis (gesjtórve 1924)
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]- 19 jannewarie - Maurits Cornelis van Hall (89), Nederlandse advocaat, rechter, politicus, dichter, vertaler en letterkundige
- 27 jannewarie - De Sjoalmeister (Gerrit van der Linde) (49), Nederlandse dichter
- 15 juni - Ary Scheffer (63), Nederlands-Franse kunssjilder
- 3 juli - Aleksandr Ivanov (51), Russische kunssjilder
- 5 juli - Valentín Gómez Farías (77), Mexicaans president (1833 en 1846-1847)
- 12 oktober - Ando Hiroshige (61), Japans ukiyo-e-kunstenaer
