Są nierozłączni w pracy i poza nią. Razem jeżdżą i na akcje, i na urlopy. Młodszy aspirant Jakub Nosal opowiedział nam kulisach pracy jako psi przewodnik w policji. Podzielił się także z nami mnóstwem zdjęć, dokumentujących jego niezwykłą relację z Czortem, za co bardzo dziękujemy!
Jak wygląda praca psa w policji? Funkcjonariusz opowiada o kulisach
Czy każdy pies może służyć w policji? Jak długo trwa i jak wygląda szkolenie? I czy przewodnik psa boi się o swojego podopiecznego, kiedy razem ruszają na akcję? Na te wszystkie pytania odpowiada w najnowszym odcinku "Tu piesek" Jakub Nosal, który od pięciu lat pracuje z owczarkiem niemieckim Czortem.
Czort jest dostojnym, niemal ośmioletnim owczarkiem niemieckim. Razem z Kubą służy od 2019 r., kiedy ten przejął go od innego przewodnika. Są nierozłączni w pracy i poza nią. Pracują w Komendzie Miejskiej Policji w Chełmie, w Lubelskiem, ale to nie oznacza, że tylko tam można ich spotkać, bo wypuszczają się także w dalsze rejony w całym województwie. Policjant prywatnie ma jeszcze siedem innych psiaków i aktywnie włącza się w akcje poszukiwania domów dla bezdomniaków.
Jak wygląda selekcja psów? Zajmuje się tym Centralny dobór psów do służby w policji. To tam hodowcy zgłaszają się ze zwierzakami na ocenę predyspozycji. Płeć nie gra roli, liczy się natomiast stan psychofizyczny psa: musi być zaszczepiony przeciwko wściekliźnie, wolny od dysplazji stawów skokowych i biodrowych, z udokumentowanym pochodzeniem. Dopiero potem może przystąpić do testów, które obejmują m.in. aportowanie, szukanie przedmiotu, odporność na strzał, popęd do ścigania, samodzielność.
Co ciekawe, do służby przyjmowane są młode psy, które mają przynajmniej rok, ale nie szczeniaki.
Jeśli pies przejdzie testy, jest kupowany przez daną jednostkę policji i tam już trafia pod opiekę przewodnika, razem z którym udaje się na kurs. Takie szkolenia prowadzi tylko jedno miejsce w Polsce: Zakład Kynologii Policyjnej CSP w Sułkowicach. Są one zróżnicowane zależnie od specjalizacji psa, czyli zależnie czy ma być np. psem patrolowym, czy wykrywać narkotyki lub materiały wybuchowe.
W przypadku Kuby i Czorta był to kurs dla psów patrolowo-tropiących do działań bez kagańca. Szkolenie trwało prawie pół roku i odbywało się w systemie skoszarowanym, a uczestnicy byli podzieleni na sześcioosobowe drużyny. Na weekend do domów mogli wracać tylko przewodnicy, psy cały czas kursu spędzały w ośrodku.
Kurs opierał się na czterech głównych filarach. Pierwszy to baza, czyli podstawowe posłuszeństwo. Drugi – kwestie fizyczne, czyli trening, który trzyma psa w dobrej formie. – Na kursie bywa też tak, że to bardziej siłownia i fitness dla przewodnika, bo musisz nadążyć. To są psy roczne, dwuletnie, mają dużo energii. Są mocne fizycznie i psychicznie. Bywa ciężko – wyjaśnia Kuba Nosal.
Dwa pozostałe filary to obrona przewodnika i gryzienie oraz tropienie. Oczywiście to nie koniec, bo wszystkie te elementy trzeba utrwalać i ćwiczyć już później na służbie. Ponadto zwierzaki co roku przechodzą tzw. testy psa służbowego, które uprawniają je do dalszej pracy. W jednostce Nosala pracuje trzech przewodników z psami.
Jakie psy mają szanse na karierę w policji? Co do zasady nie ma sprecyzowanych ras, ale wiadomo, że niektóre radzą sobie lepiej w testach i podczas służby. Praktyka pokazuje, że zazwyczaj są to owczarki niemieckie – jak Czort – ale też belgijskie czy holenderskie. – Te psy poddawane są trochę innym obciążeniom niż nasze psy domowe, nawet te, które startują w różnych zawodach. Chociażby nawet ja to widzę na podstawie mojego psa. Mamy różne godziny pracy, w tym również pracę w nocy. I po iluś latach widać, że to też oddziałuje na psa — mówi policjant.
Jak wygląda codzienna służba? Zazwyczaj Jakub Nosal pracuje jako policjant pierwszego kontaktu i podejmuje standardowe interwencje. Tyle że… towarzyszy mu pies. Funkcjonariusz przyznaje, że zazwyczaj to "łagodzi obyczaje".
– Jeździmy takim specjalistycznym pojazdem, który jest przystosowany do przewozu piesków. On ma tam swoje legowisko. I to jest miejsce klimatyzowane, ogrzewane, ma naprawdę fajne warunki – opowiada przewodnik Czorta.
Obecność psa przydaje się szczególnie przy takich wezwaniach jak choćby kradzież z włamaniem. Wtedy we współpracy z technikiem kryminalistyki Czort ma za zadanie odnaleźć jakiś ślad zapachowy pozostawiony przez sprawcę.
— Fantastyczną sytuacją jest to, jak sprawca coś zgubi, co może być nośnikiem śladu zapachowego: czapkę, rękawiczkę, jakiś tam element odzieży czy chociaż narzędzie, którym się posłużył — tłumaczy policjant.
Jakub Nosal nie ukrywa, że nie wszystkie takie akcje kończą się sukcesem. — Tutaj cała sztuczka polega na tym, żeby mieć dobry ślad zapachowy, ponieważ jak go nie ma, to bardzo często albo mamy łut szczęścia, albo niestety takie tropienie na oślep ma skutek negatywny — mówi.
— Wydaje mi się, że tropienie jest jedną z trudniejszych aktywności, jeśli chodzi o pracę dla psów, bo jest tyle zmiennych, które wpływają na ostateczny efekt. Nawet faza księżyca może wpływać na to, jak się zapach rozchodzi. Wilgotność powietrza, jego jakość. Temperatura, ciśnienie, kierunek wiatru, moc tego wiatru, pora, pora dnia, pora roku… Już nie mówiąc o predyspozycjach psa w danym dniu — wylicza.
Czy Czort zdaje sobie sprawę, że jest w pracy? – Myślę, że generalnie dla niego to wszystko jest zabawą, on tak naprawdę nie wie, że my go zatrudniliśmy – śmieje się Nosal. – Ale trzeba najpierw się skupić na tym, żeby zapewnić mu fajne życie, żeby on był szczęśliwy, a potem dopiero wymagać – zastrzega. I podkreśla, że jego podopieczny, tak samo jak niepracujący pies w dobrym domu, ma normalne życie pełne miłości. Choć oczywiście trzeba jeszcze mocniej dbać o jego zdrowie i dietę, a także zapewniać mu regularne treningi.
Jak długo mogą służyć psy policyjne? Przepisy określają, że po ukończeniu 9. roku życia zwierzę może przejść na emeryturę. Jeśli jednak jest zdrowe i nie ma problemów z przejściem testów, nic nie stoi na przeszkodzie, by nadal pracowało.
Jak wygląda starość psich funkcjonariuszy? Zazwyczaj wycofany ze służby pies po prostu zostaje u przewodnika, z którym pracował, więc tak naprawdę niewiele się dla niego zmienia. — Sporadycznie zdarzają się takie przypadki, że z jakichś powodów przewodnik nie może takiego psa wziąć. Wtedy sprawdza innego przewodnika, który pracował w danym wydziale. Jeśli nie, to może ktoś w ogóle ze środowiska policyjnego? Jeśli nie, to rozszerza się ten krąg i szuka się domu dla takiego psa – opowiada Nosal, ale podkreśla, że to zdarza się bardzo rzadko.
Od kilku lat wycofanym ze służby psom przysługują tzw. psie emerytury. – To jest naprawdę bardzo fajne rozwiązanie. Bardzo pomocne. Jeśli pies jest wycofany ze służby, to przewodnik nadal dostaje ekwiwalent pieniężny na jego utrzymanie, przez komendę jest finansowana także opieka weterynaryjna. A służba ma takie, a nie inne uroki i to często wychodzi w zdrowiu – mówi Nosal.
Czy opiekun policyjnego psa boi się o niego w czasie akcji? — To nie jest tak, że jak przystępujemy do jakiegoś zadania, to czuję bezpośrednio strach o Czorta. Generalnie bardzo się boję o jego zdrowie, bardzo dbam o niego. Jeśli chodzi o nasze doświadczenia zdrowotne, to nie mieliśmy sytuacji, kiedy on był tak bezpośrednio narażony na jakieś takie duże zagrożenie ze strony innej osoby. Tutaj myślę, że jednak mógłby sobie poradzić i to raczej ta osoba by była zagrożona – uśmiecha się Nosal.
— Raczej moja obawa zawsze jest od takiej strony "środowiskowej": czyli że jak będzie gdzieś biegł, to czy nie wpadnie w jakiś dołek, nie skręci sobie nogi, nie zawiśnie, czegoś nie przetnie, gdzieś nie wskoczy. Staram się bardzo, naprawdę bardzo na niego uważać. Przyznaję się do tego, że też bywam takim opiekuńczym tatusiem pieska – dodaje.
Podczas jednej z akcji niestety właśnie do takiego wypadku doszło. — Zadzwoniła pewna kobieta ze zgłoszeniem, że — to był chyba jej mąż — wjechał do lasu samochodem, zostawił jakiś list pożegnalny, i chce odebrać sobie życie. Pojechaliśmy tam dosyć szybko. To też jest istotne, jeśli chodzi o tropienie i zapach. Warunki były bardzo fajne, bo on pojechał samochodem — zostawił dużo śladu zapachowego wewnątrz auta, którym na co dzień jeździł. Czortek sobie wskoczył do auta i nawęszył z siedzenia kierowcy, z kierownicy. Ruszyliśmy w las. I tak po przejściu około kilometra nagle postawił uszy, skręcił w prawo i susami, przez krzaki dobiegł właśnie do tego mężczyzny. Uratowaliśmy go w ostatnim momencie — relacjonuje.
I właśnie na ostatniej prostej Czort dotkliwie rozciął sobie łapę na szkle. — Między palcami było to rozcięcie. Takie najgorsze, duże i brzydkie. A to jeszcze w takim miejscu się średnio goi. Urlop spędził w klatce i z kołnierzem – opowiada policjant.
Nosal zdradza także, na jaką komendę reaguje Czort, kiedy ma bronić swojego przewodnika: "Bierz bandziora". Pies powinien wówczas skoczyć, złapać napastnika zębami za rękę i nie puszczać. Nacisk szczęk potrafi zadać dotkliwe szkody. – Na co dzień nie używam tej komendy – podkreśla policjant.
Czy Czort poza pracą zamienia się w maskotkę? Niekoniecznie. — On wszystkich innych ludzi oprócz mnie ignoruje. Jak masz jakieś jedzonko to spoko, na razie jesteś fajną ciocią. Ale jak się skończy, to już jesteś dla mnie nikim. Czort ma takie podejście. Natomiast ja go trochę też izoluję, z racji tego, że jest dużym, silnym psem i specyfika zabawy z nim bywa czasem niebezpieczna. On oczywiście nie ma niczego złego w zamiarze. Ale choćby zabawa piłką — jak on zdecyduje się np. poprawić sobie chwyt na tej piłce, no to czasem może trafić cię w rękę — wyjaśnia Nosal.
Jak dodaje, może też się zdarzyć, że ktoś niespecjalnie sprowokuje psa do – w rozumieniu zwierzęcia – zabawy, która może okazać się nieprzyjemna. — Zwracam bardzo dużą uwagę na bezpieczeństwo, bo jednak należy pamiętać, że jest to pies, który też przez dużą część swojego życia jest uczony do gryzienia i lubi gryzienie — podkreśla.
Dlatego też razem z Czortem często uczestniczy w prelekcjach z dziećmi, festynach, gdzie edukuje, jak zachowywać się wobec psów.
Czort nie ma żadnego problemu z tym, że dzieci do niego podchodzą i go głaszczą, jest do tego przygotowany. Jednocześnie jego opiekun uczy, dlaczego nie można zwierzęcia dotykać bez pozwolenia. I to nie tylko jeśli chodzi o psy policyjne.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco!
Obserwuj
nas w Wiadomościach Google.
