Oorlogspropaganda op een kano-kaart: 'Gaan de Russen nu Gieterveen overnemen?'

Dirkjan Bakker uit Vries ging na een vaartochtje op zijn supboard (een soort surfplank waar je op staat met een peddel) de route die hij had bevaren teruglopen om te kijken waar hij nou precies langsgekomen was. "Dat doe ik altijd op de kanokaart van kanoweb, daar staan alle kano- en suproutes op in Nederland."

Toen hij een foutje in de kaart dacht te zien, een lus die hij had gevaren maar die niet op de kaart stond, viel hem nog iets anders op. Iets veel onheilspellenders... "Toen ik tot een bepaald punt inzoomde, bij Gieterveen, zag ik ineens kris kras allemaal diagonale lijnen over de kaart lopen. Alsof er lukraak straten waren toegevoegd. En dat was nog niet het gekste, deze 'straten' hadden straatnamen in het Russisch!"

Verbaasd roept hij zijn vrouw erbij om te laten zien wat hij heeft ontdekt. "'Kijk', zei ik, 'Rusland neemt het land over! Maar dan beginnen ze toch niet bij Gieterveen?' Die arme mensen daar..." vervolgt Bakker met een knipoog. Er is blijkbaar iets niet helemaal goed met de kanokaart, maar wat? En wat staat daar eigenlijk?

Bakker besloot om de hulp in te roepen van RTV Drenthe, en hij stuurde zijn vraag in naar Zoek het uit!. Wat is er aan de hand met de kano-kaart?

"Ik heb met de Google Lens app de vertaling opgezocht van die Russische straatnamen", zegt Bakker. Daar bleken teksten te staan waar de honden geen brood van lusten.... Een paar voorbeelden: 'Poetin fuck het land', 'Poetin nam het land over', 'Racisme zal in de geschiedenisboekjes staan, samen met het fascisme', 'Poetin maakt heel Rusland kwaad', 'Rusland is shit'. Gezien de situatie in Rusland en Oekraïne lijkt het hier om onvervalste politieke boodschappen te gaan, oftewel, oorlogspropaganda.

Navraag bij de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen leert ons dat het inderdaad om Russisch gaat.

Of Dirkjan Bakker het bij het rechte eind had, nemen de Russen het land over, dat valt nog te bezien. De teksten lijken juist anti-Russisch te zijn, en de vraag is dus of degene die ze geplaatst heeft Russisch is, of Oekraïens, of wellicht iemand met heel andere motieven.

Om er achter te komen wat er nou precies aan de hand is met de kanokaart, en of de Russen ons land komen innemen per kano, nemen we contact op met de maker van de kaart. Dat blijkt Theo Pots te zijn. Pots: "Ik werd net gisteren op het probleem geattendeerd! Ik ben er wel van geschrokken, ja. Wij gebruiken de kaart van OpenStreetMap, en het blijkt dat daar het probleem ligt. Niet alleen bij Gieterveen trouwens, er zijn over heel Nederland, sterker nog, over heel de wereld straten toegevoegd met gekke namen!"

Een wereldwijd probleem dus. OpenStreetMap is een project dat als doel heeft om vrij beschikbare en bewerkbare geografische gegevens te verzamelen, zodat daaruit landkaarten en andere diensten kunnen gemaakt worden. iedereen die zich inschrijft, kan eraan meewerken. Het is een soort Wikipedia, maar dan in kaartvorm. Pots: "Ik heb al contact opgenomen met andere mensen die aan OpenStreetMap werken. Het schijnt een bekend probleem te zijn. Ze scharen het onder 'digitaal vandalisme'."

Pots kan daar tot op zekere hoogte in mee gaan: "Er zijn ook veel nepstraten toegevoegd met Engelse namen. Baker Street, dat soort dingen. Dat zou je kunnen zien als een soort graffiti. Maar nu ze er een politieke lading aan hebben gegeven, nee, daar trek ik de streep. Dat is dan toch geen vandalisme meer, maar propaganda!"

En daar zit Pots niet op te wachten. "Ik heb bij OpenStreetMap aangegeven dat dit wel wat serieuzer lijkt dan vandalisme. Als dit zo blijft, overweeg ik toch een andere manier te zoeken om mijn kano-kaart bij te houden. Ik wil niet met dat soort teksten geassocieerd worden!"

Gelukkig voor Pots lijkt dat niet nodig te zijn. Uit een zoekrondje op de fora van OpenStreetMap blijkt dat er al hard gewerkt wordt aan een oplossing van het probleem. En wat blijkt: een dag later is er al niets meer te zien van de niet bestaande straten rond Gieterveen! Pots: "Het is voor nu even weg, maar dit probleem bestaat al langer en komt ook zeker weer terug. De mensen van OpenStreetMap hebben hun handen er vol aan!"

Dirkjan Bakker kan in ieder geval weer veilig suppen op de Hunze, zonder bang te hoeven zijn voor een Russische invasie. Of een Oekraïense, want wie nou de dader was van het kapen van de kaart, dat weten we nog steeds niet.

Kom jij ook wel eens iets geks tegen? Stuur je vraag in naar Zoek het uit!