Fellere buien door het landschap: zo trekt het onweer over de Hondsrug

Zes jaar geleden besteedde Zoek het uit! al eens aandacht aan dit fenomeen, maar omdat de vraag onlangs opnieuw werd ingestuurd gooien we hem in de herhaling! Is de Hondsrug van invloed op waar het regent in de provincie?

Om er achter te komen of de Hondsrug van invloed kan zijn op het weer, moeten we eerst bekijken wat de Hondsrug nou precies is. Deze verhoging in het landschap is ontstaan door de ijstijden, waarbij een dikke laag ijs langzaamaan water werd, en een meer vormde net over de grens in Duitsland.

Dit meer overstroomde, en het water zocht de kortste weg naar zee, naar het noorden. Deze ijsrivier maakte afzettingen, die zijn hoger in het landschap, en dat is De Hondsrug.

Maar in hoeverre is die verhoging in het landschap van invloed op het weer? In 2018 stelden we deze vraag aan RTV-Drenthe weerman Roland van der Zwaag, en hij antwoordde als volgt: "Een paar dagen in het jaar kun je heel duidelijk verschillen zien in het weer als je kijkt naar de oostkant en de westkant van De Hondsrug. Bijvoorbeeld op 1 juni van dit jaar [2018, red.], toen waren er zware onweersbuien. Die kwamen uit het oosten over Drenthe heen. De lucht ging stijgen, de twintig meter hoge Hondsrug gaf een extra stimulans voor die buien om te stijgen, waardoor er aan de andere kant van De Hondsrug enorm veel regen viel."

Het ging toen om flinke onweersbuien, met een grote bak water. Echte plensbuien. Maar hoe kan het nou eigenlijk dat relatief kleine verhogingen in het landschap, en ook bijvoorbeeld rivieren, van invloed kunnen zijn op het lokale weerbeeld?

Om deze vraag te beantwoorden moeten we eerst iets beter kijken naar een flinke onweersbui. Een bui ontstaat door opstijgende warme lucht. In het zomerhalfjaar is het boven land in het algemeen warmer dan boven zee. Boven land stijgt de lucht makkelijker op en ontstaan er grotere en zwaardere buien.

In een typische Nederlandse situatie trekken de buien met een snelheid van 40 tot 60 kilometer per uur over het land. Zulke goed georganiseerde buien bewegen in een min of meer rechte lijn en trekken zich weinig aan van kleine veranderingen in het onderliggende landschap. Ze passeren moeiteloos de grote rivieren, en trekken even makkelijk over bijvoorbeeld de Hondsrug.

Maar als het gaat om losse buien, dus niet een front dat het hele land over trekt, dan is het een ander verhaal. Dan zijn de buien namelijk nog in ontwikkeling, en als de warme lucht dan op een verhoging als de Hondsrug stuit, werkt dat als een soort aanjager om die warme lucht nog net even wat sneller te doen stijgen. En hierdoor krijg je wat fellere buien. Bij losse buien is het dus inderdaad zo, dat verschillen in het landschap invloed hebben.

Heb jij ook een vraag? Maakt niet uit als hij al eerder gesteld is! Soms gooien we er gewoon eentje in de herhaling.