Pompa ciepła – alternatywne źródło ogrzewania domu

Wysokie ceny gazu, wygoda i troska o środowisko stoją za rosnącą popularnością pomp ciepła jako alternatywnego źródła ogrzewania w domach jednorodzinnych. To dobre rozwiązanie dla osób, które myślą o korzystaniu z odnawialnych źródeł energii, liczą na oszczędną eksploatację i chcą uniknąć wydatków na paliwo do tradycyjnych kotłów grzewczych.

Działanie pompy ciepła

Zasadę działania pompy ciepła można porównać do odwróconej pracy lodówki – chłodzącej czynnik zewnętrzny, a ogrzewającej czynnik we wnętrzu domu.

Pompa dzięki sprężarce pobiera ciepło z otoczenia, tzw. dolnego źródła (wody, gruntu lub powietrza), i oddaje je w wymienniku do górnego źródła, czyli domowych grzejników lub ogrzewania podłogowego. Efektem jej pracy jest schłodzenie źródła dolnego.

Urządzenie nie emituje przy tym żadnych szkodliwych dla środowiska substancji. Pompa ciepła korzysta wyłącznie z prądu, więc można uznać ją za bardziej ekologiczną od tradycyjnych kotłów grzewczych.

Wątpliwości mogą mieć ortodoksyjni zwolennicy korzystania z odnawialnych źródeł energii, ze względu na to, że pompa korzysta z prądu elektrowni. Trzeba pamiętać jednak, że ilość dostarczanej energii nadal jest kilkakrotnie mniejsza niż przy standardowych rozwiązaniach.

Ekologiczność pompy ciepła można zwiększyć poprzez zasilanie jej przydomową elektrownią wiatrową lub fotowoltaiczną, co jest do zrealizowania, ale w znaczącym stopniu zwiększa koszt inwestycji.

Rodzaje pomp ciepła

Istnieją trzy rodzaje pomp ciepła: wodne, powietrzne i gruntowe. Co wyróżnia każdy z nich?

Wodne pompy ciepła

Uważane za najefektywniejsze, pod warunkiem znalezienia na działce wydajnej warstwy wodonośnej (ok. 210 litrów na godzinę na każdy kilowat energii grzewczej).

Woda nie może być zanieczyszczona mechanicznie i musi mieć odpowiedni skład chemiczny. Rozwiązaniem będzie wykorzystywany przez pompę odpowiednio duży zbiornik wodny na działce. Wtedy jednak należy pamiętać o regularnym filtrowaniu wody i okresowej wymianie instalacji transportującej.

Pompy wodne sprawdzają się w przypadku domów o dużych powierzchniach grzewczych. Współczynnik efektywności COP wskazujący sprawność urządzenia wynosi w ich przypadku od 5 do 6. To znaczy, że pompa oddaje pięcio-, sześciokrotnie większą ilość ciepła niż ilość  energii, którą pobrała z wody.

Przeczytaj też >>> Zimno w mieszkaniu - na co zwrócić uwagę?

Wodna pompa ciepła to wydajne rozwiązanie do ogrzewania cały roku.

Powietrzne pompy ciepła

To urządzenia pobierające ciepło bezpośrednio z powietrza. Nie potrzebują one dolnego źródła, a więc mogą być zainstalowane na nawet niewielkim terenie działki.

Ze względu na zmienne warunki pogodowe nie sprawdzą się raczej w Polsce, bo ich efektywność spada wraz ze spadkiem temperatury powietrza i wymaga dodatkowego użycia grzałki elektrycznej, zwiększając tym samym koszty eksploatacji.

Zaletą tych urządzeń jest jednak niższy koszt zakupu i eksploatacji oraz łatwy montaż.

Gruntowe pompy ciepła

Ten rodzaj pomp jest najbardziej efektywny w polskich warunkach klimatycznych o współczynniku COP 4 do 8. Wyróżnia je najlepszą wydajnością i stanowi dobre rozwiązanie dla gospodarstw domowych, które chcą korzystać z niej przez cały rok.

W zależności od terenu działki i otoczenia domu można przy instalacji urządzenia skorzystać z kolektorów poziomych (wężownicy z krążącym w niej czynnikiem niezamarzającym – solanką odbierającą ciepło z gruntu) lub sond pionowych wymagających odwiertów na kilkadziesiąt metrów.

Te pierwsze są tańsze, ale zajmują dużą powierzchnię działki, około dwukrotnie większą niż powierzchnia domu.

Z kolei te drugie zwiększają koszt instalacji i mogą być wykonane tylko na terenie o niskim poziomie wód gruntowych.

Pompa ciepła - zalety korzystania

Dlaczego montaż pompy ciepła może okazać się dobrym rozwiązaniem? Oto niektóre z zalet urządzenia.

Energooszczędność

Pompy ciepła są energooszczędne, ponieważ pobierają naturalne ciepło (z powietrza, ziemi lub wody). To znacząco zmniejsza zużycie energii elektrycznej z sieci dystrybucyjnej.

Ogrzewanie i chłodzenie

Te urządzenia wykorzystasz nie tylko do ogrzewania wnętrza budynku. Z powodzeniem zastosujesz je również do ochładzania powietrza w domu.

Niskie koszty eksploatacji

Koszty eksploatacji pomp ciepła są niższe w porównaniu z tradycyjnymi systemami bazującymi na paliwach kopalnych.

Ekologiczność

Urządzenia pobierają energię z odnawialnych źródeł i nie emitują szkodliwych substancji.

Bez konieczności obsługi

Pompy ciepła potrzebują niewielkiej konserwacji w porównaniu z kotłami opalanych gazem czy ropą.

Długotrwałość

Pompy ciepła mają długą żywotność. Jako średni czas funkcjonowania takiego urządzenia podaje się 20–25 lat.

Sprawdź ogłoszenia domów na Morizon.pl

Zobacz domy

Wady pomp ciepła

Mimo licznych zalet pompy ciepła mają również pewne wady. Należą do nich m.in.:

• wysokie koszty zakupu,
• niska wydajność w ekstremalnie niskich temperaturach,
• skomplikowana budowa urządzenia, która może przełożyć się na większą awaryjność w niskiej klasy urządzeniach,
• poziom natężenia hałasu (przy niższej jakości urządzeniach odgłosy jej pracy mogą być uciążliwe).

Wybór pompy ciepła

Aby osiągnąć optymalną wydajność i komfort, wybór odpowiedniej pompy ciepła jest kluczowy. Co powinien brać pod uwagę inwestor, który chce zamontować u siebie takie urządzenie?

1. Charakterystyka energetyczna budynku (im bardziej energooszczędny, tym lepsze efekty ogrzewania)
2. Rodzaj pompy ciepła
3. Moc urządzenia
4. Współczynnik wydajności pompy ciepła (im wyższy, tym lepszy)
5. Poziom natężenia hałasu (wpływa na komfort użytkowania pompy)
6. Dopasowanie urządzenia do systemu grzewczego
7. Gwarancja i serwis pompy

Koszt pompy ciepła

Jeśli myślisz o zainstalowaniu pompy ciepła w swoim domu, musisz przygotować się na spore wydatki.

Dla domów o najpopularniejszym w Polsce metrażu 120–150 m kw. będzie to cena od 20 tys. do ok. 80 tys. zł + VAT. Tak duża rozpiętość cenowa zależy od wielu czynników (m.in. rodzaj urządzenia, moc).

Dlatego najważniejszym elementem Twojego działania przed wyborem pompy ciepła jest stworzenie dokładnej symulacji zapotrzebowania na energię cieplną w domu. Na stronach firm zajmujących się instalacją tych urządzeń znajdziesz kalkulatory pozwalające dokonać samodzielnych obliczeń. Istotny będzie w nich metraż, szczelność izolacji domu, liczba mieszkańców i oczekiwana przez nich temperatura we wnętrzach oraz temperatura wody do kąpieli, a także teren twojej działki. W zależności od tego dobierasz urządzenie o optymalnej mocy.

Przykładowo: dla domu 160-metrowego będzie to pompa o mocy 8 kW, ale pamiętaj, że wymienione wyżej czynniki oraz dodatkowe źródła ciepła w domu mogą zawsze zmienić te parametry.

Każda instalacja jest inna, dlatego w swoich wyborach kieruj się renomą firmy oferującej instalację i serwisowanie tego typu urządzeń. Pozwoli to na zmniejszenie kosztów eksploatacji i zapewni brak kłopotów technicznych na wiele lat.

Koszty eksploatacji pompy ciepła

To kwestia, która zaprząta głowy wielu wahających się nabywców pomp ciepła – czy rachunki za prąd nie okażą się zbyt wysokie w okresie zimowym? Wszystko zależy od zapotrzebowania na temperaturę w domu, czasu pracy pompy w sezonie grzewczym czy dodatkowych źródeł ciepła.

Jeśli jesteś dopiero na początku budowy domu z pompą ciepła, zastanów się nad stworzeniem budynku pasywnego:

• wykorzystującego naturalne nasłonecznienie pomieszczeń,
• z odpowiednią izolacją stropów, ścian, okien i drzwi,
• z ogrzewaniem podłogowym,
• oraz z najbardziej ekologicznym dodatkowym źródłem ciepła poprzez spalanie – kominkiem z zamkniętą komorą spalania.

Wszystkie te elementy przyczynią się do utrzymania właściwej temperatury w domu w sezonie grzewczym i optymalnej pracy pompy ciepła, która w wariancie oszczędnościowym powinna nas kosztować ok. 1500–3000 złotych rocznie (dla domów od 100 do 200 m kw).

Czy warto więc montować pompę ciepła? O tym już każdy z właścicieli domu musi zdecydować sam.