Epicki flip Zaorskiego. Ile przyniosła inwestycja?

„Osoby, które zadeklarowały pozostanie w projekcie i nie zrezygnowały do dziś z uczestnictwa oraz podjęły ryzyko i zaufały idei, postanowiłem nagrodzić BONUSEM - 44% w skali roku - - co daje w sumie 22% bonusu za ok półroczne trwanie epickiego flipa - który wypłacę wraz ze zwrotem kwoty umowy” - zapewnia Zaorski na platformie X.

Zaorski wyraził wdzięczność wszystkim uczestnikom projektu za ich zaangażowanie, zaufanie oraz udział w otwartej dyskusji na temat aspektów prawnych własności w Polsce. Podkreślił, że mimo zakończenia projektu, zwiększona świadomość prawna w społeczeństwie jest wartością samą w sobie.

Z Rafałem Zaorskim, najbardziej znanym polskim spekulantem, rozmawiamy o jego tegorocznych stratach, ciemnej przyszłości Chin, sile białego wywiadu, oszustwach księgowych jednego z najbogatszych Polaków, pozornym znaczeniu wyniku wyborów i „socjotechnicznej finansowej niewoli”. Król giełdowego hazardu dzisiaj odpoczywa, ale „jak tylko skończy się zawieszenie na rynku, wróci do ostrej gry”

Kiedy rozmawialiśmy rok temu, miałeś za sobą bardzo udany sezon: zarobiłeś, jak mówiłeś, „grubo ponad 100 mln zł”. W drugiej połowie ubiegłego roku dalej zarabiałeś. Jak ci idzie w tym roku?

Jestem pod wodą, straciłem kilka milionów złotych. W tym roku nie ma ekstremalnych sytuacji na rynku, czyli strachu albo euforii, które mógłbym wykorzystać do spekulacji. Dla mnie to jest taki okres jak dla sportowca między olimpiadami. Sportowiec wtedy nie siedzi na kanapie i nie ogląda Netflixa, tylko trenuje, sprawdza się, robi sparingi, raz coś mu wyjdzie lepiej, raz gorzej.

Na czym straciłeś?

Na kilku indeksach giełdowych, najwięcej na niemieckim DAX. Nie realizowały się moje scenariusze korekty.

Czytaj też: Tymi danymi interesuje się najbardziej znany polski spekulant. Ten, kto je zdobędzie, może przewidywać ruchy rynku

Ale na pewno zrealizował się twój scenariusz dolara po 4 zł. Mówiłeś o tym od kilku miesięcy i w wakacje rzeczywiście tak się stało. Zarobiłeś na tym?

No właśnie nie za wiele [śmiech]. Generalnie ostatnie miesiące to nie był mój czas, z różnych względów, także osobistych, miałem głowę zajętą różnymi sprawami. Ale jak tylko skończy się zawieszenie na rynku, wrócę do ostrej gry i swojej olimpiady.

Jakie scenariusze teraz obstawiasz? Pod co grasz? Na Twiterze wracasz ostatnio często do swoich „sztandarowych” tez: o upadku Chin i potędze Polski.

Tak, rzeczywiście teraz znów mocniej rozgrywam Chiny, bo myślę, że są coraz bliżej tąpnięcia. Być może potrzeba kilku miesięcy, być może roku – ale pętla się zaciska, kapitał odpływa i będzie odpływał coraz szybciej, waluta się osłabia, dynamika PKB hamuje, bezrobocie rośnie, eksport z Chin do USA spadł z 23 proc. do 13 proc. Oczywiście władze będą podejmowały kontrruchy, tak jak na przykład Rosjanie kupowali ropę za ruble, a nie dolary. Ale i tak rubel jest coraz słabszy. I tak samo Chiny nie obronią się przed skokową dewaluacją juana i zubożeniem społeczeństwa.

W jaki sposób można zarobić na upadku Chin i osłabieniu juana? Żeby nie było tak jak z rublem, na którego spadku można było zarobić, ale tylko na papierze, bo nie było kwotowań...

No właśnie gra na juanie nie ma sensu. Najlepiej obstawiać spadek chińskich akcji oraz osłabienie jena: gospodarka Japonii jest bardzo silnie skorelowana z chińską, tam są bardzo krótkie łańcuchy dostaw.

Czy teraz obstawiasz wzrosty polskich akcji, licząc na „dobrobyt” u nas z uwagi na wsparcie ze strony Stanów Zjednoczonych z racji naszej strategicznej roli dla nich?

Tak. „Martwię się” tylko czasem, czy Rosja nie upadnie, co by oznaczało brak interesu dla USA we wspieraniu Polski. Ale to raczej mało prawdopodobny scenariusz. Z kolei, gdyby Stany Zjednoczone miały w jakimś sensie przegrać tę wojnę, to i tak historie Japonii, Tajwanu, Korei Południowej czy dawnego RFN pokazują, że warto przegrać razem z USA.

Już rok temu też grałeś pod wzrosty na WIG20, ale nie wstrzeliłeś się w zwyżkę…

Timing był zły. Zamknąłem długie pozycje we wrześniu, a zaraz potem, kiedy media na świecie rozpisywały się, że warszawska giełda jest najsłabsza na świecie, przyszło mocne odbicie. Jeśli ktoś to dobrze rozegrał w czasie, naprawdę zarobił. Tym bardziej, jeśli dołożyć do tego umocnienie się złotówki w tym czasie z 5 zł do 4 zł za dolara. Teraz może być chwila przestoju we wzrostach, także ze względu na wybory i pozorną niepewność co do ich wyników i konsekwencji dla napływu kapitału na nasz rynek.

Pozorną...?

Bez względu na wynik wyborów, kapitał będzie napływał do Polski. Amerykanie dają nam parasol ze względu na nasze strategiczne znaczenie dla nich. I tak naprawdę jest im wszystko jedno, czy na przykład u nas można dokonywać aborcji, czy nie. A to głównie wokół społecznych haseł toczą się spory polityczne. To jest akurat smutne, bo pokazuje, że świat jest odarty z wartości.

Liczą się tylko władza i pieniądze?

Niestety można to do tego sprowadzić. A najsmutniejsze jest to, że przyjmuje się błędne założenie, że kapitalizm i demokracja są systemami dla wszystkich. Tymczasem są dla mniej niż 1 proc. społeczeństwa, który posiada aktywa generujące kapitał. To tak jakby powiedzieć, że system feudalny nie był dla króla i arystokracji, tylko dla wszystkich. Dzisiejsza „reszta” kręci się w kółku jak chomik w kołowrotku i nigdy z niego nie wyjdzie: praca, kredyt, spłacanie czyichś odsetek – banku, właściciela wynajmowanego mieszkania, itd. To jest socjotechniczna finansowa niewola, z której ludzie raczej się nie wyrwą.

„Nie wyrwą się” – czyli nie porzucą korporacji na rzecz własnego biznesu, gdzie teoretycznie zarobki mogłyby rosnąć w tempie geometrycznym i mogliby akumulować kapitał?

Dokładnie. Żyjemy w systemie: szkoła, studia, kredyt, praca. Nie promuje się ryzyka. Totalny błąd. Tym bardziej że dzisiaj koszty ryzyka są niskie. Jeśli rozsądnie podejdziesz do tematu, to jeśli ci się nie uda — najwyżej wrócisz do punktu wyjścia. Nikt cię nie wyzwie od czarownic, nikt cię nie wygoni z miasta, nikt nie skaże na śmierć.

Może jesteśmy jako społeczeństwo mocno „risk averse”, ponieważ żyje nam się całkiem dobrze i komfortowo. Szkoda nam poświęcać nie tylko pieniądze, ale czas i energię.

Komfort pracy w korporacji jest dzisiaj bardzo wysoki: bezpieczeństwo, benefity, work-life balance. Na pewno poziom ogólnego dobrobytu i wygody życia rośnie wykładniczo. Mój dziadek pierwsze buty dostał w wieku 14 lat. Dzisiaj system działa tak, że nawet jak upadniesz na samo dno, bez dachu nad głową, to jesteś w stanie dostać mieszkanie i normalnie żyć.

Czytaj też: „Work-life balance staje się formą alibi”. Jeden z najbogatszych Polaków o menedżerach i różnicach pokoleniowych

À propos mieszkania – ceny nieruchomości znów idą w górę. Głośno było o transakcji, kiedy wiosną ubiegłego roku kupiłeś najdroższy apartament w Polsce: na 50. piętrze Złotej 44, za 23 mln zł. Ile może być teraz warty?

Niedawno dostałem ofertę po 107 tys. zł za metr, a kupowałem po niecałe 50 tys. zł. Nie wykluczam sprzedaży. Zrobiłbym największy flip w Polsce [śmiech].

Często mówisz o tym, że chciałbyś zrobić największy short. Pisałeś niedawno na X (Twitterze), że założona przez ciebie społeczność BigShortBets Research rozpracowuje „jednego z najbogatszych Polaków z listy Forbes”, podejrzewając go o oszustwa księgowe na miarę Adani Group. Czy to może być ta okazja, na którą czekasz?

To się dopiero okaże, ale chciałbym, żeby tak było [śmiech]. Wykorzystując autorskie narzędzia do analizy danych finansowych, sprawdzamy teraz bardzo wnikliwie ten temat. Nie mogę powiedzieć nic więcej. Marzy mi się z intencją rozegrać dużego shorta. To bardziej kręci niż same pieniądze. Z tym shortowaniem w takich sytuacjach jest jednak duży problem. W przypadku Adani Group firma Hinderburg Research zrobiła analizy oszustw księgowych, ustawiła short [ustawiła pozycje mające zarabiać na spadku kursu – przyp. red.], po czym upubliczniła swój raport. Kurs oczywiście poleciał, Adani Group popadło w tarapaty. Wywiadownia zarobiła na giełdzie, czyli dostała swoją „nagrodę” za wykrycie przestępstw. U nas w takiej sytuacji pojawia się oskarżenie o przyczynienie się swoim shortem do spadku kursu, czyli o cenotwórcze działania, na których tracą inni inwestorzy.

Tyle, że gdyby nie ujawnienie raportu, to skala strat mogłaby być znacznie większa.

To tak jak z bohaterami, którzy zapobiegli III wojnie światowej: poinformowali o czymś albo czegoś nie zrobili, co im kazano. Nawet o jednym z takich bohaterów Netflix zrobił film. Nikt nie wie, co za koszmar by mógł się rozegrać, gdyby nie zadziałali. Podobnie, gdyby ktoś zaaresztował zawczasu pilotów lecących na World Trade Center, nikt nawet nie poznałby skali jego bohaterstwa: rozmiarów zniszczeń, ofiar, także na skutek wojny w Zatoce Perskiej.

Dalsza część rozmowy pod materiałem wideo.

Ale jakoś udaje ci się zarabiać, wykorzystując tzw. biały wywiad. Na przykład zarobiłeś na spadku kursu akcji CD Projekt na przełomie lat 2020-2021, gdy założyłeś, że gra Cyberpunk nie będzie takim sukcesem, jakiego spodziewał się rynek.

Art. 54 Konstytucji zapewnia wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Dlatego mam prawo do korzystania z białego wywiadu i podejmowania na jego podstawie decyzji, nawet jeśli są to wnioski znane tylko mi. Ale tu trzeba być bardzo ostrożnym. I przez to niestety można nie wykorzystać wielu okazji. Zawsze robię tak, że najpierw stawiam tezę. Tutaj założyłem, że gra jest już w cenach, narracja medialna piejąca z zachwytu jest przepompowana i że skoro zmienił się zespół deweloperów w CD Projekt, to może nie być takiego sukcesu. Potem tę tezę weryfikowaliśmy rozmowami na forach z deweloperami i osobami, które testowały grę. I też przez bezpośrednie towarzyskie rozmowy na fajku z pracownikami, którzy wprost mówili o błędach i opóźnieniach. Natura ludzka jest taka, że lubimy mówić – czy to live, czy online. A szczególnie chętnie mówią deweloperzy w IT, którzy widzą, jaki przekaz o grze jest w mediach, a jednocześnie doskonale wiedzą, że w rzeczywistości nie jest tak lukrowo i że nie dowiozą terminów. I rzeczywiście po wypuszczeniu gry kurs akcji mocno zjechał, bo projekt był „overpromise, underdeliver”, czyli moja teza się potwierdziła. Jest takie powiedzenie, że „generałowie są przygotowani na poprzednie wojny”. Tak samo jest z mediami i inwestorami: oceniają świat kontynuacyjnie.

Biały wywiad pozwala czasem zarobić też na wzrostach i pozytywnych informacjach?

Jak najbardziej. Wiosną tego roku zarobiłem na CCC. Dotarliśmy do ogłoszenia o sprzedaży samolotu przez Dariusza Miłka. Brak reakcji na nagłośnione przez BigShortBets Research informacje medialne o sprzedaży samolotu świadczyły o wyprzedaniu rynku na CCC. Brak reakcji uznaliśmy więc za pozytywny objaw siły rynku. Inwestorzy czekali, żeby właściciel CCC wyłożył gotówkę i kupił akcje w nowej emisji.

Powiedzmy trochę więcej o niestandardowym pozyskiwaniu informacji. Pięć lat temu założyłeś społeczność BigShortBets, w ramach niej powstała wywiadownia BigShortBets Research. To m.in. dzięki niej w ubiegłym roku zarobiłeś ponad 100 mln zł. Zaczęło się od przewidzenia momentu ataku Rosji na Ukrainę.

W przeddzień ataku dostaliśmy informacje z Białorusi o ostrych ćwiczeniach na poligonach i o blokadach transportu kolejowego. Wiedziałem, że takich blokad nie robi się bez przyczyny. Informacja pochodziła od firm transportowych. Z BigSB wspołpracuje około 400 osób, a w sumie społeczność Trading Jam i BigShortBets tworzy 70 tys. ludzi, co pozwala nam skutecznie wykorzystać zasadę 6 uścisków dłoni. Zgodnie z tą zasadą, do każdej osoby na świecie dzieli cię 6 osób. Możemy pójść dalej i stwierdzić, że tyle samo uścisków dzieli do każdej informacji na świecie.

W Stanach Zjednoczonych w białym wywiadzie biznesowo-gospodarczym często wykorzystywane są dane satelitarne. Z takich też korzystasz?

Nie tylko. W społeczności mamy kapitanów żeglugi wielkiej — czyli informacje na temat transportu morskiego pozyskujemy z pierwszej ręki. Podczas pandemii analizowaliśmy zdjęcia satelitarne transportu pod kątem częstotliwości i kierunku kursów, ale też analizowaliśmy wypełnienie statków poszczególnymi towarami na podstawie bezpośrednich obserwacji stopnia zanurzenia. Kontenery krążą jak wózki sklepowe, tyle że nie widać gołym okiem, czy są puste, czy pełne. Wiem, że globalne fundusze wykorzystują te dane do gry na rynku surowców, akcji i walut. A znając tezy, pod które one grają, wiemy, jak szukać zarobku na swojej spekulacji.

Już nie zarobkowo, ale „społecznie” zainteresowałeś się ostatnio Manufakturą Piwa Wódki i Wina, należącą do Janusza Palikota i Kuby Wojewódzkiego. Do BigShortBets dotarły sygnały, że nie są wypłacane odsetki od obligacji. Żeby zweryfikować tezę, że spółka staje się niewypłacalna, wystarczyło wrzucić na fora i social media apel o sprawdzenie sklepów Tenczynek Świeże, należących do grupy?

Tak, zaraz posypały się informacje o tym, że sklepy są zamknięte albo z tabliczką „zaraz wracam” albo nie przyjmowały płatności kartą. Poruszenie takiego tematu działa jak puszka Pandory: kiedy zaczynasz publicznie mówić, że król jest nagi, ktoś inny przyznaje, że też widział go nagiego. Sam poszedłem pod jeden ze sklepów, postałem kilka godzin i naliczyłem dwóch klientów. Więc ile piwa musieliby ci ludzie kupować, żeby sklep zarobił na czynsz i pracownika? Czasem nie trzeba wielkiego białego wywiadu, a po prostu odrobiny sprytu, inteligencji i chęci „ruszenia w teren”, żeby zobaczyć, jak sobie radzi jakiś biznes. Chciałem kiedyś zweryfikować Monnari, to poszedłem do kilku sklepów i jako klient zainteresowany zakupami pogadałem z obsługą o tym, jak schodzą kolekcje starsze i nowsze. Jak tylko wynaleziono samochody, to „szybcy chłopcy” z giełdy kontraktów terminowych [głównie na towary – red.] w Chicago jeździli na pola ocenić stan zasiewów czy zbiorów. „Ulica” gra na oficjalnych danych. W spekulacji trzeba być kilka kroków przed „ulicą”. Zawsze mówię do moich informatorów: powiedz mi coś, czego nie wiem.

Czytaj też: Zaczęło się od „realizacji pewnej zachcianki”. Przez przypadek odkryli gastronomiczny hit

Gdzie są twoi informatorzy?

Przy tak dużej społeczności w BigShortBets można powiedzieć, że mamy kontakty wszędzie. Na przykład w paczkowniach, gdzie się dowiadujemy, czy jest dużo wysyłek, czyli czy dany biznes w handlu detalicznym się rozwija. W terenie sprawdzamy, gdzie powstają duże inwestycje, na przykład magazyny, które są budowane zanim firmy zaczną oficjalnie mówić o rozwoju inwestycji albo o ekspansji na nowy rynek. W ten sposób wiedzieliśmy, że Intel i inne duże korporacje wchodzą do Polski, zanim komunikaty ukazały się w mediach.

Dane alternatywne z nieoczywistych źródeł to dzisiejsza przewaga w świecie inwestycji? Ciężko bez nich pobić benchmarki?

Na pewno nie są alternatywą dla innych informacji. Są ważnym uzupełnieniem. Nie da się wskazać, co konkretnie stoi za sukcesem w starciu z rynkiem. To jest tak jak w sporcie: znaczenie ma kondycja, doświadczenie, technika, ale też fuks, przeciwnik. Na rynku nie można rozpatrywać, co jest gwarantem sukcesu, lecz co uprawdopodabnia sukces. Jestem na pewno przekonany, że analiza techniczna nie działa. Natomiast tzw. dane alternatywne potrafią zwiększyć prawdopodobieństwo przyjętego scenariusza na przykład z 50 na 60 czy 70 proc. W długim terminie to prowadzi do dużo większych zysków.

Gdybyś w przypadku wybuchu wojny na Ukrainie patrzył tylko na dane z białego wywiadu, to trzymałbyś krótkie pozycje i wcale nie miałbyś spektakularnych zysków. Ale ty dość szybko zagrałeś na wzrosty, w tym na zwyżkę bitcoina. I tu już nie wykorzystywałeś alternatywnych danych. Czy o to chodzi?

Tak, w pierwszej fazie zadziałał biały wywiad, a w drugiej – moje doświadczenie i wyczucie rynku. Widziałem, że mimo dobrych danych gospodarczych rynki mocno spadały. Obserwowałem dokładnie specyfikę spadków i przyjąłem, że duże fundusze coś już wiedzą wokół wojny i się na nią szykują, mimo że media obstawiały, że nie dojdzie do wybuchu. Zagrałem więc dość szybko na wzrosty, licząc, że kulminacja złych emocji minęła, i duży kapitał zaraz wróci na rynek. To się sprawdziło.

Czyli tutaj chodzi o stawianie tez i weryfikowanie prawdopodobieństwa ich trafności.

Na rynku, szczególnie w spekulacji, masz zawsze po drugiej stronie przeciwnika. I chodzi o grę: czy ty myślisz, że ja myślę, co ty myślisz — bo na końcu, jeśli ty myślisz, że ja myślę, co ty myślisz, to muszę tak pomyśleć, żebyś ty nie wiedziała, co ja zrobię, żeby ciebie oszukać. I dlatego dostęp do informacji ma tu szczególne znaczenie.