Nie są prowadzone w tej sprawie żadne prace legislacyjne. To, co według mnie jest ważne, to żeby politycy i urzędnicy zachowywali rozsądek w przypadku urządzeń i aplikacji wrażliwych. Moja rekomendacja, jako ministra cyfryzacji jest taka, że na urządzeniach służbowych aplikacje takie jak TikTok, ale też inne aplikacje, które mają dostęp do dużej ilości danych z telefonu, nie powinny być instalowane. Urządzenie służbowe służy do pracy, a nie do tego, żeby prowadzić jakąś część życia w social mediach.

Amerykanie prowadzą całkiem poważną debatę opierającą się o Biały Dom: co zrobić z chińskim właścicielem serwisu – ByteDance.

Prezydent Biden używa TikToka, Donald Trump też. Nie chodzi o to, żebyśmy o tym nie rozmawiali. Jaka będzie koncepcja w przyszłości – to zależy od debaty publicznej. Mam w tym roku zaplanowane konsultacje społeczne, jestem już po spotkaniach z organizacjami społecznymi, big techami, samorządowcami. Tylko że to jest różnica: debata a prawodawstwo.

A gdyby to od pana zależało?

Ja rekomenduję, aby nie używać aplikacji, które mogą przekazywać dane za granicę, poza kontrolą, na urządzeniach służbowych. Koniec, kropka.

A co z Huawei?

Nie ma żadnych prac dotyczących tego, żeby zakazywać używania telefonów jakieś firmy. To jest jakaś bajka.

Huawei to nie tylko telefony. Głównie chodzi jednak o urządzenia służące np. do budowy sieci 5G.

Ale to są dwie sprawy. Pytanie było bardzo proste: czy zakazujemy użytkowania telefonów komórkowych?

Wziąłem pana pod włos w pierwszym pytaniu. Teraz pytam szerzej o sprawy gospodarcze i bezpieczeństwo państwa.

I bezpieczeństwo państwa jest priorytetem moim, Ministerstwa Cyfryzacji i tego rządu.

Dlatego jedną z pierwszych decyzji, którą podjąłem, było przyspieszenie prac nad nowelizacją Krajowego Systemu Cyberbezpieczeństwa, która ma wdrażać unijną dyrektywę NIS2. To fundamentalne dla cyberbezpieczeństwa państwa. To wskaże kierunki, które państwo chce przyjąć relacjach z dostawcami wysokiego ryzyka. Państwo musi decydować o dostawcach wysokiego ryzyka. Trudno sobie wyobrazić, w przypadku toczącego się konfliktu na Ukrainie, w kontekście pewnych europejskich i globalnych sojuszy, które są zawarte, że Polska będzie w obszarze cyberprzestrzeni otwarta na wszelkie rozwiązania, które mogłyby budzić niepokoje, jeżeli chodzi o zarządzanie systemem cyberbezpieczeństwa. W przypadku sieci szerokopasmowych po stronie Państwa musi być niezależność i bezpieczeństwo i to Państwo powinno ostatecznie decydować.

Czyli będzie powrót do Lex Huawei?

Coś gdzieś pojawia się w przestrzeni publicznej, bo jakaś firma czy instytucja tak to nazywa. Nie znam takiego określenia, ja znam kategorię „bezpieczeństwo państwa”. Liczba incydentów krytycznie rośnie: w 2022 r. – 40 tys. incydentów; w 2023 r. już 80 tys. incydentów. Coraz większe zagrożenie ze strony rosyjskiej. I to nie są żadne „lexy”, to jest po prostu państwo, które odpowiada za bezpieczeństwo.

To bezpieczeństwo ma swoje chińskie nazwy. Amerykanie od lat sygnalizują, że niektóre firmy są, delikatnie mówiąc, podejrzane pod tym względem.

Ja patrzę na to trochę inaczej. Mamy służby, które potrafią zdefiniować, co dla Polski jest bezpieczne, a co jest niebezpieczne. Przewodniczę co tydzień zespołowi koordynacyjnemu do spraw cyberbezpieczeństwa. To są spotkania przedstawicieli wszystkich służb, CSiRT-ów poziomu krajowego. To są ludzie znający się na rzeczy.

Nasze służby cyber – i te wojskowe, i te cywilne – są dzisiaj oceniane jako jedne z najlepszych na świecie. Więc jeżeli ja mam koło siebie specjalistów, którzy rekomendują jakieś rozwiązania, którzy mówią, gdzie są zagrożenia i którzy wskazują jasno kierunki, to ja nie muszę patrzeć na Amerykanów, Australijczyków czy Brytyjczyków.

I co służby mówią w sprawie Chin?

No to są akurat materiały i informacje niejawne. Mogę tylko powiedzieć, że legislacja w Polsce będzie szła w takim kierunku, żeby rekomendacje służb, rekomendacje odpowiedzialnych za to podmiotów były uwzględnione. Nie namówi mnie pan tak łatwo tutaj na dzielenie się tajemnicami.

Nie zakładałem, że będzie pan ujawniał tajemnice państwowe. Ale nie odpuszczę panu Chińczyków, bo pojawiło się ostatnio kilka zarzutów wobec pana. Na przykład musiał się pan tłumaczyć ze spotkania w ambasadzie Chin w 2015 r.

Nie przypominam sobie. Znaczy: nie przypominam sobie, żebym musiał się z czegoś tłumaczyć.

Jeden z portali dzwonił do Pana w tej sprawie.

To chyba była korespondencja mailowa. Pytano mnie o kurtuazyjne spotkanie w ambasadzie. Ale to miało miejsce 10 lat temu.

Dzisiaj takiego spotkania by pan nie odbył?

No nie, bo dzisiaj sojusze geopolityczne się zmieniły.

W marcu odbyła się impreza pod nazwą Forum Bezpieczeństwa Biznesu. Pojawiały się informacje, że miał pan wziąć udział, ale pana nazwiska ostatecznie nie ma na liście gości. Partner strategiczny: Huawei. A patronat honorowy? Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Cóż mam na to odpowiedzieć? Wczoraj spotkałem się z przedstawicielami Uniwersytetu Warszawskiego, z trójką młodych studentów, którzy wygrali Olimpiadę Europejską i nad którą patronat ma Huawei. I co w związku z tym?

Studenci mogą sobie wygrywać konkursy, a tutaj mamy jednak państwowy placet na imprezie finansowanej przez jedną z najważniejszych chińskich spółek.

Zasugerował pan taką tezę – według mnie niesłuszną, jednak warto się do niej odnieść – że ktoś ma wpływ na ministra. Dlaczego mamy odpowiadać na pytania, czy ktoś przez 20 lat się z kimś spotkał? Ja też rozmawiam z Amerykanami, rozmawiam z Brytyjczykami. Gdyby to miał być problem, to minister spraw zagranicznych nie mógłby się spotkać z żadnym swoim odpowiednikiem, bo może ulegać presji.

I to, że przez 20 ostatnich lat mojego życia w polityce z kimś się widziałem, gdzieś byłem albo miałem z kimś kontakt, to nie oznacza, że ma to jakikolwiek wpływ na decyzje, które są tu podejmowane. Pan jeszcze dodał do tego, że jest honorowy patronat innego resortu i co ja na to? Ja myślę, że to pytanie trzeba zadać w resorcie, który udzielił patronatu.

Czasem trzeba się z kimś spotkać, by być jeszcze bardziej pewnym, że coś budzi wątpliwości lub sprzeciw. Ta rozmowa może dotykać istotniejszych kwestii niż tylko dociekania, która firma patronuje jakiejś imprezie.

W swoim dokumencie programowym z ubiegłego roku – „Cyfrowe Państwo” – narzekał pan na to, że poziom cyberbezpieczeństwa w Polsce jest dramatyczny. Ostatnie trzy lata to wycieki danych funkcjonariuszy CBA, MŚP, wyciek danych bazy Wojska Polskiego, wnioski paszportowe dostępne online dla każdego, kto tylko znał adres, bez żadnego logowania. To co pan zastał w resorcie?

Incydenty cyberbezpieczeństwa będą się zdarzały. Sposobem na to jest kilka elementów. Wzmocnienie cyberbezpieczeństwa państwowego, rozwój kompetencji cyfrowych społeczeństwa, nauka higieny cyfrowej wśród młodszych i starszych. I tak patrzę na system cyberbezpieczeństwa, czyli na wieloetapowy, ale połączony system zarządzania państwa, rozwoju kompetencji i edukacji.

Ale mamy system w Polsce, który jest dobrze przygotowany do reakcji na sytuacje krytyczne. Jeżeli popatrzymy na system państwowy: trzy krajowe CSIRTy – czyli zespoły reagowania na incydenty komputerowe, które opiekują się różnymi sektorami. Wzmocniłem też zakres koordynacji: co tydzień odbywają się spotkania resortowe, które mają koordynować działania z zakresu cyberbezpieczeństwa. Czy wycieki będą się zdarzały? Będą. Państwo musi systemowo temu przeciwstawiać i systemowo działać, ale musi też szybko reagować.

Do tego nastąpią działania legislacyjne, np. zakazujące albo nakazujące pewne określone funkcje. Reakcje na phishing, blokowanie fałszywych SMS-ów. Patrzę na ten obszar dotyczący cyberbezpieczeństwa na wielu polach i takimi wieloma polami trzeba się opiekować.

Najbardziej czuły punkt to dzisiaj samorządy, bo tam najmniej pieniędzy zostało zainwestowanych w cyberbezpieczeństwo. I dlatego od 2024 r. otworzyliśmy program Cyberbezpieczny Samorząd. Półtora miliarda złotych dla ponad dwóch tysięcy instytucji w całym kraju na audyty, szkolenia, zmiany infrastruktury sieciowej. I tego typu inicjatyw będzie w przyszłości więcej.

Niedawny raport NIK dot. cyberbezpieczeństwa na poziomie samorządów jeży włos na głowie. Większość urzędników nawet nie wie, że takie bezpieczeństwo istnieje. A pan mówi o jakichś wieloletnich planach.

Program Cyberbezpieczny Samorząd będzie trwał dwa lata. Do końca czerwca będą podpisane wszystkie umowy z samorządami. Według mnie nie było takiego programu w Polsce od lat. Jeżeli mamy gdzieś szukać odpowiedzialności za cyberbezpieczeństwo, to jest właśnie to miejsce. Musimy uczyć odpowiedzialności za własne urządzenia, za sprzęt, który opiekujemy się w ramach pracy w urzędzie, czy za samą umiejętność zauważenia gdzieś jakiegoś poziomu incydentu. Żebyśmy najzwyczajniej na świecie wiedzieli, że nie podłączamy znalezionego na ulicy pendrive'a do urządzenia służbowego. Gdyby w samorządach tego typu kompetencje były odpowiednio rozwinięte, tego typu program byłby zbędny.

Trochę przerażające, że mówimy o takim poziomie niewiedzy…

Przerażające? Przecież to nie jest nic nadzwyczajnego.

Mamy 2024 rok i…

…i kompetencje cyfrowe jedne z najniższych w Europie. Musimy je zbudować. Jeżeli mielibyśmy mówić o poprzednim rządzie, to właśnie jedno z największych zaniedbań w identyfikuję w tym obszarze. Brak kompetencji cyfrowych przede wszystkim u pokolenia, które też najczęściej jest pokoleniem urzędniczym, pracującym w administracji rządowej czy samorządowej. Przypominam sobie rok 2018 i implementację RODO. Jaka była reakcja w samorządach? Panika i zniecierpliwienie. Dziś widać, że to działa. Pamięta pan rządowe maile z wysyłane z prywatnej skrzynki? W poprzednim rządzie nikt nie robił tego specjalnie, tylko bezwiednie. Więc skoro robią to urzędnicy najwyższego szczebla, a poprzedni rząd to udowodnił, to nie dziwmy się, że trzeba kształcić obywateli. Ja nie zgłaszam tego jako pretensji do obywateli. Ja zgłaszam pretensje do rządu, że przez wiele lat nie wypracował takiego poczucia, że higiena cyfrowa zaczyna się od samego siebie.

Udało się zatkać te dziury, o których pan pisał w Cyfrowym Państwie?

Jeszcze nie. Nie ma dzisiaj możliwości zapchania dziur w 100 dni. Można je zidentyfikować i powiedzieć, że są problemy, które trzeba szybko rozwiązywać. Bo jak zapchać bez prawa i legislacji wiele dziur w systemie? Krajowy System Cyberbezpieczeństwa – 2018 r.; podejście do pierwszej nowelizacji – 2019 r. Minęło pięć lat, a Polska jest w tym samym miejscu. Nie wdrożyliśmy europejskiej dyrektywy NIS 2 – my chcemy to zrobić w tym roku. Prawo Komunikacji Elektronicznej, implementujące europejski elektroniczny kodeks łączności elektronicznej? Cztery lata. Nic się nie wydarzyło, choć wszystkie państwa już to w Europie zrobiły. Każdego dnia Polska płaci kary za to zaniechanie. Dlatego nowy Rząd i ja to prawo przyjąć tak szybko, jak to będzie możliwe.

DSA, prawo o usługach cyfrowych [zawiera m.in. przepisy o moderacji nielegalnych treści, przejrzystości reklamy oraz walce z dezinformacją – przyp. red.]. Przyszliśmy do urzędu 14 grudnia. Okazało się, że nikt przez półtora roku nic nie zrobił, nie jest wyznaczona instytucja operatora, która będzie odpowiedzialna za wdrożenie DSA, trzeba było tę decyzję podejmować prawie bez konsultacji społecznych. Trwały dwa tygodnie, bo w lutym trzeba było tę organizację wskazać.

Jeżeli się zastaje Polskę w cyfryzacji na poziomie legislacyjnym drewnianą, to nie oczekujmy, że po trzech miesiącach zostawimy ją murowaną.

NIS 2 to kolejna unijna dyrektywa – w sprawie wspólnego cyberbezpieczeństwa krajów członkowskich. Termin wdrożenia to jest październik tego roku.

Tak, planujemy dotrzymać tego terminu.

Państwa muszą m.in. przygotować listy operatorów usług kluczowych w poszczególnych sektorach: wyszukiwarki, usługi przetwarzania w chmurze, internetowe platformy handlowe. One też będą musiały się przygotować, żeby wdrożyć nowe polityki u siebie.

Trzeba przyspieszać prace, ale rozsądnie. Np. nie możemy pominąć konsultacji społecznych.

Dlaczego jesteśmy tak bardzo w tyle?

Poprzedni rząd bał się zmierzyć z rynkiem. Trzeba powiedzieć komuś, że jego interesy zostaną zachwiane. Że nowe prawo wskaże, jak platformy cyfrowe mają się zachowywać w sytuacjach krytycznych, że mają brać odpowiedzialność. Czyli więcej środków wyłożyć na to, czym zarządzają. A nie umywać ręce, jak w przypadku jednej firmy, która powiedziała, że fałszywe informacje dotyczące kursu walut to nie ich odpowiedzialność.

Pan się spotyka z przedstawicielami dużego biznesu. Co pan słyszy?

Robię to tak, żeby usłyszeć głosy z całego rynku. Nie czuję, że dzisiaj jest jakiś spór z big techami, ale potrzebne są jasne zasady. Zasady, w których to państwo jest gospodarzem, a nie wielka korporacja.

Słyszę, że chcieliby być słuchani. Pojawiają się np. interesy mniejsze i większe. Chcieliby, żeby prawo unijne w Polsce było wdrażane w taki sposób, żeby to były czyste dyrektywy unijne. Ja mówię, że tak nie będzie, bo liczą się też polskie interesy, dodatkowe przepisy, które stabilizują polski rynek. Na tych spotkaniach jest miła atmosfera. Liczy się to, że to nie oni narzucają tempo.

Będzie powrót do podatku cyfrowego?

Ja bym chciał i mówię to jako człowiek lewicy. Namawiam innych członków rządu, bo uważam, że podatek cyfrowy jest czymś dobrym i dającym też perspektywę, że to, co tutaj wielkie korporacje zarabiają, tutaj zostawiają w podatkach. Ale w umowie koalicyjnej nie było na to przestrzeni.

To będzie probierz pańskiej pozycji w tym rządzie.

Nie będzie. Probierz polega na tym, czy pchniemy legislację i polskie państwo w cyfrowej stabilności do przodu i że obywatele zobaczą, że im się lepiej i stabilniej żyje cyfrowo. Czy będzie podatek cyfrowy to pytanie o to, czy będę skuteczny w lobbingu partyjno-politycznym.

Ma pan na tyle silną pozycję, żeby pójść do premiera i powiedzieć „Słuchaj, Donek, potrzebujemy wrócić do tego pomysłu podatku cyfrowego”.

Mam bardzo dobrą współpracę z premierem. Dużo wymaga, ale dzięki temu uczciwie można powiedzieć, co jest do zrealizowania, a co nie. Moja pozycja jest wektorem wielkości i oczekiwań mojej partii politycznej. My dzisiaj wiemy, że jesteśmy mniejszym partnerem w rządzie. Możemy chodzić i lobbować i nasze umiejętności interpersonalne wykorzystywać, ale nie oznacza to, że dzisiaj możemy coś wymusić. Zresztą lewica zawsze była daleka od szantaży, bo jak się szantażuje partnera w koalicji, to zawsze kończy się ta koalicja.

Pozwolę sobie wrócić do DSA. Wpisaliście nowe kompetencje dla UKE i UOKiK-u. Tylko chyba ktoś zapomniał wpisać odpowiedni budżet dla tych instytucji.

Budżety i instytucje będą miały większe w pełnym roku kalendarzowym. Dzisiaj są mniejsze budżety, dlatego że zakładamy, że realizacja zadań, przede wszystkim UKE będzie się odbywać w ostatnim kwartale.

Nowe etaty ludzi od cyberbezpieczeństwa w UKE i w UOKiK mają mieć wynagrodzenia na poziomie 8 tys. zł brutto. Wy tam chcecie zatrudnić wyłącznie studentów pierwszego roku?

Ale nie wiem, czy pan redaktor wie, ile się zarabia w administracji. Mamy jakieś ramy, które pozwalają zarabiać kilkadziesiąt tysięcy? Chciałbym, żeby tak było. Dzisiaj z funduszu cyberbezpieczeństwa wydajemy kilkaset milionów złotych na wsparcie właśnie takich dodatków cyber w instytucjach, które potrzebują specjalistów. Pewnie, że powinny być większe pieniądze, ale to nie jest łatwy proces.

A dlaczego zlikwidował pan stanowisko pełnomocnika rządu do spraw bezpieczeństwa przestrzeni informacyjnej?

To była decyzja rządu. Moim zdaniem słuszna. Dziś wszystkie działania koordynowane są na poziomie Pełnomocnika Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa, nie ma równoległych bytów i nakładających się na siebie kompetencji.

Pojawiło się sporo głosów krytycznych. Dziś są osobne struktury w MON, MSZ, jest NASK.

Nie wiem, skąd wyrasta przekonanie, że musi być pełnomocnik. Tworzenie funkcji, które nie mają kompetencji, nie ma sensu. Mamy Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, mamy pełnomocnika ds. cyberbezpieczeństwa, mamy dział przeciwdziałania dezinformacji. NASK odkrył, że to przeciwdziałanie dezinformacji opierało się przede wszystkim na monitorowaniu tego, co mówiła ówczesna opozycja o rządzących.

W tę agendę działania wpisuje się jakaś strategia walki z deepfejkami? Niedawno jeden z najbogatszych Polaków został „zdeepfake’owany” w filmiku, który zachęcał do inwestowania w jakieś podmioty. Krótka stąd droga do wpływania na kursy akcji. Jesteśmy na krawędzi jakiegoś poważnego kryzysu.

Nie chodzi tylko o biznes, ale chodzi też o polityków i funkcjonariuszy państwa. Już dziś można znaleźć fejkowe nagrania premiera i ministrów, wygłaszających dziwne komunikaty. Tu chodzi m.in. o zmuszenie platform społecznościowych do wzięcia odpowiedzialności, bo jak dotąd umywają ręce. A ta technologia będzie się rozpędzała. Dlatego przyspieszymy wdrażanie przepisów, bo gdybyśmy je dzisiaj mieli – a prace w Unii rozpoczęły się w 2022 r.! – dzisiaj rozmawialibyśmy inaczej. A my dopiero rozpoczynamy dyskusję, jak je implementować. Do końca 2024 r. dajemy sobie czas na nadrobienie kluczowych spraw legislacyjnych, rok 2025 to będzie rozpoczęcie nowych procesów dotyczących, chociażby inwestowania w sztuczną inteligencję.

Skoro już sam pan wspomniał o strategii AI. Sporo krytyki wylało się na pana za powołanie zespołu ds. AI pod kierunkiem Mirona Mironiuka…

… mamy całą grupę roboczą ds. sztucznej inteligencji, pod którą są różne zespoły, pracujących na rzecz przygotowania odpowiedzialnych zmian dotyczących sztucznej inteligencji.

Dalsza część wywiadu pod materiałem wideo

Ale zdjęcia robił pan sobie z tymi konkretnymi ludźmi.

­­­­Tak, bo zgłosili się jako zespół, który chce koordynować wdrażanie sztucznej inteligencji w różnych obszarach państwa. Choćby w ochronie zdrowia. To są fajne pomysły. Zresztą zaraz potem zgłosiło się do nas kolejnych kilkadziesiąt osób, które także chcą działać charytatywnie. Zresztą mówiłem od początku: chcemy otwierać się na różnego rodzaju działalności, zespoły. Mamy takie pospolite ruszenie dotyczące chęci wsparcia sztucznej inteligencji.

Miron Mironiuk to jeden z najciekawszych polskich przedsiębiorców. Model biznesowy jego firmy dobrze sprawdza się w Azji, gdzie polityki dotyczące ochrony danych osobowych są dość liberalne. Ale w Europie taka strategia mogłaby nie zadziałać. Zakładam, że stąd kontrowersje.

Mieliśmy z Mironem Mironiukiem kontakt jeszcze przed wyborami i powiedział, że jest grupa polskich specjalistów, którzy pracowali dla największych korporacji, kierowali największymi zespołami na świecie. Chcieliby współpracować po zmianie rządu. Na zasadach wolontariatu. Nie chcą mieć wpływu na legislację, ale na pomysły. Podrzucać, co np. w Stanach, Australii, Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii dzieje się w cyfrowym świecie. I minister cyfryzacji miałby powiedzieć: „słuchajcie, no, nie będziemy tego robić”? A że ktoś ma biznes, który gdzieś pracuje – w Chinach, Singapurze, Tajlandii, Nowej Zelandii czy Stanach? No dobra, ma. Mamy Polaka, który dorobił się gdzieś za granicą pieniędzy, zrobił to legalnie, nikt go za to nie ściga. Gdyby było inaczej, to postawiłbym kreskę na takiej współpracy. Wśród tych osób jest Polka, która otworzyła wart już setki milionów biznes w Stanach. Czy jej się powinno chcieć dzisiaj, jeśli ma 12 godzin z doby zajęte pracą – pisać rekomendacje dla Polski? A jednak jej się chce.

Powiem bardzo wprost: jeśli ktoś będzie tu próbował uprawiać politykę, opowiadał, że chce pomagać, a później będzie chciał wpływać na legislację albo będzie lobbować, to ja się będę natychmiast żegnał.

Musimy jak najszybciej sprawić, żeby ludzie chcieli te swoje biznesy robić w Polsce. Wczoraj dwudziestokilkulatkowie, jedni z najlepszych informatyków w Europie, opowiadali nam o swoich planach. Każdy chciałby pracować w wielkiej firmie. Ja nawet się nie dziwię, że oni chcą wyjechać. Co ja mogę im zaoferować – te 8 tys. zł brutto? Ale mogę zaoferować otwarte drzwi. Wyjeżdżacie zarabiać pieniądze? Spoko. Ale przyjdźcie z pomysłem. Opowiedzcie, co tam zobaczyliście.

Gdy spojrzeć na kluczowe firmy w obszarze AI i kluczowych Polaków, którzy pracują w tych firmach, to okaże się, że w większości mają adres zamieszkania poza Polską. Czego może się po panu spodziewać biznes?

Tego, że w ministerstwie cyfryzacji jest człowiek, który będzie w sztuczną inteligencję chciał inwestować, bo mocno wierzy, że będzie to dla Polski przełom. Chcę stworzyć fundusz sztucznej inteligencji, który będzie przeznaczony przede wszystkim dla polskich firm. Fundusz będzie przeznaczony dla start-upów, choć nie tylko, będzie inwestował w pomysły, które będą miały potencjał okazać się przełomowymi. Chcę zbudować markę polskiego AI w ramach usług cyfrowych, żeby powstawały takie pomysły, jak na przykład BLIK w płatnościach, które będą skomercjalizowane na poziomie miliardów złotych.

Ile będzie tych pieniędzy?

To wszystko zależy od możliwości budżetu państwa. Na pewno nie wystarczą dziesiątki milionów. Potrzeba setek milionów. Kiedyś rząd amerykański zdecydował się na to, żeby otworzyć fundusze, które będą inwestowały w prywatnych przedsiębiorców. Dzisiaj dzięki temu mamy kapitalizację amerykańskich firm na poziomie globalnym. Ja nie wierzę, że szybko stworzymy globalną firmę hardware’ową, ale software’owo mamy na to szansę. Są na to pieniądze z KPO. Może ktoś kiedyś powie „Gawkowski miał głupi pomysł”. Ale jak wypali drugi BLIK, to może okaże się, że było warto. Natomiast wiem, że na pewno głupim pomysłem jest nie podjąć starań.

Polska w dziedzinie cyfryzacji bankowości jest kilka długości przed innymi krajami zachodu. Na początku lat 90. byliśmy pod tym względem tak zapóźnieni, że system trzeba było w zasadzie postawić od nowa. Od razu więc wdrażano technologie cyfrowe, wszyscy mieliśmy trzy dekady, by się ich nauczyć. Sukces BLIKa jest tego pochodną.

Jesteśmy w tym samym miejscu, jeżeli chodzi o cyfrową agendę w sztucznej inteligencji. Nie mamy za dużo, bo mamy ofertę, która nazywa się Polityka AI od 2020 r. Trzeba ją zmodyfikować i to właśnie teraz się dzieje. Możemy albo się poddać przed startem, albo zrobić skok jakościowy jak w bankowości.

Czyli będziecie budować AI znad Wisły – polski LLM, duży model językowy?

Budujemy – projekt jest realizowany, ma zapewnione finansowanie na ten rok. Ale też podchodzimy do tego racjonalnie. Nie chodzi o stworzenie rozwiązania, które będzie na koniec trzy długości za tym, co na świecie. Ten rok przyniesie odpowiedź na pytanie, czy idziemy w kierunku polskiego produktu do wykorzystywania na rynku, czy do szuflady – zrobiliśmy, ale nie ma potencjału. Na razie studzę emocje, ale nie kończę finansowania.

To ma być prawdziwie polski produkt czy wtyczka do Chat GPT z polskimi znakami diakrytycznymi?

Kierunkowo to ma być polski model językowy. Oczekiwania są wielkie, ale ja jestem też od tego, żeby realnie patrzeć na rzeczywistość.

Powiedział pan, że nie zostaniemy szybko producentem hardware’u. Ale wszyscy mają nadzieję, że inwestycja Intela pod Wrocławiem da nam kilka punktów w tej grze. Tylko zdaje się, że cały czas jest tam jakiś kłopot.

Półprzewodniki to złoto 21 wieku. Chciałbym, żeby w Polsce była taka fabryka. I zrobię wszystko, żeby była.

W tej sprawie nie było wniosku, nie było decyzji dotyczącej pomocy publicznej. Nie została wysłana prenotyfikacja do Komisji Europejskiej. Uchwała w sprawie Intela została przyjęta przez nasz rząd w trybie ekspresowym 18 grudnia. Od tego momentu mógł dopiero ruszyć cały formalny proces.

Czyli oszukani zostali też Amerykanie?

Spotkałem się z ludźmi z Intela i pokazałem uchwałę Rady Ministrów z 18 grudnia. Siedzieli przy tym samym stole, przy którym teraz rozmawiamy. Ta rozmowa była dla nich mocno zaskakująca. Zapytali, co z wcześniejszą uchwałą. Mówię: nie ma wcześniejszej. Oni na to: przecież była we wrześniu. Odpowiadam: możecie sprawdzić Dziennik Urzędowy Rady Ministrów. Nie ma. Nigdy nie została opublikowana, więc nie było podstawy prawnej do działań. Tu nastąpił pierwszy szok. Drugi szok, kiedy okazało się, że nic się nie zadziało ws. pomocy publicznej, a przecież zgodę musi wyrazić Komisja Europejska.

Złożyliśmy prenotyfikację wniosku o pomoc publiczną. W Brukseli spotykałem się z komisarz Vestager, poprosiłem o możliwie szybkie procedowanie sprawy – to jest dla nas i dla całej Unii ważna inwestycja. Ona rozmawiała ze swoimi urzędnikami, znalazł się sposób na przyśpieszenie, bo niemiecka fabryka szła podobną ścieżką.

Czytaj także: Inwestycja Intela w Polsce to początek końca globalizacji. Jak Polska.i Unia Europejska wypadają w wojnie o mikroczipy

Będzie opóźnienie?

Sprawa pewnie nie zostanie załatwiona przed wyborami europejskimi i powołaniem nowej Komisji, ale nie powinno to oznaczać opóźnienia inwestycji o jakiś długi okres, może tygodnie, może miesiące.

Chociaż właściwie powinienem pana zapytać, o opóźnienie względem czego pan pyta.

Nie rozumiem…?

Nie było żadnego harmonogramu. Jak przyszliśmy tutaj, to były wszystko tylko zapowiedzi: trzeba zrobić fabrykę, to zróbmy. Był tylko wstępny plan: uchwała rządu we wrześniu, do końca roku zamknięta sprawa w Komisji Europejskiej. Czyli na wstępie mieliśmy trzy miesiące opóźnień.

Na koniec: trzy kluczowe dla Pana rzeczy do końca kadencji.

Wyższy poziom cyberbezpieczeństwa Polaków. Wysoki stopień kompetencji cyfrowych i higieny cyfrowej. Dobre usługi cyfrowe wykorzystujące sztuczną inteligencję. Te trzy kwestie można złączyć w jedną – chcę, żeby Polska była na czele państw, które cyfryzację rozwijają mądrze oraz skutecznie.