- Antywojenną kampanię#StopRussiaNow zlecił w marcu 2022 r. poprzedni rząd, a na jej wykonawcę wskazał Bank Gospodarstwa Krajowego. Ten, bez przetargu, do jej przeprowadzenia wybrał małą i nie bardzo znaną agencję Tak Bardzo Group
- Szefową TBG jest Paulina Pałka, żona doskonale znanego politykom PiS Piotra Pałki, byłego wiceprezesa TVP i współpracownika Kancelarii Prezydenta Andrzeja Dudy
- Główne zlecenie od Tak Bardzo Group otrzymały kolejne powiązane z obozem władzy spółki: 1450, w której prezesem jest Radosław Tadajewski, i Ixodes, pracujący na rzecz wielu innych spółek Skarbu Państwa
- Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu
#StopRussiaNow to błyskawiczna kampania antywojenna, którą w marcu 2022 r., w reakcji na rosyjską napaść na Ukrainę, ówczesny premier Mateusz Morawiecki polecił do przeprowadzenia państwowemu Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Założeniem było poinformowanie – niezdających sobie rzekomo sprawy z tego, że to Rosja jest agresorem społeczeństw Unii Europejskiej – o tym, co w rzeczywistości dzieje się za wschodnią granicą ich terytorium i wywarcie nacisku na rządy zachodnich państw, by bardziej skłonne były przekazywać środki walczącej Ukrainie.
Miliony z BGK dla człowieka "układu wrocławskiego"
Niektóre kulisy opisaliśmy w Onecie rok temu. Ujawniając wówczas m.in., że lwia część z zaplanowanych na przeprowadzenie kampanii 23 mln zł, trafiła do kojarzonego z rządem PiS biznesmena Radosława Tadajewskiego.
Tadajewski to biznesmen ze stolicy Dolnego Śląska, doskonale ustosunkowany z politykami PiS, kojarzony jako członek opisywanego przez media "układu wrocławskiego" — nieformalnej grupy znajomych biznesmenów, byłych i obecnych polityków PiS, którzy czas "dobrej zmiany" postanowili wykorzystać do zarobienia ogromnych pieniędzy.
Za czasów rządów PiS jego spółki pracowały na rzecz wielu państwowych podmiotów: m.in. Narodowego Banku Polskiego, Orlenu, SigmyBis, a także mogły liczyć na tłuste granty. Założony przez biznesmena fundusz venture capital Czysta3.VC, dzięki nieformalnemu wsparciu niesławnego byłego współpracownika Antoniego Macierewicza Bartłomieja Misiewicza, otrzymał 40 mln zł dotacji z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na inwestowanie w start-upy.
Jedna z dotowanych przez Czystą3.VC spółek świadczyła w 2020 r. usługi na rzecz kampanii prezydenckiej Andrzeja Dudy. Sam Tadajewski lubił później podkreślać, że wybitnie przyczynił się do jego reelekcji.
W ciągu minionych ośmiu lat Tadajewski kilka razy ocierał się o kłopoty. Kilka tygodni temu ujawniliśmy w Onecie stenogramy rozmów jego i zaprzyjaźnionego z nim byłego już członka zarządu Orlenu Adama Buraka, z którym rozpracowywani byli w ramach operacji specjalnej o kryptonimie "Vampiryna".
Ujawniając rok temu, że to właśnie do wrocławskiego biznesmena trafiło kilkanaście milionów wydatkowanych na przeprowadzenie kampanii #StopRussiaNow, mieliśmy raptem szczątkowe informacje.
Dziś po raz pierwszy możemy przedstawić całościowy raport z tego, pomiędzy kogo rozdysponowana została gigantyczna kwota na przeprowadzenie antywojennej kampanii.
Zacznijmy jednak od początku...
Zlecenie dla spółki żony byłego współpracownika prezydenta
Do dziś nie bardzo wiadomo, dlaczego decyzję o przeprowadzeniu kampanii 22 marca 2022 r. Morawiecki zleca nie żadnej z dużych, wyspecjalizowanych do takich działań agencji, a Bankowi Gospodarstwa Krajowego.
Ten początkowo poszukuje wykonawcy na rynku, jednak duże agencje nie podejmują wyzwania z uwagi na krótki okres na przygotowanie oferty.
Zlecenie, bez przeprowadzenia procedury przetargowej, trafia do mało znanej i niemogącej poszczycić się większymi sukcesami agencji Tak Bardzo Group (TBG) z Warszawy. Choć niewielkiej, to doskonale znanej politykom obozu ówcześnie rządzącego Polską.
W swoim portfolio TBG chwali się obsługą takich państwowych spółek jak Grupa Azoty, Telewizja Polska, Totalizator Sportowy czy Bank Zachodni WBK, do 2015 r. kierowany przez Mateusza Morawieckiego.
Szefowa i właścicielka TBG Paulina Pałka to żona Piotra Pałki, doskonale usytuowanego w obozie władzy byłego już pracownika TVP w czasie rządów PiS, przez chwilę nawet jej wiceprezesa, a dodatkowo współpracownika Kancelarii Prezydenta Andrzeja Dudy.
O tym, że Pałka był ważną postacią w otoczeniu ówczesnego premiera, świadczy fakt, że był członkiem zorganizowanej na komunikatorze WhatsApp specjalnej grupy Media Spin, zarządzanej przez Mariusza Chłopika, jednego z najbliższych doradców Morawieckiego, która codziennie opracowywała przekaz płynący z Kancelarii Premiera.
Tak Bardzo Group zostaje wybrana bez przetargu i 20 kwietnia 2022 r. podpisuje w BGK umowę na przeprowadzenie, jak w niej zapisano, "międzynarodowej kampanii informacyjnej, której celem będzie poinformowanie opinii publicznej na świecie o konsekwencjach napaści Rosji na Ukrainę, w szczególności o kryzysie humanitarnym oraz wyzwaniach związanych z falą uchodźców wojennych".
Pałka jest w niej wskazany jako — obok swojej żony — osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie kampanii i wyznaczona do kontaktu ze zleceniodawcą.
W punkcie 7 umowy, do której po dwóch latach od jej podpisania dotarł Onet, BGK zobowiązuje się zapłacić TBG z tytułu przeprowadzenia kampanii kwotę 22 mln 840 tys. 400 zł.
Czyli dokładnie taką, na jaką opiewa stanowiący do niej załącznik w postaci sporządzonego przez spółkę TBG kosztorysu.
Wynagrodzenie: "nie więcej niż równowartość 4 mln euro"
Według tego załącznika największym kosztem przeprowadzenia kampanii ma być "zakup mediów internetowych" (14,76 mln zł), "zakup mediów outdoor" (4,06 mln) i "koszty udziału influencerów, liderów opinii i aktorów" (1,8 mln zł).
Pracę swoich ludzi TBG wycenia na niewiele ponad 415 tys. zł. Choć warto zaznaczyć, że faktury na kolejne 90 tys. wystawiła w związku z obsługą prawną kampanii kancelaria SikoraLegal, należąca do Rafała Sikory, który był założycielem i pierwszym prezesem Tak Bardzo Group.
22 kwietnia, a więc dwa dni po podpisaniu umowy z BGK, Tak Bardzo Group dużą część działań związanych z kampanią zleca podwykonawcy — spółce 1450 z podwrocławskiej Ślęzy.
1450 to spółka akcyjna, której prezesuje Tadajewski, ale 99 proc. akcji posiada jego żona Agata.
Umowa zostaje zawarta na czas określony — od 22 kwietnia 2022 r. do 18 maja 2022 r. Całkowite wynagrodzenie podwykonawcy wynieść ma — i taki zapis znajduje się do aneksu umowy — "nie więcej niż równowartość 4 000 000,00 EURO brutto (słownie: cztery miliony euro brutto), płatne w PLN".
Już pierwszego dnia jej obowiązywania TBG wypłaca spółce Tadajewskich 1,23 mln zł zaliczki.
Takich zaliczek, w sumie na kwotę 6 mln 366 tys. 500 zł, wypłaconych zostanie jeszcze kilka.
Za te pieniądze 1450 zobowiązuje się do "przeprowadzenia i realizacji kompleksowej internetowej kampanii marketingowej »StopRussiaNow« w wybranych krajach Europy", polegającej na "promocji treści dostarczonych przez Zleceniodawcę lub przygotowanych przez Zleceniobiorcę, za pomocą narzędzi programatycznych, reklam płatnych na platformie Facebook, Twitter, Google, YouTube, Tik-Tok, mailingów, działań Public Relations oraz akcji i działań niestandardowych uzgodnionych ze Zleceniodawcą".
Nie wiemy dokładnie, jakie konkretnie działania na rzecz kampanii #StopRussiaNow wykonała spółka 1450, bo na przesłane do spółki i do Radosława Tadajewskiego osobiście pytania nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Choć i tu kryją się pewne tajemnice...
Tajemnice kampanii: komu i za co zapłacono prawie 7 mln zł?
Ostatecznie 1450 wystawia Tak Bardzo Group faktury na łączną kwotę 15 mln 434 tys. 80 zł i 50 gr.
Na to, co według kosztorysu stanowić miało największy wydatek całej akcji — "zakup mediów internetowych" (chodzi o reklamy w Google, na Facebooku, Twitterze i Tik-Toku) 1450 wydaje jednak tylko niecałe 2,8 mln zł z uwzględnionych w kosztorysie blisko 15 mln.
Co ciekawe, osobne zlecenie na "przeprowadzenie kampanii reklamowej w mediach społecznościowych" Tak Bardzo Group wystawia też innej spółce, której płaci za to 7 tys. zł.
1450 ze swojej strony dokumentuje w rozliczeniu jeszcze wydatki kolejnych kilkuset tysięcy złotych, które trafiają do pomniejszych firm.
550 tys. zł trafia z tej puli do spółki Audience Network, zajmującej się kampanią display i mailingiem #StopRussiaNow.
Kolejne 123 tys. do agencji Publicon, której współwłaścicielem jest dziś kontrolowany przez Tadajewskiego fundusz Czysta3.VC.
Najciekawsze jednak faktury biznesmen składa ze zanonimizowanymi danymi ich wystawców.
Nie wiadomo zatem, komu 1450 zapłaciła w czerwcu 2022 r., a więc blisko dwa tygodnie po wygaśnięciu łączącej ją z TBG umowy, za usługę opisaną jako "SRN display DMP data", co rozwinąć można jako narzędzie do zarządzania danymi i profilowania odbiorców. Czyli to, czym zajmują się kontrolowane przez Tadajewskiego spółki.
Za tę usługę 1450 zapłaciła ponad 5,5 mln zł.
Zaciemnione są również dane wystawców kolejnych faktur dostarczonych przez 1450 w ramach rozliczenia: za "realizację płatnej kampanii Google AdWords" (624 tys. zł), "kampanię promocyjną YouTube" (222,5 tys. zł) i "realizację kampanii StopRussiaNow (195 tys. zł).
Tak przedstawione w ramach rozliczenia faktury nie wzbudzają w Banku Gospodarstwa Krajowego jednak niczyjego protestu. Nawet pomimo tego, że umowa nakazuje wykonawcy kampanii (TBG) konsultacje poszczególnych podwykonawców zadania.
4 mln dla firmy przyjaciół Mariusza Chłopika, doradcy Morawieckiego
Przy okazji szlachetnej przecież z założenia kampanii #StopRussiaNow zarabia jednak nie tylko powiązany z PiS Radosław Tadajewski.
21 kwietnia Tak Bardzo Group kolejną część jej realizacji zleca kolejnemu podwykonawcy — spółce Ixodes, równie dobrze co wrocławski biznesmen znanej wśród polityków obozu Zjednoczonej Prawicy.
Paweł Kleszczewski, jej prezes i właściciel połowy udziałów (właścicielem drugiej jest jego starszy brat Kamil), to przyjaciel Mariusza Chłopika, nieformalnego doradcy ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego, w czasie rządów "dobrej zmiany" co rusz wypływającego w kolejnych spółkach Skarbu Państwa, jednego z organizatorów Kongresu 590, na którym brylowali swego czasu członkowie rządu PiS.
Kleszczewski to również prezes zarządu organizującej Kongres 590 spółki Świeża Bazylia, a także wiceprezes Fundacji "Instytut Nowych Mediów i Technologii". W tej ostatniej prezesem jest z kolei Piotr Sulima, którego inna spółka Elchupacabra została przez dziennikarzy ujawniona jako odpowiedzialna za boty w pierwszej kampanii Andrzeja Dudy zalewające hejtem jego ówczesnego konkurenta — urzędującego prezydenta Bronisława Komorowskiego. W przeszłości Sulima był asystentem Adama Bielana.
21 kwietnia 2022 r. TBG podpisuje z Ixodes umowę na "przeprowadzenie kompleksowej kampanii outdorowej", której szczegóły zawierają trzy będące jej częścią zlecenia.
Pierwsze z nich, również z 21 kwietnia, na "organizację specjalnego eventu w Warszawie z wykorzystanie jednostek samochodowych [...], przeprowadzenie kompleksowej kampanii outdorowej (wyjazdowej) poprzez zapewnienie zestawów samochodowych (obejmujących mobilny nośnik reklamowy wraz z pojazdem i obsługą), wydruk i wyklejenie mobilnych nośników reklamowych grafikami przesłanymi przez Zamawiającego, dokonanie przejazdu samochodów na trasie prowadzącej m.in. przez Berlin, Brukselę, Paryż i Monachium".
Drugie z 27 kwietnia dotyczące takiej samej usługi tyle, że "jednostek samochodowych" ma być "ok. 10" i mają one przejechać trasą m.in. przez Berlin, Hamburg, Schwerin, Amsterdam i Hagę.
I trzecie, z 2 maja, już tylko na przeprowadzenie kampanii outdorowej z przejazdem aut przez Rzym, Wiedeń, Budapeszt, Ateny i Sofię.
Morawiecki: Żeby Europa nie była Europą obojętności, bezradności, porażki
Ze zleceniem, którego nie zdecydowały się podjąć wielkie agencje reklamowe, TBG i Ixodes radzą sobie błyskawicznie.
Zaledwie trzy dni po podpisaniu umowy z BGK, 23 kwietnia na inauguracji kampanii premier Mateusz Morawiecki mówi: "Kampania ma się zdecydowanie przyczynić do tego, żeby Europa nie była Europą obojętności, bezradności, porażki. Żeby Europa była Europą zwycięską. Ale to się musi stać jak najszybciej, dlatego wszyscy razem: Stop Russia Now! Zatrzymajmy Rosję teraz, natychmiast!".
Na odpalonej tego dnia stronie internetowej — stoprussianow.eu zamieszczane są później zdjęcia z ich trasy.
Strona nie jest już dostępna; wyłączona została zaledwie pięć miesięcy po uruchomieniu, choć już w lipcu opublikowano na niej zaledwie trzy wpisy, w sierpniu żadnego, a we wrześniu jeden.
Na wciąż funkcjonującym profilu kampanii na platformie X (dawniej Twitter) znaleźć można zdjęcia aut z plakatami #StopRussiaNow z Berlina (25 kwietnia), Brukseli i Rzymu (27 kwietnia), Schwerin (28 kwietnia), Wiednia (29 kwietnia), Paryża (1 maja), Monachium (3 maja), Hagi i Budapesztu (4 maja) i Aten (6 maja).
Za zorganizowanie tego kilkudniowego rajdu Ixodes zainkasował 4 mln zł.
Na pytania przesłane agencji — m.in. o to, w jaki sposób doszło do jej wyboru, jakie konkretnie usługi świadczyła na rzecz kampanii #StopRussiaNow i dlaczego zlecenie dla niej rozbite zostało na trzy części — otrzymaliśmy z jej adresu e-mailowego niepodpisane przez nikogo oświadczenie, o tym, że "ze względu na klauzulę poufności nie może ujawniać szczegółów współpracy".
Szefowa Tak Bardzo Group: współpraca nawiązana na zasadach profesjonalnych
W imieniu Tak Bardzo Group odpowiedziała nam prezeska tej spółki Paulina Pałka. Jak przekonuje, "współpraca z firmą 1450 została nawiązana na zasadach profesjonalnych", a sama kampania była udana, odbiła się szerokim echem i była chwalona również przez władze Ukrainy.
"Firma 1450 posiadała nie tylko kilkunastoletnie doświadczenie w tym obszarze, ale także wyspecjalizowany zespół programistów i deweloperów, który w kampanii o tak dużej skali i o tak newralgicznej tematyce był poważnym wsparciem i zapewnił ciągłość jej prowadzenia mimo ograniczeń firm technologicznych na tematykę wojenną czy ataki rosyjskich farm trolli" — napisała Pałka. I dalej: "Wybór padł na tę firmę z 3 powodów. Po pierwsze jej infrastruktura i zasoby finansowe pozwalała na uruchomienie kampanii bardzo szybko, na czym zależało naszemu Klientowi, po drugie dysponowała autorskim, rozwijanym od kilku lat oprogramowaniem do optymalizacji kampanii w warunkach ograniczeń ze strony operatorów, po trzecie dysponowała autorskim systemem mailingowym, na którym oparliśmy istotną część kampanii. Całe wdrożenie odbyło się zgodnie z ustalonymi terminami".
Gdy zapytaliśmy jednak szefową Tak Bardzo Group, czy wie, na co jej podwykonawca wydał kwotę 5,5 mln zł, odpisała krótko: "Nie posiadamy takiej wiedzy".
A Ixodes?
"Współpraca z firmą eventową Ixodes została nawiązana na zasadach profesjonalnych — to firma z dużym, około 20-letnim doświadczeniem. Dotyczyła obsługi dużego eventu inaugurującego Kampanię pod stadionem PGE Narodowy, przejazdu eskadry samochodów przez Europę, obsługi 10 konferencji tematycznych w miastach europejskich oraz eventu dodatkowego 9 maja, którego pomysł powstał już w trakcie kampanii, dlatego był on objęty dodatkowym zamówieniem. Żadne z tych zamówień nie pokrywa się z wcześniejszym" — napisała w oświadczeniu przesłanym Onetowi Paulina Pałka.
Specjalista: rozbuchane koszty. NIK: będzie doniesienie do prokuratury
Z nieoficjalnych, ale potwierdzonych w kilku źródłach informacji wiemy jednak, że kampania #StopRussiaNow przykuła uwagę Najwyższej Izby Kontroli, która kontrolowała BGK w ramach tzw. kontroli wydatków budżetowych.
Jej wyniki zaprezentowane zostaną w czerwcu tego roku, ale już wiemy, że w odniesieniu do wydatkowania przez bank kwoty ponad 22 mln zł na antywojenną kampanię zostało przez NIK ocenione skrajnie negatywnie.
— Nasza opinia w kontekście wydatkowania przez BGK tak dużej kwoty jest negatywna. Kampania została przygotowana bez koncepcji, wskaźników i rozliczeń. W tej sprawie skierowane zostanie zawiadomienie do prokuratury. Duża część środków wydanych na jej przeprowadzenie mogła zostać sprzeniewierzona — słyszymy od jednego z kontrolerów.
Kosztorys i założenia kampanii pokazaliśmy specjaliście od PR, wieloletniemu menedżerowi i właścicielowi domu mediowego od lat działającego na polskim rynku. Przy ocenie #StopRussiaNow chciał jednak pozostać anonimowy.
To, na co w pierwszej kolejności zwraca uwagę, to rozbuchane koszty kampanii.
— Patrząc na wielkość budżetu działań promocyjnych i zapisy w umowie i ofercie, można jednoznacznie stwierdzić, że mamy do czynienia z daleko idącą niegospodarnością — twierdzi nasz rozmówca. — 23 mln zł to roczny budżet średniej wielkości klienta w Polsce. W tym wypadku koszt działań kreatywnych zawyżony jest co najmniej dwukrotnie, zastanawiający jest również zakup platformy DMP za ponad 5 mln zł. Tego typu platformy wspierają odpowiednie targetowanie kampanii, szczególnie jeśli skierowane do dużej liczby odbiorców, złożonych pod kątem demograficznym i geograficznym. A w dostępnych materiałach można przecież wyczytać, że kampania skierowana była do elit politycznych (posłów, senatorów, członków rządu) oraz mediów. Kogo zatem miano targetować?
PRZECZYTAJ: Chiński pośrednik z Dubaju zniknął. Jak z Orlenu wyparowało ponad 1,5 mld zł
