Zmanipulowana i uzależniona psychicznie Anna robiła wszystko, by spełnić seksualne zachcianki o. Marko Rupnika. To znany jezuita i ceniony artysta sztuki sakralnej, który ze spowiedzi i kierownictwa duchowego uczynił narzędzie czerpania korzyści seksualnych. Opisy praktyk, które stosował, są wstrząsające, a kierowana przez niego wspólnota przypominała sektę. Oto historia duchownego, któremu — dzięki przychylności zwierzchników — przez lata udawało się uniknąć kary.
"Bałam się popełniać błędy, bałam się, że stracę jego aprobatę, czułam się zależna od jego oceny. Jeśli nie robiłam tego, czego chciał, mówił, że moja duchowa wędrówka utknęła w martwym punkcie" — mówi Anna
Przez lata swojej posługi o. Marko Rupnik nie tylko łamał złożone śluby, ale dopuszczał się też licznych przestępstw, uzależniając od siebie kobiety i wykorzystując je seksualnie
Mimo napływających skarg był jednak chroniony przez dostojników kościelnych i rozwijał międzynarodową karierę pod okiem samego papieża
W 2015 r. został obłożony ekskomuniką za rozgrzeszenie nowicjuszki z aktów seksualnych, których dopuściła się z jego udziałem
Mimo wydalenia z Kościoła, w 2022 r. papież Franciszek poprosił go o wygłoszenie piątkowego kazania w Wielkim Poście dla niego samego i Kurii Rzymskiej
Chociaż do Watykanu dochodziły głosy o jego przestępstwach, wszystkie były zamiatane pod dywan. Bo w końcu "Rupnika nie wolno dotykać"
Gdy wydaje się, że gorzej już być nie może, że ludzie Kościoła broniący przestępców seksualnych osiągnęli już dno, nagle pojawia się nowa sprawa. I okazuje się, że to, co wydawało się najgorszym przekroczeniem norm, wcale nim nie było. Tak jest ze sprawą jezuity o. Marko Rupnika. Ona — by posłużyć się językiem potocznym — "wywala skalę".
I wcale nie chodzi tylko o rodzaj przestępstw czy o to, że Rupnik z wymuszanego duchowo, psychicznie, a prawdopodobnie także fizycznie seksu (także form seksu grupowego) tworzył pseudoteologię, a ze spowiedzi i kierownictwa duchowego uczynił narzędzie czerpania korzyści seksualnych.
Nie chodzi też o to, że w ciągu swojego życia mógł wykorzystać setki kobiet. Ani nawet nie chodzi o to, że sprawa dotyczy jednego z najbardziej znanych katolickich artystów, autora fresków w Watykanie, Lourdes, San Giovani Rottondo, a także w krakowskim Sanktuarium Jana Pawła II (i w dziesiątkach innych miejsc). Ten człowiek był (i wszystko wskazuje na to, że nadal jest) konsultorem i ekspertem papieskich kongregacji i rad, wykłada na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim, od lat głosi rekolekcje w najważniejszych sanktuariach świata, a papież prosił go o głoszenie kazań w Wielkim Poście dla Kurii Rzymskiej.
Istotą problemu jest to, że przypadek Rupnika dotyka najwyższych władz Kościoła. Z wiedzy, jej braku oraz zaniedbań, z ignorowania osób skrzywdzonych, a nawet z umożliwiania drapieżcy dalszego niszczenia niewinnych osób, rozliczani powinni być zarówno najwyżsi przedstawiciele Dykasterii Doktryny Wiary, inni wysocy urzędnicy Watykanu, generał jezuitów, jak i sam papież.
I jeśli oni wszyscy nie zostaną rozliczeni, to trudno już będzie traktować poważnie zapewnienia Franciszka i Kurii Rzymskiej o tym, że na serio traktuje się tam zasady "zero tolerancji". Czczą gadaniną wydadzą się też zapewnienia głowy kościoła i jego otoczenia o transparentności i szacunku oraz empatii wobec ofiar. W wątpliwość zostaną także podane wszystkie decyzje Kongregacji (a obecnie Dykasterii) Doktryny Wiary.
Duchowny przewodnik rodem z sekty
Aby dobrze zrozumieć, co się tak naprawdę stało, trzeba zacząć od początku tej historii. Zaczyna się ona na Słowenii, skąd Marko Rupnik pochodzi. To tam wstąpił do jezuitów i tam, krótko po święceniach, został kierownikiem duchowym i współzałożycielem Wspólnoty Loyola. Już wtedy malował i już wtedy, wykorzystując kierownictwo duchowe, spowiedź i psychiczne uzależnianie wykorzystywał seksualnie młode kobiety.
East News/Marek Bazak / East News
Mozaika autorstwa o. Marko Rupnika w San Giovanni Rotondo
Taka była historia Anny, którą Marko Rupnik — stosując metody właściwe sekcie — najpierw całkowicie od siebie (duchowo i psychicznie) uzależnił, a później, gdy tylko odmawiała przekroczenia kolejnych granic seksualnych, odrzucał, poniżał i oskarżał. "Bałam się popełnić błędy, bałam się, że stracę jego aprobatę, czułam się zależna od jego oceny. Jeśli nie robiłam tego, czego chciał, mówił, że moja duchowa wędrówka utknęła w martwym punkcie".
"Przedstawiał mnie jako błądzącą innym członkom wspólnoty, która w międzyczasie tworzyła się wokół niego. Tylko ksiądz Marko decydował, kto ma rację. Ci, którzy byli w błędzie, byli upokarzani i odsuwani na bok" — cytuje jej słowa Monika Białkowska w tekście "Duchowy autorytet ze zdegenerowanym sumieniem. Marko Rupnik" na portalu wiez.pl.
Uzależniona, przerażona, wyrwana z własnej rodziny kobieta robiła wszystko, co zakonnik chciał. A on, masturbację, seks oralny i waginalny, a nawet seks grupowy, potrafił uzasadnić teologicznie.
Ten mechanizm, uzależnienia, duchowego i emocjonalnego niszczenia został opisany w literaturze świeckiej przy okazji akcji #metoo, ale aby w pełni zrozumieć kontekst krzywd wyrządzanych przez Rupnika, trzeba jeszcze dobrze zrozumieć, czym jest spowiedź i kierownictwo duchownego w Kościele i jak sprawny, inteligentny i manipulujący, a przy okazji psychopatyczny duchowny może wykorzystać władzę, którą daje mu konfesjonał i status kierownika duchowego.
"Prowadzona przez diabła"
Jedną z lepszych prób opisu tego zjawiska znaleźć można w "Raporcie" dotyczącym dominikanina Pawła M., który przygotowała komisja pod moim kierunkiem. Analizując tamtą historię, szukając źródeł naukowych i rozmawiając z osobami skrzywdzonymi przez dominikanina, zrozumiałem, jak potężną siłą jest spowiedź i jak władza duchowa może prowadzić do gigantycznej manipulacji.
Spowiednik czy kierownik duchowy, szczególnie jeśli współpracuje z osobami z deficytami akceptacji czy po prostu niedojrzałymi, dzięki wiedzy, którą o nich ma ze spowiedzi oraz autorytetowi kapłana, może wykorzystać każdą słabość do własnych — także niecnych — celów. I tak właśnie działał Rupnik.
Kobiety, które wykorzystywał (a według cytowanej Anny było ich w czterdziestoosobowej wspólnocie połowa, a według powstałego wiele lat później raportu śledczego Kościoła przynajmniej dziewięć), były zależne od niego całkowicie. Był współzałożycielem i jedynym kierownikiem duchowym wspólnoty, do której wstąpiły, a on sam miał nad nimi nie tylko władzę, ale i wiedział każdym ich słabym punkcie. Wykorzystywał to.
EPA/ANGELO CARCONI / PAP
Mozaika autorstwa o. Marko Rupnika w Rzymie
Anna była tak udręczona, przerażona i przekonana o tym, że jej sytuacja jest bez wyjścia, że próbowała popełnić samobójstwo. Ostatecznie jej dramat, a także skarga złożona na Rupnika do przełożonej sióstr, Ivanki Hosty, doprowadziły do tego, że słoweński ksiądz opuścił wspólnotę i przeniósł się (wraz z częścią sióstr) do Rzymu. Jak do tego doszło?
Włoski portal left.it przekonuje, że sprawa została zgłoszona do arcybiskupa Lubljany i prowincjała jezuitów i to oni mieli doprowadzić do usunięcia Rupnika ze wspólnoty sióstr. Kobiety poinformowały także o nadużyciach o. Francisco J. Eganię, ówczesnego delegata ds. międzynarodowych domów Towarzystwa Jezusowego w Rzymie. I co? I nic! A nie, przepraszam: siostrę, która zdecydowała się powiedzieć prawdę, uznano wówczas za "prowadzoną przez diabła", a jej rodzinie przekazano, że jest chora na schizofrenię, co ostatecznie doprowadziło do opuszczenia przez nią zgromadzenia. Sam ojciec Rupnik zaczął natomiast robić międzynarodową karierę i zamieszkał — wraz z częścią sióstr — w nowym, założonym przez siebie domu.
"Prywatne sprawy kobiet"
Karierę tę umożliwił mu zaś inny jezuita, znakomity znawca teologii prawosławnej, kierownik duchowy wielu rzymskich księży, i późniejszy kardynał o. Tomas Spidlik SJ. To on był tym, który wprowadził Rupnika na międzynarodowe salony, przedstawił go Janowi Pawłowi II i został promotorem jego doktoratu. Sprawił również, że to właśnie Rupnik zaczął wykonywać zlecenia najpierw samym Watykanie, a później na całym świecie.
Czy Spidlik wiedział, że Rupnik jest seksualnym drapieżcą? Tak! Powiedziała mu o tym jedna ze skrzywdzonych. I co? I jak zwykle nic.
Spidlik powiedział kobiecie, że nie chce nic o tym wiedzieć, bo to jej prywatne sprawy. Zaproponował jej natomiast, by napisała list o zwolnienie ze zgromadzenia na własną prośbę. "W tym momencie zrozumiałam, że Spidlik jest po stronie Rupnika i nie chce być zamieszany w tę aferę" – cytuje kobietę Białkowska.
Jako przewodniczący komisji, która badała sprawę ojca Pawła M., mogę powiedzieć "zero zaskoczeń". Tak właśnie wtedy działano. Promotor doktoratu Pawła M. także rzekomo nic nie wiedział o sprawach związanych z nadużyciami wobec kobiet. Przełożeni, zamiast reagować na pierwsze doniesienia o nadużyciach, przenosili zakonnika w nowe miejsca, pozwalając mu działać dalej. Jeśli jest między Rupnikiem a Pawłem M. jakaś różnica, to jedynie talentu i zdolności do autokreacji, a także fakt, że nie miał on aż tak możnych protektorów.
Przestępca seksualny w habicie teologa
Zostawmy jednak porównania i skupmy się na dalszych losach Rupnika. Jego kariera rozwija się błyskawicznie. Za każdą kolejną mozaikę (a wykonuje ich dziesiątki, jeśli nie setki), dostaje po 100 tys. euro, wokół niego jest pełno kobiet i mężczyzn (których mobbinguje, wykorzystuje finansowo, a także niszczy duchowo o psychicznie).
Równolegle Rupnik głosi kazania, konferencje, jest kierownikiem duchowym dla setek osób. Kolejni papieże — Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek — doceniają jego talent, zlecają mu kolejne prace i powołują do papieskich rad jako konsultanta. Jego książki ukazują się w dziesiątkach języków (w tym również po polsku).
To wszystko nie przeszkadza mu nadal wykorzystywać seksualnie kobiet, manipulować, niszczyć innych i prowadzić życie seksualne, które nie tylko jest nie do pogodzenia ze złożonymi przez niego ślubami, ale też jest pełne przemocy wobec kobiet. Jest jako dr Jekyll i mister Hyde. Ma dwa oblicza: subtelnego teologa i mistrza duchowego z jednej strony i seksualnego przestępcy z drugiej.
Wielkopostne kazanie dla samego papieża
Pierwszy raz Rupnik musi stanąć oko w oko ze swoimi przestępstwami dopiero w 2015 r. Wówczas popełnia (z perspektywy prawa kanonicznego), jedną z najpoważniejszych zbrodni przeciwko sakramentowi spowiedzi. Rozgrzesza nowicjuszkę z aktów seksualnych, które popełniła z nim (nie jest obecnie jasne, czy była ona także przez niego uzależniona i przymuszona). Taki czyn skutkuje automatyczną ekskomuniką (czyli wydaleniem z Kościoła).
PAP/EPA/OSSERVATORE ROMANO / HANDOUT / PAP
O. Marko Rupnik głosi konferencję religijną przed papieżem Franciszkiem. Rzym, 2016 r.
Doniesienie o tej sprawie trafia do jezuitów w 2018 r., oni wszczynają dochodzenie wstępne, uznają zarzuty za wiarygodne i wysyłają zgłoszenie do Kongregacji Nauki Wiary w 2019 r. W styczniu 2020 r. Kongregacja jednogłośnie uznaje Rupnika za winnego tego przestępstwa. W maju zostaje ekskomunikowany. Ale!
Między jednogłośnym wyrokiem Kongregacji a karą ekskomuniki Rupnik — w marcu 2020 r. — zostaje on poproszony przez Franciszka o... wygłoszenie specjalnego piątkowego kazania w Wielkim Poście dla niego samego i Kurii Rzymskiej. Albo papież nic nie wie o sprawie i nikt go o niej nie informuje (co jest bardzo mało prawdopodobne), albo uznaje, że najpoważniejsze przestępstwo kanoniczne i związana z nim ekskomunika nie są przeszkodą do nauczania wiernych.
Oba rozwiązania są dla Franciszka dramatyczne. I oba bardzo źle świadczą o jego wiarygodności jako walczącego z nadużyciami seksualnymi albo kompetencjach zarządzającego Kościołem.
Syn marnotrawny, ale bez skruchy
Niezależnie jednak od tego, jakie były przyczyny tego wydarzenia, trzeba powiedzieć, że nic poza tym się nie wydarzyło. Już bowiem niespełna miesiąc po nałożeniu kary, ekskomunika z Rupnika zostanie zdjęta, a on sam, choć będzie miał nałożone ograniczenia działania (tajne, to znaczy nieujawnione publicznie), dalej będzie robił gigantyczną karierę. I to mimo nałożonych ograniczeń, których nikt wobec niego nie egzekwował.
Jak doszło do zniesienia kary ekskomuniki? W wywiadzie dla "Catholic Herald" prawnik kanoniczny o. Gerald Murray wskazuje, że musiało przy tym dojść do złamania procedur prawa kanonicznego. Że nie respektowano jego zasad.
Kariery seksualnego predatora nie przerwały nawet następne zgłoszenia, dotyczące — tym razem — przestępstw popełnionych jeszcze w Słowenii. Oddając sprawiedliwość ludziom Kościoła, trzeba powiedzieć, że zostały one wniesione do kongregacji, bo jezuita bp Daniele Libanori przeprowadził wizytację kanoniczną we Wspólnocie Loyola i to on prawdopodobnie nakłonił skrzywdzone kobiety do zgłoszenia sprawy do Kongregacji Nauki Wiary.
"Rupnika nie wolno dotykać"
Wstępne dochodzenie potwierdza prawdziwość zarzutów, ale Kongregacja uznaje je (a w dochodzeniu uczestniczą bliscy znajomi Rupnika) za przedawnione, co skutkuje oddaleniem. Jezuici wnioskują o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale i ono kończy się oddaleniem (październik 2022 r.). Towarzystwo Jezusowe nakłada ograniczenia na działanie Rupnika, ale nie informuje o nich publicznie. On sam w tym czasie przyjmowany jest na audiencji u Franciszka (styczeń 2022 r.), głosi rekolekcje dla księży z diecezji rzymskiej i wykonuje kolejne zlecenia.
PAP/EPA/OSSERVATORE ROMANO / HANDOUT / PAP
O. Marko Rupnik w Watykanie. 2016 r.
Jak to możliwe? Najważniejsze jest mieć odpowiednich protektorów, a tych niewątpliwie Rupnik ma. Po jego stronie opowiada się wikariusz generalny Rzymu kard. Angelo De Donatis, który nie tylko nazywa zeznanie skrzywdzonych "pomówieniami", ale i przekonuje, że "Rupnika nie wolno dotykać". Generał jezuitów o. Arturo Sosa nie tylko kłamał w tej sprawie, nie tylko zwodził, ale i przekonywał, że brutalne wykorzystanie kobiet to "sprawy między dorosłymi", które nie muszą być ujawniane. A sam Rupnik nadal pokazuje się publicznie, jakby przekonany, że jemu nic nie może zaszkodzić.
Ostatecznie sprawa zostaje ujawniona nie dzięki Kościołowi, nie dzięki papieżowi (który wciąż milczy), nie dzięki generałowi jezuitów, który by chronić współbrata i instytucje publicznie kłamał i nawet nie dzięki Dykasterii Doktryny Wiary (ta bowiem do końca broniła i nadal broni Rupnika), ale dzięki dziennikarzom, którzy zdecydowali się opublikować pierwsze teksty, a później nie odpuszczać.
I to by było na tyle w kwestii transparentności i zasady "zero tolerancji" w Kościele.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
