ความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ไทย

ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด

บทความนี้อาจต้องปรับปรุงให้มีมุมมองที่เป็นกลาง เนื่องจากนำเสนอมุมมองเพียงด้านเดียว ดูหน้าอภิปรายประกอบ โปรดอย่านำป้ายออกจนกว่าจะมีข้อสรุป

บทความนี้ต้องการตรวจสอบความถูกต้องจากผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนั้น ๆ โปรดเพิ่มพารามิเตอร์ reason หรือ talk ลงในแม่แบบนี้เพื่ออธิบายปัญหาของบทความ เมื่อวางแท็กนี้ ให้พิจารณาเชื่อมโยงคำขอนี้กับโครงการวิกิ

บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง

หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ (ฝรั่งเศส: Lèse majesté) ความหมายตามพจนานุกรมไทยนั้นคือ การกระทำการอันเป็นการหมิ่นประมาทหรือดูหมิ่นองค์พระมหากษัตริย์ ถือเป็นอาชญากรรมร้ายแรงมาตั้งแต่สมัยจักรวรรดิโรมัน และปรากฏสืบเนื่องต่อมาในราชอาณาจักรยุโรปยุคกลาง จนกระทั่งในปัจจุบัน ในยุโรปยุคกลางความผิดการปลอมเหรียญกษาปณ์ก็ถือเป็นการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพได้เพราะว่าในเหรียญมีพระบรมฉายาลักษณ์หรือพระราชลัญจกรอยู่ ต่อมาจึงได้มีการแยกแยะอาชญากรรมเหล่านี้ออกไปอยู่ในฐานความผิดอื่นๆ

ประวัติกฎหมายหมิ่นฯ: หมิ่นประมาท

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๑๒ บัญญัติไว้ว่า "ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี"

ข้อหา “หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ” เป็นบทบัญญัติหนึ่งของประมวลกฎหมายอาญา ซึ่งเริ่มมีขึ้นในประเทศไทยตั้งแต่ ร.ศ. ๑๒๗ (พ.ศ. ๒๔๕๑) ในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยแรกเริ่มนั้นมีโทษทั้งจำทั้งปรับ แต่ไม่มีข้อกำหนดโทษต่ำสุด มีแต่เพียงโทษสูงสุดเท่านั้น ทั้งนี้ข้อหาดังกล่าวใช้กับการ “หมิ่น” ผู้ดำรงฐานะ ๔ อย่างเท่านั้น โดยเป็นพระราชวงศ์ ๓ ตำแหน่ง ได้แก่ พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์อีก ๑ ตำแหน่ง และมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการ “หมิ่น” พระราชโอรส พระราชธิดา แยกไว้อีกมาตราหนึ่ง

ต่อมาใน พ.ศ. ๒๔๗๐ ได้มีการแก้ไขกฎหมายลักษณอาญามาตรา ๑๐๔ กำหนดโทษการสั่งสอนทฤษฎีการเมืองหรือเศรษฐกิจเพื่อให้บังเกิดความเกลียดชังดูหมิ่นสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวแยกไว้อีกข้อหาหนึ่ง

เมื่อมีการประกาศใช้ประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. ๒๔๙๙ และยกเลิกกฎหมายลักษณะอาญา โทษข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพปรากฏอยู่ในมาตรา ๑๑๒ โดยโทษจำคุกคงไว้ตามประมวลกฎหมายอาญา ส่วนโทษปรับได้ยกเลิกไป หลังการรัฐประหาร ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ ซึ่งฝ่ายขวาจัดได้กลับมามีอำนาจในประเทศไทย คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินมีการแก้ไขประมวลกฎหมายอาญาเพิ่มโทษข้อหาหมิ่นทั้งสามกลุ่มได้แก่ หมิ่นประมาท หมิ่นศาล และหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ โดยกำหนดโทษจำคุกขั้นต่ำให้กับข้อหาหมิ่นศาลและหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ

ความผิดตามกรณีนี้ไม่ว่าจะกระทำภายในหรือภายนอกราชอาณาจักรไทยก็ต้องรับโทษในราชอาณาจักร เพราะเป็นความผิดต่อความมั่นคงของรัฐ (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๗) ซึ่งชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ภายนอกราชอาณาจักรก็สามารถกระทำผิดได้ และหากเดินทางเข้ามาในประเทศไทยก็อาจถูกจับและดำเนินคดีภายใต้กฎหมายไทย

ด้วยระวางโทษในปัจจุบันคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพมีอายุความสิบห้าปี ซึ่งหมายความว่าจะฟ้องร้องต่อศาลเมื่อใดก็ได้ภายหลังวันกระทำความผิดไปแล้วเป็นเวลาสิบห้าปี

เป็นหน้าที่ของพนักงานสอบสอบขออำนาจศาลออกหมายจับ สรุปสำนวนส่งพนักงานอัยการเพื่อฟ้องร้องต่อศาล ทั้งนี้ผู้ใดที่พบเห็นการกระทำความผิดดังกล่าวสามารถแจ้งต่อพนักงานสอบสวนได้ทันที คดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพโดยปกติเรื่มจากการแจ้งเบาะแสและดำเนินตามขั้นตอนไปโดยตำรวจและอัยการ ไม่มีความเกี่ยวข้องกับสำนักพระราชวังแต่อย่างใด มีผู้มีชื่อเสียงในสังคมไทยหลายคนถูกสอบสวนหรือดำเนินคดีในข้อหาดังกล่าวนี้ อาทิเช่น นายสนธิ ลิ้มทองกุล นายวีระ มุสิกพงศ์ ดร.คุณหญิงกัลยา โสภณพนิช นอกจากนี้ยังมีขาวต่างชาติที่กระทำผิดและเป็นข่าวดังไปทั่วโลกเช่น กรณีของนายแฮรี่ นิโคไลดส์

ในหลายคดีนั้นปรากฏว่าแม้ไม่ได้กล่าวถึงพระมหากษัตริย์โดยตรง แต่ศาลพิจารณาถึงเจตนาแล้วจึงตัดสินให้มีความผิด อาทิ���ช่น กรณีของนายวีระศาลฎีกาพิจารณาว่าคำกล่าวปราศัยหาเสียงของนายวีระดังต่อไปนี้เป็นความผิด

…ถ้าเลือกเกิดได้ก็เลือกเกิดมันใจกลางพระบรมมหาราชวังนั่น ออกมาเป็นพระองค์เจ้าวีระซะก็หมดเรื่อง ไม่จำเป็นจะต้องออกมายืนตากแดดพูดให้พี่น้องฟัง เวลาอย่างนี้เที่ยงๆ ก็เข้าห้องเย็น เสวยเสร็จก็บรรทมไปแล้ว ตื่นอีกทีบ่ายสามโมง ที่มายืนกลางแดดอยู่ทุกวันนี้ก็มันเลือกเกิดไม่ได้…

ผู้กระทำความผิดในคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เมื่อมีคำพิพากษาถึงที่สุดแล้ว มักจะขอพระราชทานอภัยโทษและมีหลายกรณีที่ได้รับพระราชทานอภัยโทษตามที่ขอ

อย่างไรก็ตามสื่อมวลชนไทย รวมถึงสื่อต่างชาติอย่างซีเอ็นเอ็นมักจะหลีกเลี่ยงการเสนอข่าวถึงการกระทำที่เป็นความผิดฐานหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ มักเสนอข่าวเพียงแต่ใครเป็นผู้กระทำผิดเท่านั้น ทั้งนี้เพราะเกรงกลัวปัญหาที่จะเกิดขึ้นตามมาถึงตัวเอง

มีผู้ตั้งข้อสังเกตว่าการดำเนินคดีในข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพนี้ตกเป็นเครื่องมือของฝ่ายรัฐบาลในการปราบปรามผู้ที่ไม่เห็นด้วย และมีการเสนอให้มีการปฏิรูปฐานความผิดและวิธีการดำเนินคดี

ปัจจุบันคณะอนุกรรมาธิการดังกล่าวมี นายพีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค เป็นประธาน และมีเว็บไซต์ http://www.protecttheking.net เปิดรับแจ้งเบาะแสการกระทำความผิด

ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้

ศ.ดร.บวรศักดิ์ อุวรรณโณ เสนอให้คงกฎหมายไว้เช่นเดิม แต่ให้แก้ไขให้อัยการสูงสุดมีสิทธิ์ขาดในสืบสวนและสั่งฟ้องแต่ผู้เดียวเท่านั้น โดยให้คำสั่งของอัยการสูงสุดเป็นสิทธิ์ขาด จะอุทธรณ์คำสั่งหรือจะเอาผิดอัยการสูงสุดฐานละเว้นการปฏิบัติหน้าที่มิได้ [1]

จดหมายเปิดผนึกถึงนายกรัฐมตรีไทย นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ลงนามโดยนักวิชาการที่มีชื่อเสียงจากทั่วโลก [2] มีข้อเรียกร้องสามข้อ

๑. ให้หยุดการใช้มาตรการที่กดขี่ข่มเหงการแสดงความคิดเห็นของบุคคลโดยสงบ

๒. ปฏิรูปกฎหมายเกี่ยวกับข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เพื่อป้องกันการใช้ในทางที่ผิด และปกป้องพระเกียรติของสถาบันกษัตริย์ในเวทีสากล

๓. ให้พิจารณาถอนการดำเนินคดีข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพในปัจจุบัน ปลอดปล่อยนักโทษในคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เนื่องจากการแสดงความคิดเห็นไม่ควรเป็นอาชญากรรม

คำพิพากษาศาลฎีกา คดีนายวีระ มุสิกพงศ์ หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ

• แอลเอ็ม วอทช์ - เว็บไซต์ข้อมูลและเฝ้าระวังกรณีผลกระทบจากกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพและข้อกล่าวหาที่เกี่ยวข้อง

บทความกฎหมายนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

• ด
• ค
• ก