Menu
Inwestycja w produkcję filmową potrafi przynieść swoim inwestorom zwrot nawet w wysokości kilkuset procent. Są to sytuacje rzadkie, ale możliwe. Dotyczą bardzo szczególnej kategorii filmów i niestety nie da się ze stuprocentową pewnością przewidzieć, które filmy będą stanowić „złoty strzał”. Inwestując w film trzeba pamiętać, że spłata inwestycji trwa lata, bo sam proces produkcji filmu zajmuje od roku do kilku lat. Inwestycja w film może wiązać się również z wieloma innymi benefitami. Dla przykładu przytoczę tu umowę sponsorską, którą zawarłam z Gminą Nysa przy produkcji „Mojego wspaniałego życia”. W zamian za wk��ad finansowy, Gmina otrzymała ode mnie ekspozycję w filmie (zdjęcia realizowaliśmy w Nysie), obecność w mediach społecznościowych filmu i producenta, wzmiankę we wszystkich notkach prasowych dot. filmu, specjalny pokaz w Nysie oraz sporą pulę zaproszeń dla swoich gości. W pokazie wzięli udział znani aktorzy, Agata Buzek oraz Jacek Braciak. Nyskim dziennikarzom umożliwiliśmy obecność na planie filmowym i pierwszeństwo relacjonowania oraz wywiadów z aktorami i twórcami. Rok później, gdy z Ralphem Kaminskim realizowaliśmy teledysk promujący film, postanowiliśmy wrócić do Nysy, do udziału w klipie zaprosiliśmy lokalną społeczność, a zdjęcia zrealizowaliśmy w lokalnym barze. Dla wszystkich był to niezapomniany wieczór uwieczniony w teledysku.
Średni koszt produkcji filmu, którego akcja dzieje się współcześnie w Polsce szacowany jest na 6-7 mln złotych. Inne będą budżety i źródła finansowania filmów typowo komercyjnych, realizowanych przede wszystkim po to, by przyciągnąć szerokie rzesze widzów (często w mało ambitny sposób), a inne kina autorskiego, poruszającego ważne kwestie społeczne, cechującego się wysoką wartością artystyczną i nowatorskim podejściem, mającego szansę na premierę na prestiżowych festiwalach. np. w Cannes, Wenecji czy Berlinie.
Środki, którymi finansuje się produkcję, dzieli się na publiczne i prywatne. Środki publiczne to Polski Instytut Sztuki Filmowej, który działa w dwóch schematach. W schemacie selektywnym to komisje eksperckie decydują, którym projektom przyznać dofinansowanie, a w schemacie automatycznym środki przyznawane są na podstawie spełnienia szeregu kryteriów, przede wszystkim minimalnej wysokości wydatkowanych środków na terenie Polski. PISF rocznie ma do dyspozycji ponad 200 mln zł na wsparcie produkcji filmowej. Dużym plusem jest to, że Instytut odzyskuje swoje środki dopiero po spłacie wkładu własnego producenta oraz pozostałych partnerów finansujących (w tym inwestorów)! A i to też tylko do momentu odzyskania swojego wkładu i tylko przez kilka pierwszych lat po premierze. Źródła publiczne to też regionalne fundusze filmowe, najczęściej finansowane poprzez środki pochodzące z miast i województw (np. Mazowiecki Warszawski Fundusz Filmowy). Regionalne fundusze mają do dyspozycji średnio od 500 tys. do 1,5 mln zł rocznie. Limity środków publicznych określa dyrektywa unijna oraz ustawy krajowe. Dla debiutów i filmów ambitnych artystycznie udział środków publicznych nie może przekroczyć 90% finansowania. Najczęściej jednak te limity ustawione są znacznie niżej, na wysokości 50%, co oznacza w praktyce, że aby sfinansować film producent musi oprócz źródeł publicznych, znaleźć drugie tyle z rynku. Obecnie trwają prace nad reformą systemu zachęt. Jest prawdopodobne, że na przestrzeni najbliższych lat w Polsce, wzorem innych europejskich krajów takich jak Litwa, Węgry czy Słowacja, wprowadzony zostanie system ulg podatkowych, które mogłyby przyciągnąć sektor prywatny do inwestowania w produkcję filmową, bo przeznaczanie należnych do urzędu podatków bezpośrednio w produkcję filmową oznaczałoby ulgi. W ramach źródeł prywatnych wymienić można koproducentów, sponsorów, inwestorów oraz podmioty nabywające licencję na eksploatację filmu. Do koproducentów należą najczęściej podmioty działające na rynku, które w zamian za wkład finansowy lub rzeczowy nabywają udział w prawach do filmu oraz wpływach z eksploatacji. Koproducentami stają się przede wszystkim nadawcy telewizyjni (tacy jak TVP S.A. czy CANAL+ Polska) lub firmy oferujące usługi związane z produkcją (np. wypożyczalnie sprzętu, czy firmy oferujące postprodukcję obrazu i dźwięku).
Spektrum możliwości finansowania dopełniają inwestorzy – fundusze lub firmy lub osoby indywidualne oraz sponsorzy, ze szczególnym uwzględnieniem lokowania produktu. Sponsor od inwestora różni się tym, że nie nabywa udziału we wpływach z eksploatacji, tj. za przeznaczone pieniądze dostaje pakiet świadczeń. Sponsorem może stać się każda osoba lub firma czy organizacja, która chciałaby powiązać siebie lub swój produkt wizerunkowo z filmem i poprzez ekspozycję w filmie i w działaniach promocyjnych filmu (np. zwiastun, plakat, pokazy premierowe) dotrzeć ze swoim produktem do widzów filmu. Najlepiej sprawdza się naturalne lokowanie produktu, czyli gdy pokazanie produktu nie budzi zdziwienia widza, np. gdy James Bond patrzy na zegarek, marka zegarka przechodzi podprogowo do świadomości widza. Podobnie jak model auta. Najprościej lokuje się odzież, gadżety oraz produkty codziennego użytku. Sponsorem może być również fundacja, która szuka sposobu na propagowanie reprezentowanej przez siebie wartości. Np. szykując się do produkcji filmu „Powiedz mi, co czujesz” w reż. Łukasza Rondudy, w którym poruszamy temat wyrażania emocji i zdrowia psychicznego, rozmawiamy z fundacją zajmującą się promocją terapii. Poza tym, objęcie filmu mecenatem pozytywnie wpływa na wizerunek marki lub osoby, nie wspominając o wartości inicjowania zmiany społecznej! Wspieranie odpowiednich produkcji filmowych wiąże się również z polityką ESG. Choć inwestor może liczyć na zwrot z inwestycji, on również może negocjować dodatkowe benefity takie jak np.:
Im większy wkład finansowy tym bogatsza będzie oferta benefitów. Dla mnie najważniejsze jest indywidualne podejście i szukanie indywidualnego rozwiązania zarówno, jeżeli chodzi o konkretną osobę inwestującą, ale też charakter produkowanego filmu. Kompletując finansowanie filmu „Powiedz mi, co czujesz”, który inspirowany jest życiem i twórczością malarza Patryka Różyckiego, w ramach pakietów sponsorskich lub inwestorskich, będziemy oferować obraz artysty. Szczególną gratką kolekcjonerską mogą być dzieła, które artysta stworzy specjalnie na potrzeby filmu i które zostaną w nim uwiecznione.
Inwestowanie w produkcję filmową może wiązać się z wysoką stopu zwrotu z inwestycji i/lub prestiżowym i istotnym społecznie działaniem o charakterze mecenatu. Co należy mieć na uwadze podejmując decyzję o inwestowaniu, gdzie czają się haczyki? Jak wybrać projekt, w który zainwestujemy? Jest kilka podstawowych faktorów, które należy uwzględnić.
O powodzeniu komercyjnym (liczbie widzów) decydują gatunek filmu (chętniej obejrzy się komedia romantyczna, czy thriller niż dramat społeczno-obyczajowy), producent (zarówno jako firma, w ramach której powstaje film, jak i producent-osoba fizyczna stojąca za filmem), budżet produkcji (który ma przełożenie na rozmach przedsięwzięcia), dystrybutor (by można było zweryfikować wyniki oglądalności poprzednich filmów i mieć gwarancję solidności rozliczeń finansowych). Dla rentowności inwestycji ważna będzie również struktura finansowania przekładająca się na plan podziału wpływów z eksploatacji. Tutaj należy zwrócić uwagę, czy i ile potencjalnych przyszłych nadawców finansuje koszt produkcji, bo jeżeli taki podmiot finansuje produkcję filmu, to na etapie eksploatacji nie będzie już wpływów z tego pola, bo nie da się sprzedać tego samego filmu na to samo pole (sposób eksploatacji) i okno (czas trwania i moment eksploatacji) dwa razy. Zawsze najwyższą kwotę sprzedaży osiągniemy za pierwsze okno eksploatacji, bo to tam nasz produkt dotrze do największej liczby widzów (dla sponsora finansowanie produkcji przez dużego nadawcę będzie natomiast dobre, bo oznaczać będzie gwarancję dotarcia z produktem do szerokiej widowni). O rentowności decyduje również koszt promocji i dystrybucji. Ten koszt nie wlicza się w koszt produkcji filmu i pokrywany jest przez dystrybutora. Im więcej środków dystrybutor wyda na promocję, tym większej można się spodziewać widowni, a więc większe będą wpływy ze sprzedaży biletów kinowych, ale należy pamiętać, że dystrybutor zainwestowane środki będzie chciał odzyskać w pierwszej kolejności, a więc zanim dojdzie do podziału wpływów z eksploatacji z producentem i jego partnerami biznesowymi. Czasem zdarza się, że przeszacowane wydatki na promocję powodują, że wpływy z eksploatacji ledwo wystarczą na pokrycie kosztów promocji i nie ma się czym dzielić z podmiotami finansującymi produkcję.
Jeżeli zaś chodzi o artystyczny i społeczny wymiar filmu oraz jego szanse na powodzenie na światowych czerwonych dywanach, to tutaj warto wziąć pod lupę takie faktory jak: reżyser/reżyserka (jej dotychczasowy dorobek, powodzenie festiwalowe poprzednich filmów), scenariusz (czy temat i sposób opowieści jest nam bliski? Czy chcemy jako osoba lub reprezentantka marki podpisać się pod tym? Czy zachowamy integralność łącząc naszą osobę lub markę z danym filmem?), producent/producentka (dotychczasowy dorobek, renoma w branży, komunikatywność i odpowiedzialność) oraz dystrybutor/dystrybutorka i agent/agentka sprzedaży (w przypadku produkcji przeznaczonych w pierwszej kolejności na festiwale obecność prestiżowego agenta sprzedaży ma spory, choć nie decydujący wpływ na sukces filmu).
Dziesięć lat temu postanowiliśmy razem z mężem zainwestować oszczędności życia w nasz wspólny film fabularny. Byłam antropolożką z wykształcenia, copywriterką z zawodu i kinomanką z pasji. Ukończyłam kurs reżyserii dokumentalnej w Szkole Wajdy. Z początku produkowałam moje własne filmy dokumentalne, w tym 30-minutowy film, który stanowił część mojej pracy magisterskiej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW. To mój mąż zobaczył we mnie „materiał na producentkę” filmów fabularnych, gdy postanowił napisać i wyreżyserować swój pełnometrażowy debiut fabularny – film „Kamper”. Przekonał mnie, bym spróbowała podjąć się zadania stworzenia kosztorysu, nadzorowania przepływu finansowego, nadzoru nad prawnym, organizacyjnym i artystycznym wymiarem produkcji. Jednym słowem – bycia producentką filmową. Zdjęcia do filmu nakręciliśmy w większości we własnym mieszkaniu. Choć film powstał z potrzeby serca i zrobiony został przez ludzi bez wykształcenia filmowego za ich prywatne pieniądze, osiągnął sukces. Światowa premiera odbyła się na prestiżowym międzynarodowym festiwalu w Karlowych Warach w Czechach, film był pokazywany na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, otrzymał Discovery Award na festiwalu Raindance w Londynie, wszedł do dystrybucji kinowej osiągając wynik kilkudziesięciu tysięcy sprzedanych biletów oraz został sprzedany na platformę HBO w Europie Środkowo-Wschodniej. Ostatecznie dostaliśmy finansowanie z Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, a naszym koproducentem stała się oscarowa firma produkcyjna Opus Film. Zainwestowane w film środki udało się odzyskać, po to by…zainwestować je w kolejny film – „Córkę trenera”, której struktura finansowania była już bardziej złożona – oprócz PISF, był na pokładzie Fundusz Filmowy w Krakowie i TVP jako koproducenci oraz inwestorzy indywidualni, których poznałam podczas pitchingu organizowanego przez klub zrzeszający inwestorki Black Swan Fund (dziś Black Swan Prestige) działający prężnie przy Sieci Przedsiębiorczych Kobiet. To doświadczenie było dla mnie niezwykłe. O projekcie opowiadałam będąc w 7 miesiącu ciąży, a jednak żadna z pań obecnych na widowni nie zapytała, jak zamierzam zrealizować film w zaawansowanej ciąży i z dzieckiem przy piersi. Po moim wystąpieniu usłyszałam tyle słów wsparcia, że żadne pieniądze by nie zrekompensowały tak silnego dmuchnięcia w skrzydła. Ostatecznie jednak i do wsparcia finansowego doszło. W „Córkę trenera” zainwestowało 5 osób indywidualnych. Podpisaliśmy wspólnie umowę konsorcjum, zobowiązując partnerów do przekazania wkładów finansowych na rzecz filmu, w zamian za udział we wpływach z eksploatacji filmu przez okres nieograniczony czasowo oraz inne, precyzyjnie wypunktowane benefity. Niektórzy inwestorzy dołożyli się symbolicznie, inni przeznaczyli znacznie poważniejsze kwoty i Ci otrzymali najwięcej korzyści pozafinansowych. Inwestorów spłaciłam po 5 latach od podpisania umowy. Życie filmu może trwać wiecznie, a stawiając na renomowanego reżysera, należy się spodziewać, że różni nadawcy będą chcieli wracać do jego wcześniejszych dzieł, co oznacza wpływy dla producenta i inwestorów. Z kolei bardziej komercyjne projekty przyniosą szybszy zysk, ale prawdopodobnie nie przetrwają próby czasu.
Produkowane przeze mnie filmy opowiadają o rzeczach ważnych w przystępny sposób. Można je obejrzeć w piątkowy wieczór po ciężkim tygodniu pracy, a jednocześnie nie obrażają inteligencji widza i mają potencjał festiwalowy. Produkuję przede wszystkim komediodramaty, za którymi stoją wyraziści twórcy. Wymaga to specyficznego podejścia do finansowania produkcji, które można nazwać patchworkowym, czyli łączącym rozmaite źródła finansowania. Dla mnie finansowanie produkcji to złożony system mający swoje przełożenie na efekt końcowy, jakim jest film. Dobór partnerów finansujących ma wpływ na jakość, czyli wymiar artystyczny filmu, a więc sam w sobie nosi znamiona pracy twórczej!
Udział w procesie produkcji filmowej to ekscytująca podróż. Nie polecam jej tym, którzy lubią stuprocentowe bezpieczeństwo, pewność i gwarancję, że wszystko pójdzie dokładnie tak jak sobie założyli. Natomiast dla tych, którzy otwarci są na nieznane i pewną nieprzewidywalność procesu twórczego, inwestowanie w filmy może stać się, tak jak dla mnie, przygodą życia.
Producentka filmowa. Prezeska Polskiej Gildii Producentów. Założycielka i prezeska KOSKINO, firmy zajmującej się produkcją pełnometrażowych filmów fabularnych, seriali i dokumentów. Z wykształcenia antropolożka. Dodaj Natalię do kontaktów na LinkedIn.
W ramach KOSKINO wyprodukowała filmy takie jak m.in. KAMPER, CÓRKA TRENERA oraz MOJE WSPANIAŁE ŻYCIE. Za ten ostatni Łukasz Grzegorzek został uznany najlepszym reżyserem na 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, zaś film trafił do top 10 najchętniej oglądanych nieanglojęzycznych filmów na świecie na platformie Netflix. Polska koproducentka filmu KAWKI NA DRODZE, czeskiego kandydata do Oscara. Producentka 3 sezonów serialu KONTROLA dostępnego na platformie MAX oraz kilku filmów dokumentalnych. Aktualnie pracuje nad produkcją filmów fabularnych PIORUN SYCYLIJSKI w reż. Łukasza Grzegorzka i POWIEDZ MI, CO CZUJESZ w reż. Łukasza Rondudy, laureata głównej nagrody, Złotych Lwów, na 46. FPFF w Gdyni za film WSZYSTKIE NASZE STRACHY.
Członkini międzynarodowych sieci EAVE i ACE Producers Network. Uczy produkcji w Warszawskiej Szkole Filmowej. Jest mentorką w Sieci Przedsiębiorczych Kobiet.
Prężnie działająca społeczność dojrzałych i doświadczonych kobiet sukcesu, które nie osiadają na laurach i wciąż są ciekawe nowej wiedzy, doznań i wartościowych relacji. Klub jest miejscem rozmów, spotkań ze sztuką, rozbudowy sieci kontaktów oraz edukacji finansowej, ze szczególnym naciskiem na inwestycje.
Klub Black Swan Prestige działa w 3 obszarach:
Biznes – poszerzanie i pogłębianie wiedzy finansowej
Sztuka – poznawanie i doświadczanie kultury i sztuki
Relacje – pozyskiwanie i wzmacnianie wartościowych relacji biznesowych i towarzyskich.
Copyright 2024 – Sieć Przedsiębiorczych Kobiet
