Europa Środkowo-Wschodnia zyskała w ostatnim roku 25 nowych cyfrowych czempionów, potwierdzając dynamiczny rozwój technologiczny regionu. Znacząco wzrosła także wycena spółek, chociaż nadal jest prawie 20% poniżej szczytu wycen z 2021 roku. Tegoroczny ranking 100 największych technologicznych spółek Digital Champions CEE 2024 wskazuje, że Polska utrzymała pozycję lidera pod względem wartości firm, z udziałem wynoszącym ponad 38% całkowitej kapitalizacji. W obliczu trwającej wojny na Ukrainie, znacząco wzrosło zainteresowanie firmami z sektora bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa, a także technologiami podwójnego zastosowania. Sztuczna inteligencja nie jest już tylko modnym hasłem i stała się kluczowym elementem wzrostu i transformacji w wielu branżach, tworząc nowe możliwości i wyzwania dla cyfrowych czempionów w regionie.
- Łączna wartość feniksów, smoków i wilków, czyli największych technologicznych spółek, które rozwijają cyfrową gospodarkę regionu CEE, przekroczyła wartość 106,95 mld USD. To niemal 5 proc. PKB Europy Środkowo-Wschodniej.
- W tegorocznej edycji rankingu Digital Champions CEE zadebiutowało 25 firm (3 feniksy, 13 smoków, 7 wilków). Najwięcej nowych czempionów to spółki z obszaru Fintech (10) i SaaS (6).
- Polska pozostaje liderem regionu pod względem wartości spółek, których łączna kapitalizacja wynosi 40,67 mld USD co stanowi 38,03% całości kapitalizacji rankingu. Najwyżej wyceniani czempioni UiPath, Wise, Allegro, Inpost i Nord Security.
- Litwa odnotowała największy wzrost liczebności czempionów w tegorocznej edycji rankingu (wzrost o 60%).
Fundacja Digital Poland po raz trzeci przygotowała ranking Digital Champions CEE. Jego celem jest promocja tej części Europy, stworzenie platformy wymiany doświadczeń między poszczególnymi krajami oraz zachęcenie do inwestowania w spółki technologiczne w regionie CEE. Zestawienie powstało na podstawie przejrzystych i aktualnych danych oraz surowych kryteriów finansowych.
Eksperci ocenili wartość spółek, biorąc pod uwagę aktualne notowania na rynkach publicznych, benchmarki rynkowe, wskaźniki EBITDA, a także przychody. Do grona czempionów zaliczone zostały firmy, których głównym źródłem zysku są produkty i usługi cyfrowe lub sprzedaż za pomocą cyfrowych kanałów dotarcia do klienta.
Ranking prezentuje trzy kategorie cyfrowych czempionów w zależności od ich wartości:
- Cyfrowe Feniksy – 31 spółek, których wyceny przekraczają 1 mld USD
- Cyfrowe Smoki – 47 spółek o wycenie 250 mln – 1 mld USD
- Cyfrowe Wilki – 22 spółki o wycenie pomiędzy 100-250 mln USD
Dane i wyceny, na podstawie których powstał ranking pochodzą z dnia 31 grudnia 2023 roku.
Kapitalizacja czempionów i najważniejsze kategorie
Łączna kapitalizacja największych firm technologicznych w regionie wzrosła w ostatnim roku aż o 40,78%. To znaczący skok, który pokazuje, że sektor technologiczny w Europie Środkowo-Wschodniej dynamicznie się rozwija. Mimo tak dużego wzrostu wartość firm jest nadal o 19,83% niższa w porównaniu do rekordowych wycen osiąganych w 2021 roku. Jest to spowodowane spadkiem wartości niektórych spółek, takich jak rumuński UiPath, której wycena zmniejszyła się o prawie 14 mld USD.
Duży wpływ miało również obniżenie wycen polskich gigantów e-commerce, takich jak Allegro i InPost, oraz firm technologicznych, takich jak CD Projekt i Bolt. Dodatkowo, czeski Avast, który był wyceniany na ponad 6 mld USD, został usunięty z rankingu po przejęciu przez inną firmę.
Ranking Digital Champions CEE
– Gospodarka cyfrowa w Europie Środkowo-Wschodniej znajduje się teraz na solidnej ścieżce wzrostu. Ta stabilizacja pozwoliła cyfrowym liderom ponownie umocnić swoje pozycje i ułatwiła pojawienie się kilku nowych mistrzów. Wycena 100 najlepszych cyfrowych liderów w Europie Środkowo-Wschodniej wzrosła z 75,97 mld USD do 106,95 mld USD, co świadczy o sile sektora private equity i rozwijającego się przemysłu venture capital – stwierdza Karim Taga, Managing Partner, Head of Global Functional Practices, Arthur D. Little.
W rankingu najbardziej wartościowych kategorii dominują firmy z branży e-commerce i SaaS (Software as a Service), które razem odpowiadają za 62,80% całkowitej wartości 100 największych firm technologicznych regionu CEE. Przedsiębiorstw działających w modelu SaaS (Software as a Service) jest w tegorocznym rankingu aż 28. Firm z kategorii e-commerce i marketplace jest również dużo, bo 27. Największy przyrost nowych firm odnotowano w kategorii cyberbezpieczeństwo. Ich liczba wzrosła o 25% do 5. To pokazuje, jak ważne staje się bezpieczeństwo cyfrowe w dzisiejszym, coraz bardziej zautomatyzowanym świecie.
Polska utrzymuje pozycję lidera
Polskie spółki znacząco zwiększyły swój udział w całkowitej kapitalizacji firm technologicznych z 29,81% do 38,03%, co pozwoliło Polsce zająć ponownie pierwsze miejsce w zestawieniu pod względem całkowitej kapitalizacji spółek w rankingu. To osiągnięcie jest wynikiem dynamicznego rozwoju polskiego sektora technologicznego oraz rosnącego zainteresowania globalnych inwestorów polskimi firmami.
– Polska stała się kluczowym graczem na scenie fintech w Europie Środkowo-Wschodniej, a krajowe firmy stały się europejskimi liderami w swoich kategoriach. Z pewnością pomoże to wzmocnić postrzeganie naszego kraju jako prężnie rozwijającego się centrum innowacji z niezwykłą pulą talentów. Wycena spółek z branży fintech zdołała przekroczyć rekordowe poziomy z 2021 r. o prawie 23%. Zarządzanie finansami i tematy inwestycyjne weszły do mainstreamu, co spowoduje dynamiczny wzrost firm fintech również w kolejnych latach – podkreśla Filip Kaczmarzyk, Head of Trading, XTB Board Member.
Czołowe pozycje w zestawieniu Digital Champions CEE 2024 zajmują Estonia, Rumunia i Czechy. Kraje Bałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia) zmniejszyły swój udział w rankingu z 30,78% do 25,86%, co jest spowodowane malejącym udziałem w rankingu Estonii (z 22,01% do 16,75%). Region V4 obejmujący Czechy, Węgry, Polskę i Słowację odpowiada aż za 52,74% całkowitej kapitalizacji. Największy udział mają tutaj Polska (38,03%) i Czechy (10,21%). Słowacja ma marginalny wpływ, odpowiadając za zaledwie 1,3% całkowitej kapitalizacji.
– Jednym z kluczowych długoterminowych czynników sukcesu jest liberalizacja rynku, reformy strukturalne i rosnąca konsumpcja krajowa. Dodatkowo, przystąpienie do Unii Europejskiej znacząco wzmocniło atrakcyjność rynków CEE dla inwestorów zagranicznych, zapewniając stabilne ramy prawne i wsparcie finansowe w postaci funduszy, co wpłynęło na rozwój regionalny i poprawę infrastruktury, tworząc korzystniejsze warunki dla prowadzenia działalności gospodarczej. Inwestorzy muszą jednak ostrożnie radzić sobie z wyzwaniami, takimi jak niestabilność polityczna i geograficzna, zawiłości regulacyjne i do pewnego stopnia luki w infrastrukturze. Rozumiejąc te czynniki i uwzględniając je, inwestorzy mogą wykorzystać obiecujące perspektywy oferowane przez kraje Europy Środkowo-Wschodniej pod względem możliwości inwestycyjnych – komentuje Fabian Bohdziul, Head of M&A, mInvestment Banking.
Nasycenie czempionami
Pomimo że maleje udział Estonii w rankingu, to ten kraj niezmiennie prowadzi w zestawieniu państw o największej intensywności czempionów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Mimo małej liczby ludności (1,35 mln osób), Estonia przewyższa inne kraje w regionie, co jest zasługą sprzyjającego ustawodawstwa, cyfryzacji i pozytywnego nastawienia rządu do innowacji. To skutkuje tym, że wiele firm z regionu rejestruje swoje biznesy właśnie w tym kraju, aby tam szukać finansowania.
– Estonia jest doskonałym przykładem, jak strategiczne podejście do cyfryzacji i innowacji może przynieść znaczące korzyści. Dzięki przyjaznemu środowisku regulacyjnemu i proinnowacyjnym politykom kraj ten stał się magnesem dla startupów i inwestorów technologicznych. To właśnie takie podejście powinniśmy wdrażać w całym regionie, aby przyciągać inwestycje i wspierać rozwój cyfrowych czempionów – dodaje Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający, Fundacja Digital Poland.
Spadek inwestycji w startupy
Od 2015 do 2022 roku inwestycje VC w startupy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej wzrosły ponad 13-krotnie. W 2023 roku nastąpił jednak znaczny spadek aktywności funduszy, a skala inwestycji spadła aż o 54%. W tym samym czasie w Europie odnotowano spadek o 45%, a w Ameryce Północnej o 29%. Wielu inwestorów optymistycznie wyczekuje wzrostu finansowania w 2024 roku.
– Obserwujemy zmianę wśród przedsiębiorców, którzy wcześniej byli pracownikami firm technologicznych o ugruntowanej pozycji, a teraz chcą budować własne przedsięwzięcia. Uważamy, że wszystkie te czynniki spowodują pojawienie się znacznej liczby nowych firm technologicznych w nadchodzących latach, zwłaszcza na późniejszych etapach rozwoju. To z kolei przyciągnie więcej międzynarodowego kapitału, który będzie chciał zwiększyć wzrost tych firm – obecnie widzimy lukę w finansowaniu czempionów przez międzynarodowych inwestorów na tzw. etapie growth, ale jest to w dużej mierze spowodowane niewystarczającą liczbą atrakcyjnych firm technologicznych tworzonych lokalnie. Ogólnie rzecz biorąc, jesteśmy optymistycznie nastawieni do przestrzeni technologicznej w Europie Środkowo-Wschodniej, a kiedy spojrzymy wstecz na ostatnią dekadę, widzimy ogromny wzrost – wierzymy, że wszystko jest na miejscu, aby kontynuować tę trajektorię wzrostu – zauważa Michał Górecki, Senior Investment Partner, MCI Capital.
Strategicznym partnerem tegorocznej edycji rankingu jest Arthur D. Little i XTB. Partnerami raportu są również MCI Capital, mInvestment Banking oraz PFR Ventures. Honorowym patronem Digital Champions CEE 2024 jest EBOiR. Raport można pobrać ze strony Fundacji Digital Poland.
