12 faktów, które pokazują jak gigantycznym problemem jest susza w Polsce
Hydrolodzy, rolnicy i analitycy są zgodni: takiego roku jeszcze nie było, możemy mieć do czynienia z najgorszą suszą od kilkudziesięciu lat. Politycy apelują o oszczędzanie wody, eksperci, którzy od lat ostrzegali, że nie robimy prawie nic, by przygotować się na dotkliwą suszę, z niepokojem patrzą na dane płynące z kraju i mówią o zaniedbaniach wielu dekad. Wiadomo, że susza wpłynie na ceny warzyw, owoców i zbóż.
Oto kilkanaście faktów, które powinny zmotywować decydentów do natychmiastowego działania, a nas wszystkich do racjonalnego wykorzystywania wody, bo to już trzeci rok z rzędu z suszą w Polsce.
1. Jeszcze miesiąc temu mieliśmy ok. jednej dziesiątej kraju o obniżonym – poniżej 40 proc. – poziomie wilgotności gleby. 15 kwietnia było to już 90 proc. kraju. Praktycznie w całej Polsce występuje susza hydrologiczna, czyli związana z wegetacją roślin
Źródło: Marek Gróbarczyk, minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej dla "Dziennika Gazety Prawnej" w odpowiedzi na pytanie: jak bardzo dotkliwa może być susza w tym roku
2. By zażegnać suszę, przez trzy miesiące musiałby padać regularny deszcz. "Tegoroczna susza będzie jedną z najtrudniejszych"
Źródło: Paweł Staniszewski, synoptyk, hydrolog IMGW dla Polskiej Agencji Prasowej
3. W 2018 roku straty z powodu suszy wyniosły około 3 mld zł
Źródło: raport Polskiej Izby Ubezpieczeń, wywiad prof. Zbigniewa Karaczuna dla Onetu
4. Susza drastycznie podnosi ryzyko pożarów w lasach. To, czy do pożaru dojdzie zależy m.in. od wilgotności materiału palnego, czyli ściółki. Ryzyko rośnie drastycznie, gdy wilgotność spada poniżej progu krytycznego, czyli o 10 procent. Na początku tygodnia (27.04. - 3.05) taki spadek zanotowano w ok. 50 na 80 punktów pomiaru. W niektórych miejscach wilgotność spadła do bardzo niskiego poziomu 4 procent. Ten rok może być rekordowy pod względem pożarów lasów
Źródło: dr hab. Ryszard Szczygieł, kierownik Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu IBL dla Polskiej Agencji Prasowej
5. 70 proc. wody w Polsce zużywane jest na potrzeby energetyki
Źródło: minister środowiska Michał Woś w rozmowie z Radiem Plus
6. Są dwie główne przyczyny suszy w Polsce: zmiany klimatu (bardzo łagodna zima i brak śniegu) i nieodpowiednie zarządzanie dostępnymi, ograniczonymi zasobami wody. Pogłębia ją szybko opadający poziom wód gruntowych wraz z bardzo wysokimi temperaturami utrzymującymi się przez całą zimę i brakiem pokrywy śnieżnej, woda nie wsiąka w glebę i nie odnawiają się zasoby wód gruntowych. "Należy pamiętać, że susze są zjawiskiem co prawda naturalnym, ale ich regularność od 2018 r. w Polsce jest m.in. spowodowana globalnymi zmianami klimatu, do których przyczynia się człowiek"
Źródło: prof. Paweł Rowiński, hydrolog, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk; Paweł Staniszewski, synoptyk hydrolog IMGW
7. Polska jest bardzo uboga w naturalne zasoby wody powierzchniowej. Jest trzecim od końca państwem w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o ilość wody przypadającej rocznie na mieszkańca (to prawie trzy razy mniej niż wynosi średnia w UE)
Źródło: prof. Paweł Rowiński, hydrolog, wiceprezes PAN
8. W Polsce retencjonujemy (zatrzymujemy wodę w miejscu, gdzie pada) tylko 6,5 proc. wody opadowej
Źródło: prof. Paweł Rowiński, hydrolog, wiceprezes PAN
9. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ma 500 stacji mierzących przepływ wody w rzekach. Na 67 z nich (stan na 30.04. br.) spadł on poniżej pewnej granicy poniżej której mówimy, że mamy do czynienia z suszą hydrologiczną. W analogicznym okresie w 2019 r. takich stacji było mniej, bo ok. 20. Kilka miesięcy później mieliśmy do czynienia z głęboką suszą w kraju
Źródło: Grzegorz Walijewski, hydrolog, rzecznik prasowy IMGW w rozmowie z Business Insider Polska, wypowiedź z 30.04
10. W centralnej Polsce, na Kujawach czy w Wielkopolsce nie padało przez marzec i kwiecień
Źródło: Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych
11. Z powodu trzeciego z rzędu roku suszy, straty w zbiorach mogą być większe niż w 2019 roku. Zagrożona jest ciągłość działania niektórych gospodarstw rolnych, zwłaszcza tych z terenu zachodniej Polski, bo tam susza była w ubiegłym roku największa
Źródło: Mariusz Dziwulski, analityk z Centrum Analiz Sektorowych PKO BP dla Polskiej Agencji Prasowej
12. Globalnie najwięcej wody zużywa rolnictwo i przemysł (odpowiednio 70 proc. i 19 proc.), ale najszybciej rośnie zużycie wody w gospodarstwach domowych. W latach 1960-2014 popyt na wodę w domach wzrósł o 600 proc., znacznie szybciej niż w jakimkolwiek innym sektorze
Źródło: Świat wody, blog Sebastiana Szklarka