Wyraźne umocnienie złotego w reakcji na wybory w Polsce

W ciągu dnia zobaczymy też, jak na spodziewany koniec rządów PiS reaguje giełda papierów wartościowych i obligacje. Niewykluczone zresztą, że warszawska giełda dyskontowała ten scenariusz już w poprzednim tygodniu, kiedy WIG 20 zaliczył największy wzrost od pół roku, o 5,6 proc.

Oficjalnych wyników wyborów jeszcze nie ma. Exit poll zrobiony przez firmę IPSOS pokazał, że Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Lewica będą razem miały dość wyraźną większość w Sejmie. Żaden z polityków w powyborczych przemówieniach tego nie zakwestionował, chociaż ostateczne wyniki będą się zapewne w jakiś sposób od tego sondażu różnić. Nie pojawił się dotychczas także tak zwany late poll, czyli sondaż oparty już o faktyczne wyniki głosowań w komisjach wyborczych. Możliwe więc, że przed nami jeszcze sporo niespodzianek.

Po wyborach prezydent ma 30 dni na zwołanie pierwszego posiedzenia nowego Sejmu. To prezydent także wskazuje, kto ma zostać premierem i tworzyć rząd. Prawdopodobnie misję tę dostanie ktoś z PiS, bo partia ta zdobyła w wyborach najwięcej głosów. Dopiero kiedy ta misja się nie powiedzie, w drugim kroku to większość w Sejmie wybierze sobie premiera i rząd. Cała ta procedura będzie trwać kilka tygodni.

Zobacz też: Prezydent Andrzej Duda odegra dużą rolę. Oto cztery scenariusze tworzenia rządu

2. Fitch: Polska może mieć problem z polityką fiskalną po wyborach

Agencja ratingowa Fitch jeszcze w piątek przed wyborami wskazywała, że Polska może mieć problem z polityką fiskalną w nadchodzących miesiącach.

Budżet na 2024 r. został przygotowany przez rządzące Prawo i Sprawiedliwość, ale wszystkie partie polityczne obiecują dodatkowe transfery socjalne oraz kontynuację wysokich wydatków na obronność.

— zauważa Fitch i komentuje, że jeśli te obietnice nie zostaną skorygowane, wtedy pojawi się presja związana z rosnącymi wydatkami państwa i mniejszą elastycznością polityki fiskalnej. Skalę problemu będą też powiększać rosnące koszty obsługi zadłużenia:

Przyszły rząd będzie musiał zmierzyć się z trudnymi fiskalnymi kompromisami. Nakłady inwestycyjne mogą być obcięte, a tak wysokie wydatki na obronność nie mogą być kontynuowane w nieskończoność. Jednocześnie trwały wzrost wydatków, planowany w budżecie na 2024 r., wskazuje, że presja po stronie wydatkowej staje się coraz bardziej zakotwiczona, a w krótkim terminie ograniczona wydaje się przestrzeń na reformy zwiększające przychody fiskalne lub powtórzenie przedpandemicznych inicjatyw, takich jak domykanie luki VAT.

Dodatkowo wg Fitcha luźna polityka fiskalna będzie utrudniać powrót inflacji w Polsce do celu na poziomie 2,5 proc.

3. Baryłka ropy znów kosztuje ponad 90 dol., paliwa drożeją

Baryłka ropy Brent podrożała w piątek o kilka procent i znów kosztuje ponad 91 dol. Podobny wzrost zaliczyły notowania paliw gotowych, na przykład diesla.

Wzrost cen to reakcja rynku na kolejną eskalację w konflikcie Izraela z ugrupowaniem Hamas w strefie Gazy w postaci decyzji o rozpoczęciu operacji lądowej i wejściu wojska izraelskiego na teren tej strefy. Taka inwazja prawdopodobnie będzie mogła wywołać jakieś reakcje ze strony innych państw muzułmańskich, takich jak Arabia Saudyjska czy Iran, tak więc w tym momencie rośnie ryzyko rozlania się tego konfliktu na cały region, w tym na kraje produkujące i eksportujące ropę naftową. Nerwowość w piątek było zresztą widać też na innych rynkach.

Paliwa mają też drożeć na polskich stacjach benzynowych. Według biura maklerskiego Reflex już w ubiegłym tygodniu średnia cena diesla w kraju poszła w górę o 6 gr do poziomu 6,16 zł za litr, natomiast w przypadku benzyny 95 średnia cena urosła o 2 gr na litrze do poziomu 6,08 zł. W tym tygodniu zdaniem ekspertów z BM Reflex i z serwisu e-petrol prawdopodobne są dalsze wzrosty cen.

4. Import do Polski spadł w sierpniu aż o 17 proc.

W sierpniu mieliśmy gorsze od oczekiwań dane w wymianie z zagranicą. Pojawił się w niej deficyt w wysokości 202 mln euro. Rynek tymczasem oczekiwał 750 mln euro nadwyżki. Deficyt pojawił się pomimo tego, że import w sierpniu spadł aż o 17,1 proc. rok do roku, na co spory wpływ miały paliwa – sprowadzono ich do kraju za mniejszą kwotę, ponieważ po pierwsze są one tańsze niż rok temu, a po drugie w sierpniu malał już wolumen importu – prawdopodobnie importerzy paliw ograniczali przywóz do naszego kraju, ponieważ już wtedy import stawał się nieopłacalny ze względu na wyraźnie niższe ceny w Polsce niż w Europie.

Eksport jednak też zmalał, o 7,6 proc. licząc w złotych albo o 2,2 proc. licząc w euro. Ważne jest też to, że łącznie za ostatnie dwanaście miesięcy nadal mamy w wymianie z zagranicą nadwyżkę

5. Inflacja we wrześniu potwierdzona na poziomie 8,2 proc.

GUS ostatecznie potwierdził, że inflacja we wrześniu wyniosła 8,2 proc. w skali roku, czyli najmniej od 2021 r., a poziom cen w stosunku do sierpnia obniżył się o 0,4 proc.

Nową informacją jest przekrój przez różne kategorie towarów i usług, dzięki czemu wiemy, że największy wpływ na spadek poziom cen miały we wrześniu leki i paliwa. W tym pierwszym przypadku to efekt uwzględnienia przez GUS zmiany w prawie poszerzającej grono pacjentów z dostępem do darmowych leków. W przypadku paliw to oczywiście efekt kontrowersyjnej polityki cenowej Orlenu, który we wrześniu zupełnie oderwał się od tego, co działo się w tym czasie na rynkach europejskich (gdzie paliwa drożały, a nie taniały).

W skali roku inflacja cen żywności przekracza ciągle 10 proc., chociaż takie towary jak mąka, masło, olej czy mięso drobiowe są już tańsze niż rok temu. Z drugiej strony w przypadku jaj i warzyw mamy wzrosty o ponad 15 proc. Rekord wzrostu należy jednak do ogrzewania, czyli "energii cieplnej", która podrożała o ponad 30 proc. Energia elektryczna w ciągu roku podrożała o 19 proc.