Czym jest kurs akcji, gdzie można się z nim zapoznać i co oznacza jego zmiana dla uczestników rynku?

Pojedyncza akcja jest papierem wartościowym oznaczającym – proporcjonalny do całkowitej ich liczby – udział posiadacza w spółce notowanej na giełdzie. Wszystkie występujące rodzaje akcji (imienne, nieme, na okaziciela, założycielskie i inne) dają prawo głosu w walnym zgromadzeniu czy udziału w dywidendzie. Są też – w myśl artykułu 337 § 1 Kodeksu spółek handlowych – zbywalne, choć w niektórych przypadkach może istnieć ograniczenie terminem lub wymogiem zgody rady nadzorczej. Cena, po jakiej następuje ich sprzedaż bądź kupno, to kurs akcji.

Co to jest kurs akcji?

Najlepszym wyjaśnieniem, co to jest kurs akcji, jest ich bieżąca cena. Jednak inaczej niż w przypadku klasycznych towarów, a nawet innych papierów wartościowych, potrafi się ona bardzo dynamicznie zmieniać, nawet wiele razy w ciągu jednego dnia. Z jednej strony pozwala to zaobserwować w praktyce oraz krótkiej skali czasowej prawa popytu i podaży, a także ciągłe przesuwanie się równowagi rynkowej, z drugiej zaś od inwestorów wymaga ciągłego monitorowania sytuacji.

Kto i w jaki sposób ustala kurs akcji?

Równowaga rynkowa w odniesieniu do prawa popytu i podaży doskonale wyjaśnia, skąd się bierze cena kursu akcji. Większość współcześnie funkcjonujących giełd, w tym GPW (Giełda Papierów Wartościowych) w Warszawie, to rynki kierowane zleceniami. Kurs akcji określa się na nich na podstawie bieżącego bilansu zleceń kupna i sprzedaży dotyczących danej spółki.

W praktyce oznacza to, że kurs akcji wyznaczają sami uczestnicy rynku, dokonujący samodzielnie (nie na GPW) lub za pośrednictwem biura maklerskiego zbycia i kupna papierów wartościowych. W przypadku spółek indeksowanych tylko na jednej giełdzie wycena oraz jej korekty są stosunkowo łatwe. Jednak w przypadku działania na zasadzie dual listing należy uwzględnić wszystkie zawierane transakcje. Kurs akcji takiej spółki musi być w każdym momencie taki sam na wszystkich giełdach, na których jest ona obecna.

W jaki sposób można kupić lub sprzedać akcje?

Choć często stosuje się określenie „gra na giełdzie”, to inwestowanie w akcje nie jest obarczone aż takim ryzykiem jak gry losowe czy hazard. Rządzi się bowiem możliwymi do poznania oraz przewidzenia prawidłami, a nie tylko rachunkiem prawdopodobieństwa. O ile więc kurs akcji może wydawać się zupełnie przypadkowy, zwłaszcza w krótkiej perspektywie, długoterminowe zmiany odzwierciedlają skuteczność spółki na rynku.

Swoją wiedzę lub predykcję można wykorzystać, inwestując w akcje. W przypadku GPW wymaga to posiadania rachunku w domu maklerskim, który pośredniczy w wymianie zleceń między swoim klientem a giełdą. Prowadzi on rejestr wszystkich transakcji, a także notuje liczbę i kurs akcji w chwili nabycia oraz sprzedaży. Obecnie większość zleceń składa się przez internet, nawet za pośrednictwem dedykowanych aplikacji mobilnych, które pozwalają też monitorować zmiany kursów.

Ryzyko inwestycyjne powodowane przez zmienny kurs akcji

Dynamicznie zmieniający się kurs akcji sprawia, że nie jest to rozwiązanie dla każdego. Lokaty i obligacje gwarantują niewielki zysk, a fundusze inwestycyjne zwykle oferują opcję braku straty. W porównaniu do nich inwestycja w akcje może przynieść dużo większy oraz szybszy zysk, ale jest też obarczona ryzykiem utraty włożonych środków. W większości przypadków wzrost kursu daje posiadaczowi akcji dochód, a spadek przynosi stratę.

Istnieje jednak również możliwość zajęcia tak zwanej krótkiej pozycji, czyli gry na stratę. W najprostszym ujęciu polega to na pożyczeniu akcji i ich sprzedaży z myślą o odkupieniu później, gdy kurs akcji spadnie. Zwracając je posiadaczowi, inwestor uzyskuje w ten sposób zysk. Stratę na krótkiej pozycji można ponieść w przypadku wzrostu kursu akcji oraz przetrzymania papierów wartościowych, skutkujących koniecznością wnoszenia opłat karnych. Jest to więc rozwiązanie dla doświadczonych inwestorów.

Kurs akcji w pigułce

Kurs akcji to ich aktualna cena wynikająca z równowagi rynkowej między zleceniami transakcji kupna i sprzedaży w odniesieniu do udziałów w danej spółce. Jest więc kształtowany bezpośrednio przez zachowania inwestorów, niezależnie od tego, czy działają oni instynktownie, czy na bazie konkretnych predykcji, na przykład związanych z wprowadzaniem na rynek nowych produktów.

Inwestycja w akcje może przynieść duży zysk, ale – w odróżnieniu od innych instrumentów finansowych – jest też obarczona ryzykiem poniesienia straty. Dynamicznie zmieniający się kurs akcji wymaga od inwestora zaangażowania, wiedzy i doświadczenia. Nie zawsze jego spadek automatycznie musi oznaczać stratę. W przypadku krótkich pozycji to właśnie obniżenie ceny przynosi inwestorowi zysk.

Celem inwestora jest zysk. Najlepszą z jego punktu widzenia sytuacją jest więc to, by tanio kupić akcje, a potem drogo je sprzedać. Posiadaczowi akcji powinno zależeć więc na rozwoju spółki, bo wówczas będzie to sprzyjać wzrostowi kursu jej akcji.