Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ)

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ;

Όπως φαίνεται καθαρά και από τη διατύπωση του τίτλου της ΙΙ, στόχος της Συνθήκης Ευρατόμ είναι η «ενίσχυση της προόδου στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας».

Πιο συγκεκριμένα, στόχος είναι, στο πλαίσιο μιας κοινής αγοράς πυρηνικής ενέργειας:

• να αναπτύσσεται η έρευνα·
• να επιτυγχάνεται ασφάλεια εφοδιασμού σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)·
• να δημιουργηθεί σύστημα που να ελέγχει την ειρηνική χρησιμοποίηση των πυρηνικών υλικών για μη στρατιωτική χρήση και το οποίο να διασφαλίζει υψηλά κοινά πρότυπα υγείας και ασφάλειας.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πεδίο εφαρμογής

Η συνθήκη περιορίζεται αυστηρά σε μη στρατιωτικές χρήσεις της πυρηνικής ενέργειας.

Η διάρθρωση της συνθήκης

Ο τίτλος Ι ορίζει τις 8 αποστολές οι οποίες έχουν ανατεθεί στην Ευρατόμ, τις οποίες ο τίτλος II αναπτύσσει περαιτέρω με συγκεκριμένους κανόνες:

• ανάπτυξη της έρευνας, συνεργασία στον τομέα της έρευνας και ανταλλαγή τεχνικών πληροφοριών —ίδρυση του Κοινού Κέντρου Ερευνών·
• θέσπιση ομοιόμορφων κανόνων ασφαλείας για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του πληθυσμού, και μέριμνα για την εφαρμογή τους·
• διευκόλυνση των επενδύσεων και εξασφάλιση, ιδίως με την ενθάρρυνση των κοινών επιχειρήσεων, της δημιουργίας των βασικών εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας·
• μέριμνα, μέσω μιας κοινής πολιτικής εφοδιασμού, για τον τακτικό και δίκαιο εφοδιασμό όλων των καταναλωτών της Κοινότητας (νυν ΕΕ) με μεταλλεύματα και πυρηνικά καύσιμα —ίδρυση του Οργανισμού Εφοδιασμού της Ευρατόμ·
• έλεγχος της κατάλληλης (ιδίως μη στρατιωτικής) και ειρηνικής χρησιμοποίησης των πυρηνικών υλικών —οι έλεγχοι της Ευρατόμ διασφαλίζονται από ειδικούς επιθεωρητές που διενεργούν φυσικούς και λογιστικούς ελέγχους σε όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Κοινότητας·
• άσκηση του δικαιώματος κυριότητας επί των ειδικών σχάσιμων υλικών (τα σχάσιμα υλικά αποτελούνται από άτομα που μπορούν να υποστούν σχάση από νετρόνια σε μια αυτοσυντήρητη αλυσιδωτή αντίδραση με σκοπό την απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας)·
• δημιουργία κοινής αγοράς των ειδικών υλικών και εξοπλισμών, με ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων για πυρηνικές επενδύσεις και με ελεύθερη απασχόληση του ειδικευμένου δυναμικού·
• σύναψη με τις άλλες χώρες και με τους διεθνείς οργανισμούς σχέσεων ικανών να προωθούν την πρόοδο κατά την ειρηνική χρησιμοποίηση της πυρηνικής ενέργειας.

Οι τίτλοι ΙΙI και IV αφορούν θεσμικά και δημοσιονομικά ζητήματα:

• η Ευρατόμ μοιράζεται τα ίδια εκτελεστικά όργανα με την ΕΕ μετά τη Συνθήκη Συγχώνευσης (1967). Ήδη μοιραζόταν ορισμένα κοινά θεσμικά όργανα.
• Η κατανομή των αρμοδιοτήτων που απονέμονται στα θεσμικά όργανα στη Συνθήκη Ευρατόμ διαφέρει από αυτή των αρμοδιοτήτων των οργάνων της ΕΟΚ (νυν όργανα της ΕΕ που ενεργούν στο πλαίσιο της ΕΕ). Το Κοινοβούλιο, συγκεκριμένα, ασκεί μικρότερο βαθμό ελέγχου επί της Ευρατόμ, διαθέτοντας μόνο αρμοδιότητες διαβούλευσης (όχι συναπόφαση��).
• Ο Οργανισμός Εφοδιασμού της Ευρατόμ, ένα ειδικό όργανο της Ευρατόμ, διαθέτει νομική προσωπικότητα και οικονομική αυτονομία, και τελεί υπό τον έλεγχο της Επιτροπής.
• Μετά τη Συνθήκη Συγχώνευσης, η Ευρατόμ έχει ενιαίο διοικητικό προϋπολογισμό με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Τα έξοδα έρευνας και ανάπτυξης δυνάμει της Συνθήκης Ευρατόμ εγγράφονται, εντούτοις, σε ξεχωριστό προϋπολογισμό.

Ο πέμπτος και ο έκτος τίτλος περιέχουν αντίστοιχα τους γενικούς κανόνες και τους κανόνες για την αρχική περίοδο (εγκατάσταση των οργάνων, αρχικοί κανόνες εφαρμογής και μεταβατικοί κανόνες).

Επίσης, η συνθήκη περιλαμβάνει πέντε παραρτήματα που εξετάζουν τα ακόλουθα:

• τα πεδία έρευνας που αφορούν την πυρηνική ενέργεια και προβλέπονται στο άρθρο 4 της συνθήκης·
• τους βιομηχανικούς τομείς που προβλέπονται στο άρθρο 41 της συνθήκης·
• τα πλεονεκτήματα που δύνανται να παρασχεθούν στις κοινές επιχειρήσεις βάσει του άρθρου 48 της συνθήκης·
• τους πίνακες αγαθών και προϊόντων που υπάγονται στις διατάξεις του κεφαλαίου 9 περί κοινής πυρηνικής αγοράς· και
• το αρχικό πρόγραμμα ερευνών και εκπαίδευσης, προβλεπόμενο στο άρθρο 215 της συνθήκης (το άρθρο 215 έχει καταργηθεί στην τρέχουσα απόδοση της συνθήκης).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΣΥΝΘΗΚΗ;

Υπογράφηκε την 25η Μαρτίου 1957, και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1958.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ, πιο γνωστή ως «Ευρατόμ») υπογράφηκε στη Ρώμη το 1957, μαζί με τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), από τις έξι ιδρύτριες χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Οι συνθήκες ΕΟΚ και ΕΚΑΕ αναφέρονται ενίοτε ως οι «Συνθήκες της Ρώμης», ενώ η «Συνθήκη της Ρώμης» παραπέμπει στη Συνθήκη ΕΟΚ.

Αντίθετα με τη Συνθήκη ΕΟΚ, η Συνθήκη Ευρατόμ δεν υπέστη ποτέ μεγάλες αλλαγές και εξακολουθεί να ισχύει. Συγκεκριμένα, η Ευρατόμ δεν συγχωνεύθηκε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και, παρά το γεγονός ότι έχουν κοινά θεσμικά όργανα, διατηρεί ξεχωριστή νομική προσωπικότητα.

Μαζί με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ), η Συνθήκη Ευρατόμ εντάσσεται στο πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ ως μια από τις ενεργές συνθήκες του.

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

• Οι Αρχικές Συνθήκες (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)
• Ιστορικό της ΕΕ (Συμβούλιο της ΕΕ)
• Συνθήκες της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Παρουσίαση των Συνθηκών (EUR-Lex)
• Επισκόπηση της πολιτικής πυρηνικής ενέργειας (ΓΔ Ενέργειας).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, της 25ης Μαρτίου 1957 — ενοποιημένη απόδοση (ΕΕ C 203 της 7.6.2016, σ. 1-112)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, της 25ης Μαρτίου 1957 (δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα)

Συνθήκη συγχωνεύσεως της 8ης Απριλίου 1965 [ΕΕ 152 της 13.7.1967, σ. 2-17 (DE, FR, IT, NL)]

Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, της 7ης Φεβρουαρίου 1992 (ΕΕ C 191 της 29.7.1992, σ. 1-112)

Συνθήκη της Λισαβόνας, της 13ης Δεκεμβρίου 2007 (ΕΕ C 306 της 17.12.2007, σ. 1-271)

τελευταία ενημέρωση 25.05.2018